Yunanistan'da keşfettikleri çalı türüne "komşu borçağı" adını verdiler

HALİL FİDAN - Ege Üniversitesi (EÜ) Botanik Bahçesi Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve Dr. Ozan Şentürk, Yunanistan'ın Sterea Ellada kentinde keşfini yaptıkları baklagiller ailesinden yeni çalı türünü "komşu borçağı" adıyla literatüre kazandırdı.

EÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yıldırım, AA muhabirine, merkez olarak Türkiye'nin dört bir yanında yeni türler üzerine araştırmalar yaptıklarını söyledi.

Bugüne kadar çok sayıda yeni türün keşfini gerçekleştirdiklerini hatırlatan Yıldırım, son olarak yağlı borçak (Gonocytisus) cinsinden bir çalı türünü bilim dünyasına tanıtmanın mutluluğunu yaşadıklarını dile getirdi.

Yağlı borçak cinsinin Doğu Akdeniz bölgesinde yayılış gösterdiğini, Türkiye'nin bu türün çeşitlenme merkezi olduğunu anlatan Yıldırım, şunları kaydetti:

"Yağlı borçak yalnızca ülkemiz sınırları içerisinde bulunuyor ve endemik bir tür. Koca borçak (Gonocytisus pterocladus) ise ülkemizle birlikte Suriye, Lübnan ve İsrail'de de yayılış gösterir. Bu cinsin coğrafi açıdan dar yayılış gösteren ve popülasyonları oldukça az olan türü ise Dirmil borçağı (Gonocytisus dirmilensis) Burdur'un Altınyayla ilçesinde bilinmekteydi. Fakat 2006 yılında Yunanistan'dan da varlığına dair bir kaydın verilmesi üzerine bu bölgede çalışmak için hazırlıklara başladık."

Bu kadar uzak mesafedeki yeni popülasyon kaydını yerinde incelemek istediklerini dile getiren Yıldırım, Dr. Ozan Şentürk ile gerekli izinleri alarak 2018, 2019 ve 2023 yıllarında Yunanistan'da saha çalışmaları yaptıklarını aktardı.

Yıldırım, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Gerçekleştirilen saha ve laboratuvar çalışmaları sonucunda bu bitkinin popülasyonunu bularak gerek morfolojik gerekse DNA çalışmaları yaptık. Birlikte çalışmalar yaptığımız Edinburg Kraliyet Botanik Bahçesi baklagiller uzmanlarından Dr. Gregory Kenicer'in de görüşlerini alarak karşılaştırmalarını yaptık ve gerçekten de aynı bitki olmadıklarını ortaya koyarak, bu bitkinin makalesini yazıp bilim dünyasına tanıtmış olduk. Bitkinin bilimsel adını Yunanistan'a atıfla 'Gonocytisus graecus', Türkçe ismini de 'komşu borçağı' olarak bilim dünyasına tanıtmış olduk. Bu yurt dışındaki ilk keşfimiz oldu."

Oradaki çalışmaları ve izin sürecinde herhangi bir problemle karşılaşmadıklarını belirten Yıldırım, Yunanistan'daki araştırıcıların kendilerine yardımcı olduğunu vurguladı.

Yeni keşifle beraber bu bitkide dünyadaki tür sayısının 4'e çıktığını ifade eden Yıldırım, bunlardan yağlı borçak (Gonocytisus angulatus) ve Dirmil borçağının (Gonocytisus dirmilensis) Türkiye, komşu borçağın (Gonocytisus graecus) ise Yunanistan endemiği olarak kayıtta yer aldığını söyledi.

Prof. Dr. Yıldırım, son tür olan koca borçağın (Gonocytisus pterocladus) ise Türkiye, Suriye, Lübnan ve İsrail'de yayılış gösterdiğini sözlerine ekledi.