TBMM'den, Adalar'daki fayton tartışmasına çözüm önerisi

TBMM (AA) - ALİ KEMAL AKAN - TBMM Hayvan Haklarının Araştırılması Komisyonu taslak raporunda, Adalar'da tarihi ve kültürel mirasın yaşatılması adına, yalnızca ağır yük atları koşulmak şartıyla belli sayıda faytonun işletilmesi ayrıca acil olarak elektrikli ulaşım araçlarının kullanılması önerisinde bulunuldu.

Mecliste grubu bulunan siyasi partilerin önergeleri ile 8 Mayıs 2019 yılında, Hayvanların Haklarının Korunması ile Hayvanlara Eziyet ve Kötü Muamelelerin Önlenmesi İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi amacıyla kurulan Araştırma Komisyonu taslak raporunu hazırladı.

AK Parti Tekirdağ Milletvekili Mustafa Yel başkanlığında toplanan komisyonda, taslak raporun son şekli verildikten sonra, 4 Ekim Hayvanları Koruma Günü'nde raporun TBMM Başkanlığına sunulması kararlaştırıldı.

- Adalar'daki fayton tartışması

Taslak raporda, komisyonun fayton konusundaki tartışmaları değerlendirmek üzere Adalar'da yaptığı inceleme sonuçları ve sorunun çözülmesi için öneriler de bulunuyor.

Raporda, Adalar'da, en çok atlarda görülen, öldürücü ve bulaşıcı olan ruam hastalığının önlenemediği, 2011 yılından bu yana söz konusu hastalığın belirlendiği 621 atın itlaf edildiği belirtildi. Hastalığın önlememe sebebinin ise Adalar'a atların kaçak yollardan getirilmesi olduğu ifade edildi.

Taslak raporda, Adalar'da at sayısının fazla olmasının da ayrı bir sorun oluşturduğunu vurgulanarak, özellikle kış aylarında faytonlara gereksinimin azaldığı dönemlerde başıboş bırakılan atların açlıktan ya da köpeklerin saldırısı sonucu öldüğü tesbitine yer verildi. Atlara çok yüklenilmesi ve bakımlarının yeterince yapılmaması nedeniyle yılda 400 atın öldüğü kaydedildi.

- Tamamen kaldırılmasın

Komisyonun taslak raporunda, söz konusu fayton tartışmasına ilişkin Adalar'da tarihi ve kültürel mirasın yaşatılması adına, yalnızca ağır yük atları koşulmak şartıyla belli sayıda faytonun işletilebileceği ancak acil olarak elektrikli ulaşım araçlarının kullanılması teklif edildi. Taslak raporda, uzmanların, 30-40 civarında fayton ile bu faytonlara koşulmak üzere 300 civarında atın yeterli olacağı tesbitine yer verildi.

Taslak raporda ayrıca, atların İSPARK Fayton Park Alanı'ndaki ahırlarda barınması ve Lunapark Meydanı'ndan Büyük Tur Yolunda gezinti yaptırılması önerisinde bulunuldu.

- Mobil kısırlaştırma uygulamasına son verilsin

Taslak raporun öneriler kısmında hayvanların da doğuştan gelen bazı haklara sahip olduğunun kabul edilmesi açısından "Hayvanları Koruma Kanunu" adının, "Hayvanlar Hakları Kanunu" olarak değiştirilmesi teklif edildi.

Taslak raporda, hayvan sayısının kontrolü için kısırlaştırma seçeneği konusunda "Yerel yönetimlerce, sahipsiz hayvanlara yönelik yıllık ortalama 200 bin olan kısırlaştırma sayısının Tarım ve Orman Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, veteriner fakülteleri ve veteriner hekimler odalarının da katkısı ile artırılması, kısırlaştırma yapabilecek tüm veteriner hakimlerin ve yararlanılabilecek hayvan sağlığı birimlerinin sürece dahil edilmesi önem arz etmektedir. Kısırlaştırma ve hayvanların korunmasına yönelik diğer uygulamaları gereği gibi yapmayan yerel yöneticilere adli ve idari yaptırım uygulanmalıdır." ifadeleri kullanıldı.

Ayrıca mobil kısırlaştırma uygulamasına son verilmesi görüşü aktarıldı.

- Hayvanlara karşı işlenen fiiller

Taslak raporda, "Adalet Bakanlığı görev alanına giren adli ve idari ceza konularında, mevcut kanunda kabahat olarak düzenlenen, 'bir hayvan neslini yok etme', "hayvanların öldürülmesi', 'hayvanların cinsel istismarı', 'evcil ve ev hayvanına yönelik acımasızca ve zalimce eylemler' ile 'hayvanları dövüştürme' gibi fiillerin suç haline getirilmesi ile hayvanların korunması noktasında önemli bir adım atılacağı düşünülmektedir." ifadelerine yer verildi.

Hayvanlara yönelik suç işleyenlerin hayvan sahiplenememesi, kaçak avcılıkta caydırıcı cezaların uygulanması, internetten hayvan dövüşü duyurusu ve yayını yapılmasının katalog suç kapsamına alınması ve bu gibi sitelerin BTK kararıyla engellenmesi önerileri taslak rapora konuldu.

- Apartmanlardaki evcil hayvanlar

Apartmanlardaki evcil hayvan konusuna ilişkin taslak raporda, "Gürültü, çevre kirliliği ya da başka bir nedenle kat malikleri açısından sorun oluşturduğu tespit edilen hayvanlar haricinde, peşin hükümle tüm hayvanlar için böyle bir kısıtlama yapılmasının hak ihlali olduğu düşünülmektedir. Kat Mülkiyeti Kanunu'nda yapılacak bir revizyonla yönetim planlarına hayvanlara ilişkin bu tip keyfi kısıtlamaların getirilmesine engel olunmalıdır." önerisinde bulunuldu.

Taslak raporda, hayvanlara yönelik süreçlerin yürütülmesinde kullanılmak üzere "Hayvan Refahı Fonu" kurulması; fon gelirlerinin ise emlak, çevre temizlik gibi vergilere eklenecek kalemlerden, şans oyunlarından aktarılacak paylardan, kesilen idari para cezalarından, yapılacak bağışlardan karşılanabileceği belirtildi.

- Hayvan kolluğu kurulması

Hayvanlara yönelik işlenen suçlara müdahale etmek amacıyla yetkileri belirlenmiş, bu konuda eğitim almış hayvan kolluğu kurulması teklifinin yer aldığı taslak raporda, "Bu kolluk, hayvanlara karşı işlenen suçları takip edecek ayrı bir birim olabileceği gibi, mevcut birimler içerisinde bu konuda eğitim almış personel de olabilir." ifadesine yer verildi.

"Hayvan bakımevi" konusunda da öneri getiren komisyon, taslak raporda, hayvan bakımevi üst başlığı kapsamındaki alt bölümlerde geçici barınak, yaşlı hayvanlar için huzurevi, her türlü sağlık hizmetinin sunulduğu bölüm, karantina, sahiplendirme gibi birimlerin olması değerlendirmesi yer aldı.

Pet shoplardaki hayvan satışlarına yönelik düzenleme önerilerinin de bulunduğu taslak raporda, "Ev hayvanı satış yerlerinde kedi köpek satışına son verilmesiyle hayvan bakımevlerinden sahiplendirilmenin artırılması ve anlık bir hevesle değil gerçekten bir hayvanın bakımını üstlenebilecek kişilerce hayvan sahiplenilmesi gerektiği düşünülmüştür." ifadesi kullanıldı.

Taslak raporda, kedi ve köpek satışlarının, kimliklendirme ve kayıtlı olarak yalnızca üretim çiftliklerinden ve ırk derneklerinden yapılmasına yönelik çalışma yapılması görüşü kaydedildi.

Ayrıca, belediye alanları dışında hayvanların korunması, aşılanması ve kısırılaştırılması gibi hizmetlerin il özel idarelerince yerine getirilmesi önerisi de taslak raporda yer aldı.

- Elektrik hatlarında göçmen kuşu önerisi

Elektrik hatları nedeniyle ölen göçmen kuşların durumuna ilişkin de önerinin bulunduğu taslak raporda, şu görüşlere yer verildi:

"Göçmen kuşu ölümlerini engellemek için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının koordinasyonunda, kuş gözlemcilerinden de yararlanılarak göç yolları üzerindeki tehlikeli hatların belirlenmesi, gerekli noktalarda hatların görünür hale getirilmesi ve izole edilmesi için çalışma yapılması yerinde olacaktır. Leyleklerin yoğun olarak yuva yaptığı bölgelerde elektrik direklerine leylek yuvaları için platform yapılması önerilmektedir."

- Şehir merkezlerinde hayvanat bahçesi açılmasın

Hayvanat bahçeleri yönetmeliğinde değişiklik yapılması görüşü aktarılan taslak raporda, şehir merkezlerinde hayvanat bahçesi açılmasına izin verilmemesi önerisi yer aldı.

Hayvanlı kara sirklerinin hiçbir çeşidinin kurulmasına ya da ülkeye girişinin engellenmesi gerektiği belirtilen taslak raporda, yunus ve diğer deniz memelilerinin barındırıldığı işletmelerde hayvanların eğitilmesine, gösterilerde kullanılmasına izin verilmemesinin yararlı olacağı kaydedildi.