Uzmanlara göre tarım ve hayvancılığın iklim krizindeki rolü daha sık konuşulmalı

YETER ADA ŞEKO - Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Doğal Kaynaklar kıdemli yöneticisi Martial Bernoux, sera gazı emisyonlarına neden olan tarımsal faaliyetlerin iklim krizindeki rolünün bundan sonraki COP zirvelerinin gündem maddeleri arasında olması gerektiğini söyledi.

Tarım ve hayvancılık faaliyetleri, küresel ısınmaya yol açan sera gazlarından metan ve nitröz oksidin önemli kaynaklarından birini oluşturuyor. BM Çevre Programı'nın (UNEP) 2021'de yayımladığı Küresel Metan Değerlendirmesinde metan gazı, küresel ısınmanın yüzde 25’inden sorumlu gösteriliyor.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, 2022’de yıllık toplam metan gazı emisyonu 589,1 milyon tondu ve bunun 142,3 milyon tonu tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklandı.

Dünya Bankası verilerine göre 2020'de toplam nitröz oksit emisyonu yaklaşık 3 milyar ton karbondioksit eşdeğeri olarak gerçekleşirken bunun 2,3 milyar tonuna tarım ve hayvancılık sektöründeki faaliyetler neden oldu.

Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı salımına ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan FAO Doğal Kaynaklar kıdemli yöneticisi Martial Bernoux, iklim kriziyle mücadelede genellikle karbon salımının merkeze alındığını ancak sadece bu gaza odaklanılması halinde iklim krizinin üstesinden gelmenin imkansız olduğunu, bu konuda Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından yayımlanan raporlar bulunduğunu belirtti.

Gıda üretiminin büyük bir metan ve nitröz oksit kaynağı olduğunu vurgulayan Bernoux, "Hayvancılık faaliyetleri büyük bir metan gazı kaynağı, gübrelerden de nitröz oksit salınıyor. Ancak hayvanlar çayırların üzerindeyken aynı zamanda karbon tutuyorlar, bu yüzden tüm bu unsurları dengeli şekilde değerlendirerek atmosfere nasıl fayda sağlayabileceğimiz üzerine odaklanmamız gerekiyor." dedi.

Metan emisyonlarının yüzde 40'ından tarım faaliyetlerinin sorumlu olduğunu, tarım kaynaklı emisyonun dörtte üçünün hayvancılık ve gübre yönetiminden, kalan kısmının ise pirinç üretiminden kaynaklandığını bildiren Bernoux, sektörün bu konuda harekete geçmesinin kritik olduğunu ifade etti.

Bernoux, geçen yıl COP28'de kabul edilen ve 160 ülke tarafından imzalanan Küresel Metan Taahhüdünün emisyonları azaltmak açısından önemli olduğuna ve birçok ülkenin metan gazı emisyonlarıyla mücadele etmek için çalışmaya başladığına işaret etti.

- COP29'da tarımın faaliyetlerinin yeri

Küresel ısınmaya neden olan bir diğer sera gazı nitröz oksidin de dikkate alınması gerektiğinin altını çizen Bernoux, "Küresel nitröz oksit salımının yüzde 75 ile yüzde 80 arasında bir bölümünün tarım kaynaklı olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla tarım, nitröz oksit emisyonlarının nasıl azaltılacağı konusunda ele alınması gereken ana sektördür." diye konuştu.

FAO'nun, konunun ciddiyetini anlatmak amacıyla çalışmalar yürüttüğünden bahseden Bernoux, kardeş kuruluş olarak nitelendirdiği UNEP ile birlikte, Bakü'de düzenlenen COP29'un başlangıcında nitröz oksit ile ilgili ilk küresel değerlendirme raporunu yayımladıkları bilgisini paylaştı.

Bernoux, şöyle devam etti:

"COP29, tarıma ve gıda güvenliğine büyük bir önem verdi, bunu önümüzdeki COP zirvesinde de görmek istiyoruz. Bunu tüm COP'larda görmeli ve tarımın, alınan kararların bir parçası olduğundan emin olmalıyız. COP28'de başlayan tarım odaklı süreç, COP29’da 'Çiftçiler için Bakü Harmoniya İklim Girişimi'nin başlatılmasıyla bir adım öteye taşındı. Brezilya’daki COP30’un ise tarım, orman, biyoekonomi ve biyoenerji alanlarındaki zorlukları nasıl ele alacağını gerçekten merak ediyoruz."

- Gıda israfıyla mücadele

Dünya genelinde bir yandan gıda üretiminde sıkıntılar devam ederken diğer yandan üretilen gıdanın israf edildiğini dile getiren Bernoux, "Burada sadece gıda üretimine değil, gıda sisteminin tüm aşamalarına bakmamız gerek. Gıda sistemi, üreticiden tüketiciye uzanan bir zincir. Bu nedenle tüm aşamalara odaklanarak neler yapabileceğimizi değerlendirmeliyiz." ifadelerini kullandı.

Gıda atığının sadece bir doğal kaynak israfı olmadığını, aynı zamanda o gıdanın üretiminde harcanan enerji, zaman ve emeğin de israf edildiğine dikkati çeken Bernoux, iklim krizine karşı bir an önce harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı.

Bernoux, sözlerini, "Kaybedecek zamanımız yok. Dolayısıyla artık tarımın da çözümün bir parçası olmasını sağlamalıyız." diyerek tamamladı.