Ürün güvenliği düzenlemesi TBMM Genel Kurulunda kabul edildi (2)

TBMM (AA) - TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu'na göre, işletmeci, alınan diğer önlemler riski ortadan kaldırmada yetersiz kaldığında kendiliğinden veya yetkili kuruluşun talebi üzerine ürünü geri çağıracak.

Kanuna göre, Türkiye'de yerleşik uygunluk değerlendirme kuruluşlarının akreditasyonunu kamu kuruluşu olan ulusal akreditasyon kuruluşu yapacak. Uygunluk değerlendirme kuruluşları, ulusal akreditasyon kuruluşunun akreditasyon hizmeti vermediği alanlarda AB üyesi ülkelerin bu alanda akreditasyon hizmeti veren ulusal akreditasyon kuruluşlarına başvurabilecek.

Yetkili kuruluş, yetki alanına giren ürünlerin teknik düzenlemelere veya teknik düzenlemenin bulunmadığı veya insan sağlığı, güvenliğine ilişkin hükümler içermediği durumlarda, bir ürünün güvenli olup olmadığına yönelik genel ürün güvenliği mevzuatına uygunluğu doğrulamak amacıyla denetim yapacak.

Belirtilen denetim, ürünün piyasaya arzından nihai kullanıcıya ulaştığı aşamaya kadar piyasa gözetimi ve denetimi yoluyla gerçekleştirilecek. Ancak teknik düzenlemelerin gerektirdiği hallerde ve öngördüğü koşullarda denetim, ithalat, ihracat, montaj, hizmete sunum veya bir mal veya hizmet sağlanması sürecinde veya kullanım aşamasında da olabilecek.

Denetim, yetkili kuruluşun görev ve sorumluluğunda bulunacak. Denetim yetkili kuruluş tarafından yapılacak veya gerektiğinde bu görev denetim yapma kapasitesine sahip diğer bir yetkili kuruluşa devredilebilecek. Yetki devri kanunda düzenlenen yaptırımları uygulama ve önlemleri alma yetkisini de içerebilecek.

Yetkili kuruluş denetim görevini orantılılık ve tarafsızlık ilkelerine uyarak yapacak.

Yetkili kuruluş, ürün denetiminin etkili ve hızlı yapılması için gerekli idari ve teknik yapıyı oluşturacak, plan ve programı hazırlayacak ve gerektiğinde diğer yetkili kuruluşlarla iş birliği gerçekleştirecek.

Yetkili kuruluşlar arasında ortaya çıkabilecek görüş ayrılıklarının giderilmesine ilişkin koordinasyon bakanlık tarafından sağlanacak.

Bir ürünün teknik düzenlemeye veya genel ürün güvenliği mevzuatına uygunluğunu gösteren belgelere veya işaretlere sahip olması, yetkili kuruluşun, ürünü denetlemesini, uygun olmayan ürün hakkında gerekli önlemleri almasını veya ilgililere yaptırım uygulamasını engellemeyecek.

Denetlenen ürünün test veya muayene sonucunda uygun olmadığının tespiti halinde numune, test veya muayene ve bunlara ilişkin diğer giderler imalatçı veya ithalatçı tarafından karşılanacak.

Dış ticarete konu ürünlerin uygunluk denetimlerine ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanınca belirlenecek.

- Bilgi ve kayıtlar istenebilecek

Kanuna göre, yetkili kuruluş; piyasaya arz edilmesi hedeflenen, piyasaya arz edilen, piyasada bulundurulan veya hizmete sunulan ürünleri depoda, nakil aracında, iş yeri ve üretim tesisi de dahil olmak üzere gerekli görülen yerlerde denetleyebilecek ve iktisadi işletmecilerden denetime ilişkin gerek duyduğu belge, bilgi ve kayıtları isteyebilecek.

Yetkili kuruluş, ürünleri belirli bir program dahilinde yeterli ölçek ve sıklıkta, işaret veya belge kontrolü veya duyusal inceleme yaparak ve gerektiğinde numune alarak ya da yerinde muayene veya test yoluyla denetleyecek, bu işlemleri kayıt altına alacak. Kuruluş, denetimler veya aldığı bilgi, ihbar veya şikayetler neticesinde bir ürünün risk taşıdığına dair yeterli gerekçe bulunduğuna kanaat getirirse risk değerlendirmesi yapacak.

Ürünün ciddi bir risk taşıyıp taşımadığına ilişkin nihai karar, riskin doğurabileceği tehlikenin niteliği ve gerçekleşme ihtimali göz önünde bulundurularak yapılan bu risk değerlendirmesine dayanacak.

Daha yüksek bir güvenlik seviyesinin olabilirliği veya piyasada daha düşük riskli ürünlerin varlığı bir ürünün güvenli olmadığı veya ciddi risk taşıdığı anlamına gelmeyecek.

Ürüne ilişkin uygunluk işareti veya teknik düzenlemenin gerektirdiği teknik dosya, etiket ve talimatların bulunmaması, eksik veya yetersiz olması veya yanlış kullanılması halinde yetkili kuruluş risk değerlendirmesini yapmak için yeterli gerekçenin bulunduğunu varsayabilecek.

Risk değerlendirmesinin sonucundan bağımsız olarak yetkili kuruluş, tespit ettiği uygunsuzlukların giderilmesini, bunun gerçekleşmemesi halinde iktisadi işletmeciden öngörülen önlemlerden uygun ve gerekli gördüklerinin alınmasını isteyecek. Bu uygunsuzlukların devam etmesi halinde yetkili kuruluş, ürünün piyasaya arzının yasaklanması veya kısıtlanması için gerekli tüm önlemleri alacak veya piyasada bulunan ürünün geri çağrılmasını veya piyasadan çekilmesini sağlayacak.

Ürünün ciddi risk taşıdığı haller dışında yetkili kuruluş, önlemlere ilişkin nihai kararı almadan önce iktisadi işletmeciye savunma yapabilmesi için 10 iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verecek.

İktisadi işletmeci, düzeltici önlemlerden uygun ve gerekli olanları orantılılık ilkesine riayet ederek zamanında ve etkili olacak şekilde alacak.

Aksi takdirde ürünün taşıdığı risk ve alınan düzeltici önlemlerle sonuçları hakkında yetkili kuruluş eksiksiz ve ayrıntılı bir şekilde bilgilendirilecek.

- Riskler Türkçe uyarılarla işaretlenecek

Yasayla, uygun olmayan bir ürünün uygunluğunu sağlamak için gerekli önlemler alınacak.

Belli durumlarda veya belli kişiler bakımından risk taşıyabilecek ürünler, riskler hakkında uygun, açık ve kolayca anlaşılabilir, Türkçe uyarılarla işaretlenecek. Bu riskler, ürüne eşlik eden belgelerde yer alan montaj, kullanım ve bakım talimatları ile güvenlik kurallarında açıkça belirtilecek veya piyasaya arzının uygunluğunu temin edecek ön koşullara tabi tutulacak. Risk altındaki kişiler, riskler hakkında ivedilikle ve uygun şekillerde uyarılacak.

Hakkında ciddi risk taşıdığına dair belirtilerin bulunduğu ürünlerin piyasaya arzı, piyasada bulundurulması, önerilmesi veya teşhir edilmesi, gerekli değerlendirmeler ve kontroller için ihtiyaç duyulacak zaman süresince geçici olarak durdurulacak.

Ciddi risk taşıyan ürünlerin piyasaya arzının ivedilikle durdurulması, piyasada bulundurulmasının önlenmesi, piyasadan çekilmesi ve geri çağrılması, dağıtıcıların bu kararlardan haberdar olmaları ve kararlara uymalarını sağlamak amacıyla gerekli tedbirler alınacak. Söz konusu ürünün taşıdığı riskler hakkında nihai kullanıcılar uyarılacak, ürünlerin uygun koşullarda imhası veya işlevsiz hale getirilmesi, öneri ve teşhirinin durdurulması sağlanacak.

İşletmeci tarafından alınan önlemler, piyasaya arz ettiği ve önleme konu her bir ürün için etkin bir şekilde ve eksiksiz uygulanmış olduğu yetkili kuruluşa bildirilecek.

Yetkili kuruluş, gerekli gördüğü veya teknik düzenlemede yer alan diğer önlemlerin alınmasını iktisadi işletmeciden isteyebilecek veya bu önlemleri kendisi alabilecek. İktisadi işletmecinin aldığı düzeltici önlemler ile kendi aldığı önlemleri kendi internet sitesinde veya gerekli gördüğü diğer uygun yöntemlerle ivedilikle ilan edecek.

Gerektiğinde şikayetlerin ulaştırılabileceği veya bilgi alınabilecek ürün güvenliği yardım masası oluşturulacak, bu birimin görev alanına giren konularla irtibat bilgilerini uygun bir şekilde duyuracak.

Yetkili kuruluşlar tarafından düzenlenen eğitime katılarak piyasa gözetimi ve denetimi sertifikası almış olan personele, fiilen piyasa gözetimi ve denetimi için görevlendirilmeleri halinde, Harcırah Kanunu'na göre hak ettikleri gündeliklerin bir buçuk katı tutarında gündelik ödenecek.

- Internet, radyo ve TV'den satılan ürünlerin denetimi

Düzenlemeye göre, piyasaya arz edilen veya piyasada bulundurulan uygun olmayan bir ürünün internet üzerinden tanıtım ve satışının yapılması halinde, yetkili kuruluş aracı hizmet sağlayıcıya içeriğin çıkarılması için internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçlarıyla bildirimde bulunacak.

Söz konusu içeriğin 24 saat içerisinde aracı hizmet sağlayıcı tarafından çıkarılmaması halinde yetkili kuruluş uygun olmayan ürüne ilişkin içeriğe erişimin engellenmesine karar verecek ve bu kararı uygulanmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirecek.

İnternet sitesinin doğrudan iktisadi işletmeciye ait olması durumunda aynı uygulama yapılacak.

Uygun olmayan bir ürünün televizyon veya radyo üzerinden tanıtım ve satışının durdurulması medya hizmet sağlayıcı kuruluştan istenecek. Medya hizmet sağlayıcı kuruluş, tanıtım ve satışın durdurulması için yetkili kuruluşla iş birliği yapacak. Yetkili kuruluş, satışın durdurulması kararını Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna (RTÜK) bildirecek.

Yetkili kuruluşun görevlendirdiği gerçek veya tüzel kişi tarafından piyasa gözetimi ve denetimi amacıyla kimliği açıklanmadan ve internet, radyo ve televizyon gibi uzaktan iletişim aracı üzerinden satın alınan ürünler denetimlerde numune olarak esas alınacak.

- Ürünlerin riskleri duyurulacak

Kanuna göre, risk taşıyan ürünlerle ilgili kendiliğinden veya yetkili kuruluşun talebi üzerine gerekli önlemleri alan iktisadi işletmeci, bu önlemler ve ürünün içerdiği riskler hakkındaki bilgileri etkili olacak şekilde duyuracak ve duyurunun kapsamına göre engellilerin erişebilirliğini dikkate alacak.

Duyuruda, ürünü tanıtacak marka, model veya cins ismi veya diğer ayırt edici özellikler, mümkünse ürünün fotoğrafı veya resimli tasviri, alınan önlem, önlemi gerektiren sorunun açık ve anlaşılır tarifi; sorumlu iktisadi işletmecinin isim, adres ve diğer iletişim bilgileri; riskten sakınmak veya sorunu gidermek için önerilen yöntemler yer alacak.

Yetkili kuruluş, duyuruyu veya duyuru şeklini uygun bulmaz veya yetersiz görürse, duyurunun daha uygun bir şekilde ve yöntemlerle tekrar edilmesini talep edebilecek.

Dağıtıcılar, iktisadi işletmecinin ürüne ilişkin riskler ve önlemler hakkında kendilerine bildirdiği bilgileri, varsa tedarik zincirindeki bir sonraki dağıtıcıya iletmek ve birinci fıkrada belirtilen duyuruyu müşterilerinin kolaylıkla görebileceği veya ulaşabileceği yerlere koyacak.

- Nihai kullanıcıya geri çağrılan ürün için seçenek sunulacak

Kanuna göre, alınan diğer önlemlerin riskin ortadan kaldırılmasında yetersiz kalması durumunda, işletmeci kendiliğinden veya yetkili kuruluşun talebi üzerine ürünü geri çağıracak.

İşletmeci geri çağırma önlemini, riskli ürünlere yönelik duyuruda bulunması gerekenlere, ürünün teslim alınacağı veya onarılacağı adres ve irtibat noktaları ile nihai kullanıcıya sunulan teklif ve seçenekleri de ekleyerek duyuracak.

İktisadi işletmeci ürünü teslim eden nihai kullanıcıya "ürünün geri çağrılmasına yol açan sorunun giderilmesi", "ürünün teslim tarihindeki perakende satış değerinin ödenmesi" veya "ürünün, teknik düzenlemesine uygun, güvenli, eş değer bir ürünle değiştirilmesi" seçeneklerinden en az birini sunacak.

Ürünün geri çağrılmasıyla ilgili tüm masraflar ürünü geri çağıran işletmeci tarafından üstlenilecek. İktisadi işletmeci, nihai kullanıcıya ek bir maliyet yüklemeden ürünü zamanında ve kolaylıkla teslim edebilmesi için gerekli koşulları sağlayacak.

(Sürecek)