Terörle mücadele düzenlemesi komisyonda kabul edildi (2)

TBMM (AA) - Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya karşı suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar bakımından gözaltı süresi, 3 yıl boyunca yakalama anından itibaren 48 saati, toplu olarak işlenen suçlarda ise 4 günü geçemeyecek. Gözaltı süresi en fazla 2 defa uzatılabilecek, kararı ise hakim tarafından verilecek.

TBMM Adalet Komisyonunda kabul edilen "Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" ile "Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu'nun 30'uncu maddesi"ne yeni fıkralar ekleniyor.

Teklifle, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) personelinin kimliğinin gizli tutulmasının zorunluluğu dikkate alınarak, MİT'in tarafı olduğu özel hukuk uyuşmazlıklarında dava şartı olarak öngörülen arabuluculuk dahil olmak üzere, arabuluculuk usulünün uygulanmaması amaçlanıyor. Böylece, MİT'in taraf olduğu özel hukuk uyuşmazlıklarında, arabuluculuğun dava şartı olarak öngörüldüğü İş Mahkemeleri Kanunu dahil, mevzuatta yer alan arabuluculuğa ilişkin tüm hükümler uygulanmayacak.

MİT, "Bilgi Edinme Hakkı Kanunu" kapsamı dışına çıkarılacak.

Teklifle, Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu'nun 17'nci maddesinde atıfta bulunulan Sıkıyönetim Kanunu'nun yürürlükten kaldırılması nedeniyle, söz konusu madde yeni hükümlere göre düzenleniyor.

Seferberlik ve savaş hallerinde, tespit ve ilan edilen bölgeler içinde; kişiyi hürriyetinden yoksun kılma, haberleşmenin engellenmesi, yağma, nitelikli yağma, genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması, radyasyon yayma, trafik güvenliğini tehlikeye sokma, zehirli madde katma, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, mühürde sahtecilik, halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit, kanunlara uymamaya tahrik, suç işlemek amacıyla örgüt kurma, ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması, mal veya hizmet satımından kaçınma, Cumhurbaşkanına hakaret, devlet güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma suçlarını işleyenler veya bu suçlara iştirak edenler, bölgede yetkili kılınan komutan tarafından gerekli görüldüğü takdirde askeri mahkemelerde yargılanacak.

- Komutanın kovuşturma yapabilmesi

Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu'nda belirtilen suçlardan dolayı Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında bölgede yetkili kılınan komutanın kovuşturma yapabilmesi Cumhurbaşkanının, milletvekilleri hakkında TBMM'nin, general ve amiraller hakkında Genelkurmay Başkanlığının, bakan yardımcıları hakkında ilgili bakanların iznine ve yargılama usulüne bağlı olacak.

Valiler ve kaymakamlar ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli general ve amiraller hakkında İçişleri Bakanı; Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Hakimler ve Savcılar Kurulu, Sayıştay Başkan ve üyeleri, hakimler ve savcılar ve bu sınıftan sayılanlar hakkında ise özel kanunlarına göre yetkili kurul ve makamlar izin verecek.

Bu kişiler hakkında yetkili kurul ve makamlar tarafından, hakkında bölgede yetkili kılınan komutanca kovuşturma yapılmasına izin verilmediği durumda, özel kanunlarına göre işlem yapılacak.

Diplomatik dokunulmazlıkla ilgili düzenlemeler saklı olacak.

Anayasal düzene karşı işlenen suçlar ile terör suçlarından mahkum olanlar, MGK'ca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti ve iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle kamu görevinden çıkarılanların silah ruhsatları iptal edilecek ve silahların mülkiyeti kamuya geçirilecek.

- TMK'ya geçici madde ekleniyor

Teklifle, Terörle Mücadele Kanunu'na (TMK) geçici madde ekleniyor.

Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yer alan gözaltı süreleri, bazı suçlarla ilgili olarak yeniden düzenleniyor ve ek gözaltı süreleri getiriliyor.

Buna göre; bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl süreyle; TCK'nın "devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları" ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar veya örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar bakımından; gözaltı süresi, yakalama yerine en yakın hakim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren 48 saati, toplu olarak işlenen suçlarda ise 4 günü geçemeyecek.

Delillerin toplanmasındaki güçlük veya dosyanın kapsamlı olması nedeniyle gözaltı süresi en fazla 2 defa uzatılabilecek. Gözaltı süresinin uzatılmasına ilişkin karar, cumhuriyet savcısının istemi üzerine yakalanan kişi dinlenilmek suretiyle hakim tarafından verilecek.

Şüphelinin aynı olayla ilgili olarak yeniden ifadesinin alınması ihtiyacı ortaya çıktığında bu işlem, cumhuriyet savcısı veya cumhuriyet savcısının yazılı emri üzerine kolluk güçleri tarafından yapılabilecek.

- Askeri mahallerdeki arama

Tutukluluğa itiraz ve tahliye talepleri dosya üzerinden karara bağlanabilecek.

Tahliye talepleri, en geç 30'ar günlük sürelerle tutukluluğun incelenmesiyle birlikte dosya üzerinden karara bağlanabilecek.

Tutukluluğun incelenmesi en geç 30'ar günlük sürelerle dosya üzerinden, 90'ar günlük sürelerle kişi veya müdafi dinlenilmek suretiyle resen yapılacak.

Askeri mahallerde yapılacak arama, cumhuriyet savcısının nezaretinde askeri makamların katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından yerine getirilecek.

Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcının yazılı emriyle de askeri makamların katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından arama yapılabilecek.

Askeri mahallerde yapılacak el koyma işlemi, savcının nezaretinde askeri makamların katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından yerine getirilecek. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcının yazılı emriyle de askeri makamların katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından el koyma işlemi yapılabilecek.

Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturmada, somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka surette delil elde etme imkanının bulunmaması halinde, hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcı tarafından şüphelinin kullandığı bilgisayar ve bilgisayar programlarıyla, bilgisayar kütüklerinde arama yapılmasına, bilgisayar kayıtlarından kopya çıkarılmasına, bu kayıtların çözülerek metin haline getirilmesine karar verilecek.

Bilgisayar, bilgisayar programları ve bilgisayar kütüklerine şifrenin çözülememesinden dolayı girilememesi veya gizlenmiş bilgilere ulaşılamaması ya da işlemin uzun sürecek olması halinde, çözümün yapılabilmesi ve gerekli kopyaların alınabilmesi için bu araç ve gereçlere el konulabilecek.

Cumhuriyet savcısı tarafından verilen kararlar 24 saat içinde hakim onayına sunulacak. Hakim kararını en geç 24 saat içinde verecek. Sürenin dolması veya hakim tarafından aksine karar verilmesi halinde çıkarılan kopyalar ve çözümü yapılan metinler derhal imha edilecek.

Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın etkin soruşturma yapılmadan verildiğinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmesi veya bu karar aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi üzerine, kararın kesinleşmesinden itibaren 3 ay içinde talep edilmesi halinde yeniden soruşturma açılacak.

Kamu görevinden çıkarılan asker kişilerin askeri rütbeleri, mahkeme kararı aranmaksızın karar tarihinden geçerli olmak üzere geri alınacak.

(Sürecek)