"Tür bazında Gen Kaynaklarını Koruma Programı oluşturulsun" önerisi

TBMM (AA) - Tıbbi ve Aromatik Bitki Çeşitliliğinin Korunması Araştırma Komisyonu Başkanı ve AK Parti Antalya Milletvekili İbrahim Aydın, komisyon raporunda Türkiye'ye özgü endemik bitkiler ile stratejik öneme sahip bitkiler için "Tür bazında Gen Kaynaklarını Koruma Programı" oluşturulmasının önerildiğini bildirdi.

Aydın, Meclis'te düzenlediği bilgilendirme toplantısında, komisyonun çalışmalarını tamamladığını belirterek, bu kapsamda bakanlıklar, kamu kurumları, üniversiteler, uluslararası kuruluşlar, uzmanlar ve üreticiler olmak üzere toplamda 68 kişiyi dinlediğini bildirdi.

Çorum, Balıkesir, Konya, Karaman, Trabzon, Rize, Artvin, Giresun, Ordu, Samsun, Hatay, Kilis, Gaziantep ve Şanlıurfa'ya düzenledikleri çalışma ziyaretlerinde 250'den fazla ilgili kişiden bilgi aldıklarını anlatan Aydın, "Komisyon çalışmalarımızın neticesinde oluşturulan araştırma komisyon raporumuz netleştikten sonra Genel Kurul'a sunulmak üzere TBMM Başkanlığımıza arz edilecektir." dedi.

Tıbbi ve aromatik bitkilerin dünyadaki ticaret hacminin sürekli arttığına işaret eden Aydın, bu pazarın 2020 yılında 200 milyar dolara ulaşmasının beklendiğini söyledi.

- "Artık yerli ve milli üretimler yapmalıyız"

Türkiye'nin zengin biyoçeşitlilik ve doğal floradaki çok sayıda bitki türüne rağmen dünyada hala ucuz ham madde tedarikçisi konumunda olduğunu kaydeden Aydın, ihraç edilen yüzbinlerce ton tıbbi ve aromatik bitkinin katma değerli ürünlere dönüştürülerek tekrar Türkiye'ye yüksek fiyatlarla girdiğinin altını çizdi.

"Artık yerli ve milli üretimler yapmalı ve markalı ürünler ortaya koymalıyız." diyen Aydın, son dönemde kültüre alma, çeşit geliştirme ve üretim çalışmalarının hız kazandığını söyledi.

Tarımın kırsal kalkınmanın lokomotifi olduğunu vurgulayan Aydın, tıbbi ve aromatik bitkilerin tarımının da bu alanda sürükleyici rol üstleneceğini kaydetti.

Türkiye'de geleneksel tedavilerin "kocakarı ilaçları" denilerek dışlandığını hatırlatan Aydın, bunların "geleneksel bilgi" ve "halk reçeteleri" olarak değerli olduğunu dile getirdi.

Medya üzerinden pazarlanan "Tıbbi ve Aromatik Bitkiler" sektöründe suistimallere işaret eden Aydın, bu durumun umut tacirliğine dönüştüğünü, insan sağlığının istismar edilemeyeceğini söyledi.

- "İhtisas Teknoparkları kurulmalı"

Komisyon raporuyla tıbbi ve aromatik bitki çeşitliliğinin korunmasına, bunların üretimine ve pazarlamasına katkı sağlamayı umduklarını ifade eden Aydın, "Amacımız, ülkemizi ham madde tedarikçisi konumundan, yüksek katma değerli ürünler ihraç eden bir ülke konumuna taşımak ve büyük düşünerek, belirlediğimiz hedeflere ulaşmak için önümüzdeki tüm engelleri ortadan kaldırmaktır." diye konuştu.

Aydın, komisyon raporunda, doğadan toplama sürecine, yetiştiricilik, işleme, pazarlama süreçleri, mevzuata ve kurumsal yapıya, araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile sektörel planlamaya, istihdam ve sosyal güvenlik politikalarına, eğitim, tanıtım ve toplumsal bilinçlendirme faaliyetlerine ilişkin önerileri olduğunu bildirdi.

Aydın, raporda, Türkiye'ye özgü endemik bitkiler ile stratejik öneme sahip bitkiler için "Tür bazında 'Gen Kaynaklarını Koruma Programı' oluşturulması", "Tıbbi ve aromatik bitkilerin ivedilikle belirlenerek, doğadan toplanmaya uygun miktarlarını gösteren ülkesel bitki haritalarının belirlenmesi ve dönemsel olarak güncellenmesi", "Tıbbi ve aromatik bitkilerden farklı alanlarda farklı ürünler geliştirilmesine yönelik 'İhtisas Teknoparkları'nın kurulmasının desteklenmesi" önerilerinin yer aldığını bildirdi.

- "Her ilin bir bitkisi olsun"

Aydın, yurt içinde üretilme potansiyeli olan ürünleri öne çıkarmak gerektiğini söyledi. Lavanta üretimine işaret eden Aydın, "Her yere lavanta ekmemiz de hoş değil." dedi.

Havza bazında üretimlerin olması gerektiğini belirten Aydın, "Her ilin bir bitkisi olsun." önerisinde bulundu.

Tıbbi ve aromatik bitkiler konusunda envanter çalışmasına ilişkin bir soru üzerine Aydın, son yıllarda bu konunun üzerine düşüldüğünü, 2012'de 52 türde 158 bin hektar alanda 137 bin ton odun dışı ürün varlığı tespit edilirken, 2018'de 210 farklı türde 1,6 milyon hektar alanda 1,3 milyon ton odun dışı ürün varlığının tespit edildiğini bildirdi.

Envanter çalışmalarının hız kazanacağını dile getiren Aydın, Orman Genel Müdürlüğü'ne verilecek ödevlerin bu doğrultuda olacağını belirtti.

Terapi Ormanlarıyla ilgili çalışma yaptıklarını bildiren Aydın, "Tespitlerini yapacağız. Turizm Teşvik Kanunu'yla ormanlardan bu tür yerlere izin otellere veriliyorsa, terapi ormanları şeklinde bu tür sağlık turizmine destek verilmeli." dedi.