Uludağ Üniversitesinde kısmi felçli hastalar için "mobil el dış iskeleti" geliştirildi

SALİHA NUR KÖKSAL - Bursa'da tıp fakültesi öğrencisi ve akademisyen işbirliğiyle kısmi felçli hastaların günlük ihtiyaçlarını karşılamasını sağlayacak mobil el dış iskeleti geliştirildi.

Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Tıp Fakültesi öğrencisi İsmail Emir Yassı ile Translasyonel Tıp Ana Bilim Dalı Kurucu Başkanı Prof. Dr. Şehime Gülsün Temel'in ürettiği giyilebilir destek ve rehabilitasyon cihazı, el ile kavrama fonksiyonunu yitiren hastalara destek sağlıyor.

Türk Patent ve Marka Kurumunca endüstriyel tasarım olarak da tescillenen cihaz, sahip olduğu sensörlerle kullanıcının avucunu kapatmasına yardımcı oluyor.

BUÜ'nün hak sahibi olduğu ilk endüstriyel tasarım tescili olan cihaz için ulusal ve uluslararası patent süreci de devam ediyor.

Tıp Fakültesi 5'inci sınıf öğrencisi İsmail Emir Yassı, AA muhabirine, 2021 yılında Almanya'nın başkenti Berlin'deki bir klinik nöroteknoloji laboratuvarında beyin bilgisayarı ara yüzleri konusunda staj yaptığını söyledi.

Staj sırasında karşılaştığı rehabilitatif el dış iskeletlerinin yetersizliklerini fark ettiği belirten Yassı, Türkiye'ye döndükten sonra Prof. Dr. Temel'e ulaşarak projesini anlattığını aktardı.

Yassı, projenin prototiplerini Bursa Coşkunöz Eğitim Vakfının sağladığı burs ve katmanlı üretim desteği sayesinde geliştirdiklerini dile getirerek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye'de satışa sunulan el dış iskeletleri ithal ediliyor ve ulaşılması güç fiyatlara satılıyor. 'Daha iyisini daha uygun fiyata neden Türkiye'de üretemeyelim?' diye kendimize sorduk. Üretilen prototiplerin performansı ve özellikleri hakkındaki bilimsel makalenin ise yıl içinde yayımlanması planlanıyor. Cihaz son haline geldiğinde beyin aktivitesi sinyalleriyle de kontrol edilebilmesini amaçlıyoruz. Türkiye'de üretim hedefimizi gerçekleştirmek üzere devlet ve endüstri desteğiyle şirketleşme sürecimiz devam ediyor. Birkaç yıl içinde son ürünü ulaşılabilir fiyatlarla geniş bir hasta popülasyonuyla buluşturabilmeyi umuyoruz."

ABD'deki Harvard Medical School'a beyin stimülasyonu konusunda eğitim almak ve bilimsel çalışmalarda bulunmak üzere burslu davet edildiğini bildiren Yassı, "Şu an Harvard Medical School'da eğitim görüyorum. Mezun olduktan sonra da bu alanda kendimi geliştirmeyi ve Türkiye'ye katma değeri yüksek projeler geliştirmeyi hedefliyorum." dedi.

- "El kavrama fonksiyonunu yitirmiş hastalar için önemli"

Prof. Dr. Şehime Gülsün Temel de topluma fayda sağlayabilecek ürünler geliştirmeyi amaçladıklarını ifade etti.

İsmail Emir Yassı'nın söz konusu proje fikriyle kendisine ulaştığına değinen Temel, "O zamanlar pandemi süreci devam ediyordu. İnternet üzerinden bana sunum yaptı, çok etkilendim. Bir eğitmen gibi sunum yaptı. Her şeye hakimdi. Yazılımından tutun elektronik aksamına kadar her şeyi çok net anlattı." diye konuştu.

Temel, geliştirdikleri giyilebilir el iskeletini kasında hafif işlev kalmış hastaların kullanabileceğini anlatarak, şunları kaydetti:

"Bu cihazın en önemli özelliği kompakt olması. El kavrama fonksiyonunu yitirmiş hastalar için önemli. Günlük ihtiyaçlarını evde kendisi yapabilmesi için önemli. Örneğin hasta inme geçirmiş, el kavramı fonksiyonunu kaybetmiş. Kasta minimal düzeyde bir fonksiyon kalmış olması gerekiyor. Bu aletler çok pahalı. Başka bir üniteye bağlı hep. Bizim ürettiğimiz gibi giyilebilir değil. Bunlardan faydalanabilmesi için ya o kişinin oraya gitmesi gerekiyor ya da evine alması gerekiyor. Evine alması zaten mümkün değil. Zaten bizim buluş fikri buradan çıktı. Kişiye özgü el iskeletini yaparak günlük ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlıyor ve rehabilitasyon amaçlı o kası çalıştırarak hasta her şeyi kendi yapıyor."

Prof. Dr. Temel, cihazı daha ergonomik ve şarj edilebilir hale getireceklerini belirtti.

En azından 3 prototip daha üretmeyi hedeflediklerini aktaran Temel, "Amacımız şirketleşmek. Şirketleşme sürecimize de Emir, yurt dışından geldikten sonra başlayacağız. Daha sonra da tabii ki bize inanan, bizimle ortak olabilecek yatırımcılar arayacağız." ifadesini kullandı.