Türk bilim insanları, "Avrupa'nın TÜBİTAK'ında" karbon malzeme üretecek

İREM DEMİR - İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa (İÜC) Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeki Candan ile ekibi, Bilim ve Teknolojide Avrupa İşbirliği Kuruluşunda (European Cooperation in Science and Technology-COST) daha temiz bir çevre için sürdürülebilir kaynaklardan karbon malzeme üretecek.

Bilim ve teknolojide Avrupa içi işbirliğini sağlamak amacıyla kurulan, "Avrupa Birliğinin (AB) TÜBİTAK'ı" olarak tanımlanan COST, ulusal kaynaklarla desteklenmiş araştırma projelerinin Avrupa düzeyinde koordinasyonunu sağlayan hükümetler arası bir kuruluş statüsünde bulunuyor.

COST, Avrupalı araştırmacılar arasında etkileşim ve işbirliğini destekleyerek, Avrupa'yı barışçıl amaçlar için bilimsel ve teknik araştırmada güçlendirmeyi hedefliyor.

Sürdürülebilir kaynaklardan mikro ve nanokarbon malzemelerin geliştirilmesiyle ilgili çalışmalar yürüten Biyomalzeme ve Nanoteknoloji Araştırma Grubu (BioNanoTeam) Kurucusu, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) GEBİP Üyesi Prof. Dr. Candan ile Türkiye'de 6 farklı üniversitede çalışan 9 bilim insanı COST'tan davet aldı.

Davet üzerine çalışma grubuna katılan ekip, araştırmalarını 57 ülkeden bilim insanlarıyla birlikte yürütüyor.

Prof. Dr. Candan, AA muhabirine, üzerinde çalıştıkları karbon esaslı malzemelerin sürdürülebilir kaynaklardan üretilmesinin önemli olduğunu söyledi.

Doğada en çok bulunan organik polimer olan selüloz ve lignoselülozik kaynaklardan, biyomalzemelerden, orman endüstrisinin, mobilya endüstrisinin, kağıt ve kağıt ürünleri endüstrisinin atıklarından karbon malzemeler elde ettiklerini anlatan Candan, bu ürünlerin mobilya üretiminde yoğun kullanılan ağaç bazlı paneller, sandviç levhalar, lamine parke, masif panel gibi ahşap kompozit malzemelerde, tutkallarda ve yüzey kimyasallarında kullanım imkanlarını araştırdıklarını kaydetti.

Prof. Dr. Candan, ana hedefleri arasında formaldehit emisyonunu düşürmenin yer aldığına dikkati çekerek, "Malum, formaldehit Dünya Sağlık Örgütü tarafından kanserojen madde listesinde yer alan bir kimyasal maddedir. Biz de karbon kullanmak suretiyle formaldehit emisyonunu azaltıp daha sağlıklı, güvenli ve hijyenik mobilya ile mimari ürünlerin üretilmesine katkı sunmak istiyoruz." dedi.

Diğer amaçlarının ise karbon esaslı malzemelerin kullanımı ile sanayide enerji verimliliğinin sağlanması, daha hızlı ve ekonomik üretim yapılması olduğunu aktaran Candan, Kovid-19 salgınının ardından sürdürülebilir teknolojiler ile malzemelerin öne çıktığını dile getirdi.

Prof. Dr. Candan, insan nüfusu arttıkça ham madde tüketiminin arttığını, doğal kaynakların azaldığını veya kirlendiğini, dolayısıyla doğal kaynakları kirletmeden, temiz teknolojiyle ve üretim yöntemleriyle daha üstün performanslı ürünleri tüketiciye sunmak için çaba harcadıklarını bildirdi.

Çalışmalarına TÜBA, COST, çeşitli sanayi kuruluşları ile sivil toplum kuruluşlarının destek olduğunu vurgulayan Candan, laboratuvar ortamında geliştirdikleri malzeme ve teknolojilerin fikri sınai mülkiyet haklarının korunması noktasında da Türk Patent ve Marka Kurumuna başvuruda bulunduklarını ifade etti.

Karbon malzemelerin kullanım alanlarının ise çok geniş olduğunun altını çizen Candan, elektronikten otomotive, enerjiden medikale, uzay-uçak sanayisinden kimya endüstrisine, inşaattan savunma sanayisine, tekstilden gıda endüstrisine kadar kullanım potansiyeli olduğunu belirtti.

- 57 ülkeden bilim insanı çalışıyor

Prof. Dr. Candan, arkadaşlarıyla "Avrupa Birliğinin (AB) TÜBİTAK'ı" olarak tanımladığı COST'a davet üzerine katıldıklarını söyledi.

Kuruluşta 57 ülkeden bilim insanlarının bulunduğuna dikkati çeken Candan, şöyle devam etti:

"İlgili AB çalışma grubu, AB'nin kalkınmasına ve AB devletlerinin sanayisinin kalkınmasına hizmet etmek üzere kurulmuş bir yapı. Biz de bu 57 ülkenin, onlarca bilim insanının olduğu ve ciddi bir meblağda desteklenen, 2024 yılı Ekim ayına kadar sürecek projede yer almaktayız. Bu proje kapsamında konferanslar, etkinlikler, workshoplar, laboratuvar ziyaretleri düzenleniyor." ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Candan, ilgili çalışmalar kapsamında bazı araştırmacıları Türkiye'ye davet ettiklerini, kendi öğrencilerinin ve arkadaşlarının da zaman zaman başka ülkeleri ziyaret ettiğini bildirdi.

Gidenlerin konuyla ilgili dünyanın en gelişmiş laboratuvar altyapılarında ortak araştırma yapma imkanı bulduğunu anlatan Candan, "Türkiye Yüzyılı'nda ülkemizin dünyada daha üstün noktalara gelmesi, sanayimizin daha da gelişerek üstün nitelikli, katma değeri yüksek, teknolojik, rekabetçi ürünler üreterek ihracatını artırması noktasında bizler de katkı sunmaya çalışıyoruz." diye konuştu.