TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu

TBMM (AA) - İçişleri Bakan Yardımcısı Muhterem İnce, "Toplumsal olaylara ve etkinliklere müdahalede 2014 yılında yüzde 3,8 olan oran, 2018 yılında yüzde 0,8'lere düşmüştür. 2019 yılı ilk altı ayında ise yüzde 0,6 olarak gerçekleşmiş olup toplumsal olaylara müdahale oranında ciddi bir azalma kaydedilmiştir." dedi.

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, AK Parti Bursa Milletvekili Hakan Çavuşoğlu başkanlığında toplandı.

Çavuşoğlu, komisyona 9 Temmuz itibarıyla toplam başvuru sayısının 2 bin 621 olduğu ve bunlardan 2 bin 494'ü hakkında gerekli işlemin yapıldığı, 434'ü hakkında ise yanıt beklendiği bilgisini aktardı.

Çavuşoğlu, komisyonca işleme alınan başvuruların konulara göre dağılımına ilişkin şunları söyledi:

"Cezaevleri sorunlarına ilişkin 2 bin 15 başvuru yapılmıştır. Yargıya ilişkin 423, yerinde inceleme talebi 104, kolluk uygulamaları 64, işçi sorunları 55, memur sorunları 53, yasal düzenleme talebi 51, sosyal güvenlik işlemlerinden şikayet 28, yardım talebi 27, engelli sorunları 21, yurt dışında yaşayan Türklerin sorunları 14, gayrimenkul sorunları 11, komisyonun girişimde bulunması talebi 9, sağlık sorunları 8, askerlikle ilgili sorunlar 7, terör kaynaklı sorunlar 7, kayıp vakaları 6, yabancı ülkeler, bölgeler ve uluslararası kuruluşlarla ilgili sorunlar 5, üniversite ve YÖK sorunları 4, güvenlik soruşturması kaynaklı sorunlar 4, memuriyet sınavları sorunları 4, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvuru için yardım talebi ise 1'dir."

Çavuşoğlu, bugün kolluk kuvvetlerine verilen insan hakları eğitimi ve kolluk kuvvetlerinin insan hakları farkındalığını arttırmaya dönük faaliyetler konusunda komisyonun bilgilendirileceğini kaydetti.

Komisyon üyelerine bilgi veren İçişleri Bakan Yardımcısı Muhterem İnce, Bakanlığın oldukça geniş bir sahada hizmet sunduğunu söyledi.

Bakanlık bünyesinde sadece kolluk birimlerinden 465 bin 384 personelin görev yaptığını belirten İnce, bu personel eliyle; başta terör, asayiş, uyuşturucu, kaçakçılık, trafik ve toplumsal olaylara müdahale olmak üzere yıllık ortalama 2 milyon 700 bin işlemin tesis edildiğini söyledi. İnce, İçişleri Bakanlığının, terörle mücadele faaliyetleri kapsamında PKK/KCK/PYD terör örgütünden DHKP-C'ye, FETÖ'den DEAŞ'a kadar birden çok terör örgütü ile insan haklarını esas alarak hukuk kuralları çerçevesinde mücadele ettiğini kaydetti.

- Hırsızlık oranlarında düşüş

24 saat esasına göre faaliyet ve mücadelelerini yürüterek hiçbir terör örgütüne fırsat vermemeye çalıştıklarını belirten İnce, "Bu kapsamda, 2018 yılında ülkemiz 1163 terör saldırısı ile karşı karşıya kalmış ve bu saldırıların etkisiz hale getirilmesi için 129 bin 787 operasyon faaliyeti icra edilmiştir." dedi.

Darp, cebir, yaralama ve hakaret gibi kişilere karşı işlenen suçlarda aydınlatılma oranının yüzde 95,3 seviyesine, hırsızlık, kapkaç, dolandırıcılık gibi mal varlığına karşı suçlarda aydınlatılma oranının ise yüzde 38'lerden yüzde 49,9'a yükseltildiğini dile getiren İnce, "2018-2019 yıllarının ilk 6 aylık periyotları, mal varlığına karşı işlenen suçlardan olan günlük evden hırsızlık suçu bakımından karşılaştırıldığında, Ankara'da yüzde 57, İstanbul'da yüzde 26,3, İzmir'de yüzde 30, ülke genelinde ise yüzde 17 azalma meydana gelmiştir." dedi.

Uyuşturucu ile mücadele kapsamında yapılan faaliyetlere değinen İnce, "Bakanlığımızda alınan tedbirler ve yürütülen operasyonlar neticesinde, 2018 yılında 2017 yılına göre, madde bağlantılı ölümler yüzde 37 oranında azalmıştır. Kolluk birimlerimizce uyuşturucu ile mücadele kapsamında, 2016 yılında 86 bin 630 olan operasyon sayısı, 2018 yılında 147 bin 562'ye yükselmiştir. Uyuşturucu ile mücadeleye yönelik faaliyetlerimiz kesintisiz olarak kararlılıkla devam etmektedir." diye konuştu.

İçişleri Bakanlığının, vatandaşların güvenli bir şekilde seyahat etmelerini tesis etmek ve trafik düzenini sağlamak amacıyla karayollarında trafik denetimlerini ve trafiğe yönelik projelerini arttırdığını dile getiren İnce, alınan tedbir ve önlemler neticesinde, trafik kazalarında 2015 yılında 7 bin 530 can kaybı meydana gelmişken, 2018'de yüzde 12 düşüş ile bu rakamın 6 bin 675'e gerilediğini, 2019 yılının ilk altı aylık döneminde ise 2018 yılına göre yüzde 34'lük bir azalmanın meydana geldiğini söyledi.

İnce; pasaport, sürücü belgesi ve kimlik kartlarının tek bir nokta olarak nüfus müdürlüklerine verildiğini anımsatarak, nüfus ve vatandaşlık hizmetlerine ilişkin il ve ilçe müdürlüklerinden günlük ortalama 300 binin üzerinde vatandaşın hizmet aldığını kaydetti.

Bakan Yardımcısı İnce, 1 Ocak 2017-30 Haziran 2019 tarihleri arasında, 41 milyon 259 bin 86 kimlik kartı ile 2 Nisan 2018-30 Haziran 2019 tarihleri arasında 2 milyon 542 bin 935 pasaport, 4 milyon 959 bin 945 sürücü belgesinin Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenerek, vatandaşlara teslim edildiğini aktardı.

- Düzensiz göçmenler

Türkiye'de 4 milyon sığınmacının bulunduğunu hatırlatan İnce, Türkiye'ye yönelen düzensiz göç baskısının sürekli artış gösterdiğini dile getirdi. İnce, 2013 yılında Türkiye'de yakalanan düzensiz göçmen sayısının 39 bin 890 iken, 2018 yılında bu sayının 268 bine ulaştığını, 3 Temmuz 2019 itibarıyla 2019 yılında yakalanan düzensiz göçmen sayısının ise 143 bin 581 olduğunu ve bu rakamın büyüyerek devam ettiğini belirtti.

Muhterem İnce, günlük ortalama yakalama sayısının 2013 yılında 109 iken, bu sayının 2013 yılına göre 2019 yılında yüzde 614 artışla 780'e ulaştığını ifade ederek, "2013 yılında 1469 göçmen kaçakçısına adli işlem yapılırken, 2018 yılında bu rakam 6 bin 278 kişiye ulaşmıştır." dedi.

- "Toplumsal olaylara müdahale oranında ciddi bir azalma kaydedilmiştir"

İçişleri Bakan Yardımcısı Muhterem İnce, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Toplumsal olaylara ve etkinliklere müdahalede 2014 yılında yüzde 3,8 olan oran, 2018 yılında yüzde 0,8'lere düşmüştür. 2019 yılı ilk altı ayında ise yüzde 0,6 olarak gerçekleşmiş olup toplumsal olaylara müdahale oranında ciddi bir azalma kaydedilmiştir. Bakanlığımız görev alanlarının başında gelen emniyet ve asayişin sağlanması noktasında, müdahale edilen temel olayların başında asayiş olaylarının geldiği görülmektedir.

Zaman zaman kamuoyunda polisin, jandarmanın veya sahil güvenliğin iş ve işlemlerinde kural ihlali, temel hak ve özgürlüklerin yönünde bazı eleştiriler ve iddialar söz konusu olabilmektedir. Ülkemiz, insan hakları ve temel özgürlükler noktasında hemen hemen bütün uluslararası anlaşmalara ve sözleşmelere taraftır. Ülkemiz aynı zamanda uluslararası yargı mekanizmalarına da dahildir. Bakanlıkça yapılan tüm işlemlerimizde önceliğimiz; vatandaşlarımızın temel hak ve özgürlüklerini korumak, tüm faaliyetlerimizi Anayasa ve kanunlarla belirlenen hukuk kuralları içerisinde yürütmektir."

Avrupa Konseyi İşkence ve Kötü Muameleyi Önleme Komitesinin (CPT) Türkiye'ye bir ziyaret gerçekleştirdiğini hatırlatan İnce, "Bizlerle de toplantılar yaptılar. Toplantıda genel olarak memnuniyetlerini ifade ettiler. İşkence konusunda kendilerine ulaşan hiçbir iddianın oluşmadığını, sadece kötü muameleyle ilgili birkaç hususun dile getirildiğini, bunları da yazılı olarak daha sonra paylaşacaklarını söylediler. Ayrıca yapılan tüm işlemlerimiz yargı denetimine tabiidir." ifadelerini kullandı.

İnce, insan hakları ihlali anlamına gelecek konularda, 2016 yılından bugüne kadar 193 kolluk personeline disiplin soruşturması yapıldığını belirterek, soruşturmalar sonucunda gerekli disiplin cezalarının verildiğini kaydetti.

Bakanlık olarak insan haklarına saygı ve işkenceye sıfır tolerans yaklaşımı içerisinde kolluk personelinin hizmet içi eğitimine büyük önem verdiklerini dile getiren İnce, kolluk personelinin insan hakları konusunda değişen mevzuat ve uygulamaya ilişkin eğitim aldığını, şu anda görev yapan tüm kolluk personelinin, mesleğe hazırlık sürecinde ortalama 48 saat insan hakları konusunda eğitim aldığını söyledi.

Muhterem İnce, kolluk görevlilerinin eylemleri nedeniyle zarara uğradığını iddia eden ve iç hukuk yollarının tüketilerek AİHM'e yapılan müracaatlar hakkında mahkemenin verdiği kararlar incelendiğinde, işkence yasağıyla ilgili 2015 yılında 2 hak ihlali kararının verildiğini, 2016, 2017 ve 2018 yıllarında verilen kararlarda herhangi bir hak ihlalinin olmadığını kaydetti.

İnce, şöyle devam etti:

"Ayrıca AİHM'in, kötü muamele iddiasıyla 2015 yılında 11, 2016 yılında 9, 2017 yılında 2 ve 2018 yılında 11 hak ihlali kararı verdiği görülmektedir. Yıllar itibarıyla AİHM'de derdest olan davalar karşılaştırıldığında, 2017 yılında bir önceki yıla oranla yaklaşık yüzde 40 oranında azalma olduğu, 2018 yılında ise 2017 yılına nazaran yüzde 5,45'lik bir azalma olduğu görülmektedir. Bununla birlikte ülkemiz aleyhine AİHM önünde bekleyen başvuru sayısı, 2018 yılı itibarıyla en düşük seviyeye gerilemiştir. İhlal kararlarının tüm başvurulara oranı ise sadece 1,87'dir."

Terör ve Terörle Mücadelede Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun kapsamında zararların karşılanmasına yönelik 475 bin 343 başvurunun yapıldığını ve bu başvurulardan 439 bin 174'ünün sonuçlandırıldığını kaydeden İnce, sonuçlandırma oranının ise yüzde 93 olarak gerçekleştiğini söyledi. İnce, bu başvurular neticesinde vatandaşlara 4 milyar 569 TL tazminat ödendiğini belirterek, "Hendek ve barikat operasyonları neticesinde zarar gören bina sahiplerine 23 bin 257 adet konut yaptırılarak teslim edilmektedir." dedi.

Muhterem İnce, tarım ve hayvancılığın geliştirilmesini sağlamak ve bölge insanının refah seviyesini yükseltmek amacıyla ülke genelindeki 8 bin 523 yaylanın tamamının kullanıma açıldığını belirterek, dün Şırnak'ta kullanıma açılan yayalarda çobanlık yapan iki köylünün terör örgütü PKK tarafından öldürüldüğünü hatırlattı.

Tüm vatandaşları uyuşturucudan korumak ve sokak satıcıları ile mücadeleye vatandaş katkısının sağlanması kapsamında, 26 Eylül 2018'de vatandaşların elektronik ortamda uyuşturucu suçlarını bildirmesini sağlamak amacıyla "Uyuma" aplikasyonunu geliştirdiklerini anımsatan İnce, bu uygulamayı bugüne kadar toplam 148 bin 47 kişinin indirdiğini ve buradan 6 bin 180 ihbar aldıklarını söyledi.

İnce, kadınların karşı karşıya kaldığı şiddeti önlemek için vatandaşların elektronik ortamda risk ve tehdit altında olduklarını bildirmeleri amacıyla yaptıkları "Kadın Destek Uygulaması"nı da bugüne kadar 67 bin 850 kişinin indirdiğini, 32 bin 923 kişinin aktif olarak kullandığını ve buradan 9 bin 54 ihbarın yapıldığını bildirdi.

Sunumunun ardından milletvekillerinin sorularını yanıtlayan İnce, yaptıkları hizmetleri yürütürken tamamen insan haklarına saygılı, hukukun üstünlüğünü esas alan ve hukuk içerisinde yürütmeye çalışan bir bakanlık olduklarını söyledi.

Nezarethane kayıtlarına ilişkin soruyu yanıtlayan İnce, bu kayıtları saklama süresinin 30 gün olduğunu ve bunun dünyadaki standarda uygun şekilde gerçekleştiğini ifade etti.

Cizre'de bir okulun emniyet binasına çevrilmesine yönelik sorular olduğunu ifade eden İnce, binanın emniyet tarafından kullanıldığını fakat oraya daha modern, kapsamlı yeni bir okul yapıldığını ve orada bir okul ihtiyacının kalmadığını söyledi.