Cumhurbaşkanlığında "Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üst Kurulu" oluşturulsun önerisi

TBMM (AA) - AYNUR EKİZ - Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Araştırma Komisyonu tarafından, Cumhurbaşkanlığı nezdinde "Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üst Kurulu" oluşturulması önerildi.

Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Araştırma Komisyonu çalışmalarını tamamlayarak, 8 temel başlık altında 127 önerinin içinde yer aldığı bir rapor hazırladı.

Raporda, doğadan toplama sürecine, yetiştiricilik, işleme, pazarlama süreçleri, mevzuata ve kurumsal yapıya, araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile sektörel planlamaya, istihdam ve sosyal güvenlik politikalarına, eğitim, tanıtım ve toplumsal bilinçlendirme faaliyetlerine ilişkin öneriler yer alıyor.

Doğadan toplama sürecine ilişkin öneriler başlığı altında "Ülkemize özgü endemik bitkiler ile stratejik öneme sahip bitkiler için 'Tür bazında Gen Kaynaklarını Koruma Programı' oluşturulması", "Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin ivedilikle belirlenerek, doğadan toplanmaya uygun miktarlarını gösteren ülkesel bitki haritalarının belirlenmesi ve dönemsel olarak güncellenmesi", "Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından ormanlarımızda doğal olarak yetişen tıbbi ve aromatik bitkilerin envanter çalışmalarının tamamlanması, potansiyel üretim miktarlarının belirlenmesi, farmakopelerde belirtilen ve arz açığı bulunan türlerde kültüre alma çalışmalarının yapılması" tavsiyeleri yer aldı.

- Eylem planı önerisi

Yetiştiricilik sürecine ilişkin, "Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sertifikalı Tohumluk Merkezleri" oluşturulması önerilen raporda, bu bitkilerin desteklenerek, havza bazlı üretim bölgelerinin belirlenmesi ve bu havzalara özel teşvik verilmesi tavsiyesinde bulunuldu.

Tıbbi ve aromatik bitkilerin coğrafi işaret tescillerinin yapılarak ekonomiye kazandırılmasına yönelik eylem planı hazırlanması istenen raporda, "Sözleşmeleri Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretimi" yapılması talep edildi.

Raporda, orman alanları içinde ekonomik değeri yüksek tıbbi/yenilebilir mantarların endüstriyel ölçekte yetiştiriciliğinin teşvik edilmesi önerisi yer buldu.

- "AB ülkelerine ihracat için "biyosertifika" şartları entegre edilsin"

İşleme sürecine ilişkin, tıbbi ve aromatik bitkilerden farklı alanlarda farklı ürünler geliştirilmesine yönelik "İhtisas Teknoparkları" kurulmasının desteklenmesi ve mevcut teknoparkların bir veya birkaçının bu alanda ihtisaslaşmasının teşvik edilmesi tavsiye edildi.

Pazarlama sürecine ilişkin, tıbbi ve aromatik bitkilerin ham ürün olarak satışı yerine, katma değeri yüksek işlenmiş mamul ve yarı mamul madde olarak pazarlanması belirtilen raporda, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde bitkisel ürünlerle ilgili "biyosertifika" şartlarının Türkiye şartlarına entegre edilmesi ve böylece AB ülkelerine ihracatın önünün açılması önerisinde bulunuldu.

Üretimi hedeflenen tıbbi ve aromatik bitkiler için sermaye transferine imkan sağlayacak "ürün bazlı fizibilite raporlarının" ilgili kamu otoritesi tarafından hazırlanması tavsiye edilen raporda, "Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Pazarlama Portalı" oluşturulması istendi.

Bu portal ile hem ürünlerin ticaretini sağlamak hem de sertifikası olmayan ürünlerin internet üzerinden satışının önüne geçilmesi hedefleniyor.

- "Müstakil bir çerçeve yasası oluşturulsun"

Tıbbi ve aromatik bitkilere özel olarak İhtisas Borsasının oluşturulması tavsiyesinde bulunulan raporda, bu bitkilerin yurt içi ve yurt dışı tanıtımı yanında pazarlamasına katkı sağlamak üzere, Antalya Expo Alanı'nın yetkili otoriteye tahsisi talep edildi.

Raporda, terapötik (tedavi edici) etki gösteren tıbbi çayların satışlarının eczanelerde yapılabilmesi ve görülebilecek istenmeyen yan etkilerinin ilgili birimlere rapor edilmesi istendi.

Tıbbi ve aromatik bitkilerin işleme ve pazarlama süreçlerinde suistimalleri ve haksız rekabeti engelleyecek, kontrol mekanizmasını güçlendirecek, ayrıca üretim ve kullanımını geliştirerek teşvik edecek müstakil bir çerçeve yasanın oluşturulması önerildi.

Tıbbi ve aromatik bitkilerin üretiminden, işlenmesine, nihai ürünün elde edilmesine ve pazarlanmasına kadar geçen sürecin etkin şekilde yönetimini sağlamak üzere, sektörün tüm taraflarını eşgüdüm içerisinde yönlendirecek, acil çözüm gruplarını oluşturacak, ilgili bakanlıklar, üniversiteler ve diğer kurum ve kuruluşlarca önceden yapılan her türlü toplantı, çalıştay, sempozyum, kongrelerde alınan kararları gözden geçirerek kurum ve kuruluşların görev ve sorumluluklarını ortaya koyacak Cumhurbaşkanlığı nezdinde "Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üst Kurulu" teklif edildi.

Raporda, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile geleneksel bitkisel tıbbi ürünlerin geri ödeme kapsamına alınması için gerekli mevzuat düzenlemelerinin acilen çıkarılması ve zaman içerisinde geri ödeme kapsamının genişletilmesi tavsiyesinde bulunuldu.

Kamu ve özel hastanelerde, geleneksel ve tamamlayıcı tıp bölümlerinin oluşturulması ve hastaların tercihi doğrultusunda tedavi olabilmeleri, reçetelendirilen geleneksel tıbbi ürünlerin, takviye edici gıdaların ve tıbbi çay ve bitkisel drogların geri ödeme kapsamına alınmasını sağlayacak mevzuat düzenlemelerinin yapılması önerilen raporda, bitkisel tıbbi ürünlere özgü vijilans biriminin kurulması tavsiye edildi.

- "Sağlık ormanları oluşturulsun"

Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının koordinesinde uygun orman alanlarının sağlık ormanları olarak ayrılıp, tescili için mevzuat düzenlemelerinin yapılması istendi.

Raporda, aktarlarda satışa sunulan tıbbi ve aromatik bitkilerde doğru bitkinin, doğru kısmının, doğru koşullarda toplanması, kurutulması ve paketlenmesini sağlamak amacıyla aktarlar için yeterlilik koşulu getirilmesi talep edildi.

Tıbbi ve aromatik bitkilerin üretim sürecinin emek yoğun özelliği dikkate alınarak, özellikle kadın ve engelli bireylerin halk eğitim programları vasıtasıyla sertifikalandırılmaları ve özel teşviklerle üretim, işleme sürecinde görev almalarının sağlanması, bu şekilde istihdam edilen dezavantajlı bireylerin sosyal güvenlik primlerinin belirli oranlarda kamu tarafından karşılanması talebinde bulunuldu.