DOSYA HABER/AFRİKA MÜZİĞİ - Batı ve Orta Afrika’nın şifacı enstrümanı "goje"

AHMET EMİN DÖNMEZ - Kamerun'dan Nijerya'ya, Togo’dan Benin'e kadar bütün Batı ve Orta Afrika’da asırlardır kullanılan "goje", sesinin hastaları iyileştirdiğine inanıldığı için “şifacı enstrüman” olarak da anılıyor.

AA muhabiri, Afrika'nın müziği ve müzik aletleriyle ilgili dosya haberin son bölümünde, Batı ve Orta Afrika’nın en kadim enstrümanlarından biri olan "goje"yi adlı ele aldı.

Batı ve Orta Afrika'da düğün ve cenaze gibi birçok merasimin vazgeçilmez telli enstrümanı “goje” genellikle bölgenin diğer üflemeli ve vurmalı çalgılarına eşlik etse de solo olarak da kullanılıyor.

Mistik ve geleneksel bir enstrüman olan gojenin gövdesi, su kabağına yerleştirilen kertenkele veya yılan derisi üzerine gerilen at kılı ve at kuyruğundan oluşuyor, çubuğu ise yine bagetlerin üzerine gerilen at kılı ve kuyruğu ile yapılıyor.

- "Goje sesiyle hastalarımızı iyileştiriyoruz"

Kamerunlu kalangu ve goje sanatçısı Abdo Hamadou, AA muhabirine, gojenin kıtadaki hikayesini anlattı.

Gojenin bazen tek bazen iki telden oluştuğunu belirten Hamadou, enstrümanın geleneksel müziklerin yanı sıra modern müziklere de eşlik ettiğini söyledi.

Hamadou, gojenin kıtanın birçok bölgesinde asırlardır düğün, cenaze ve dini merasimler gibi bütün aktivitelerin vazgeçilmezi olduğunun altını çizdi.

Gojenin müzik aleti olmasının dışında mistik ve efsunlu tarafının olduğunu vurgulayan Hamadou, "Goje sesiyle hastalarımızı iyileştiriyoruz." dedi.

Hamadou, "Bu şifacı, şifa veren bir enstrüman. Sebebini bilemediğimiz bir hastalıkla karşılaştığımız zaman 'goje' çalarak şifacı ruhları çağırırız ve şifacı ruhlar hastamızı iyileştirir." diye konuştu.

- Ruh dünyasından gelen seslerin taşıyıcısı

Afrika’nın birçok etnik grubu için gojenin enstrümanlar arasında çok saygın bir yerinin olduğuna dikkati çeken Hamadou, mistik ve efsunlu olduğu düşünüldüğü için aynı zamanda birçok dini ritüele eşlik ettiğini aktardı.

Hamadou, "Sahel ve Orta Afrika ritüelinde, insanlar gojenin ruh dünyasının sesini yaşadığımız dünyaya taşıdığına ve dünya dışı varlıklar ile iletişim dili olduğuna inanıyor." ifadesini kullandı.