Sanat eserlerinin "sessiz hikayesi" işitme engellileri müzelerle buluşturuyor

İSA TOPRAK - Müzelerin herkes için erişilebilir olması amacıyla başlatılan "İşaret Dili Müze Sanat Sözlüğü Projesi" kapsamında ihtiyaç duyulan 230 yeni kelimenin işaret dilinde tanımlaması yapıldı, seçilen 50 çağdaş Türk sanat eseri, işaret diliyle hazırlanan videolarla işitme engellilerin erişimine açıldı.

Türkiye'deki müzelerin işitme engelliler için erişilebilir olmasını amaçlayan Bongo Art Project ve Hadi İşaret'in Haziran 2022'de başlattığı çalışma kapsamında, küratörlerle Ankara Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonunda ulunan Cumhuriyet döneminden 50 sanat eseri seçildi.

Eserlerin anlatım metinleri, işaret dili editörleri ve sanat tarihi uzmanlarınca sadeleştirildi, eser anlatımları için Türk işaret dilinde 230 sanat teriminin tanımlanmasına ihtiyaç duyulduğu belirlendi.

Gereksinim duyulan terimlerin oluşturulması için başlatılan "İşaret Dili Müze Sanat Sözlüğü Projesi", 4 işitme engelli işaret dili editörü, 2 işitme engelli sanatçı, 2 işaret dili tercümanı ve 2 sanat tarihi uzmanının yürüttüğü akademik çalışmayla 6 ayda tamamlandı.

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Sivil Düşün Programı desteğiyle yürütülen çalışmanın sonunda, oluşturulan terimlerle 50 eserin işaret dili çevirileri yapılarak işaret dili tercümanlarının anlatımıyla videolar hazırlandı.

İşitme engelli bireyler, eserlerin bulunduğu alana konulan QR kodlar aracılığıyla eserlerin çevirilerine ilişkin videoları izleyerek hikayeleri hakkında bilgi alabiliyor.

- "Tematik sözlüklere süreç içerisinde devam edeceğiz"

Projeye ilişkin AA muhabirine bilgi veren Bongo Art Project Kurucusu Çiğdem Aslantaş, çevirileri yapılan eserleri müze yönetimiyle belirlediklerini söyledi.

Pilot uygulama olarak başlattıkları projeyi müzedeki tüm eserlerle diğer müzelerde de uygulamak istediklerini belirten Aslantaş, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Sanatın diğer alanlarını da anlatabilmek adına diğer terimlerin oluşturulabilmesi için yeniden bir projeye başlayacağız. Ancak sadece sanat müzelerinin değil aynı zamanda arkeolojik, tarih ve teknoloji gibi müzelerin de aynı zamanda erişilebilir olması için bu alanlardaki tematik sözlüklere de süreç içerisinde devam edeceğiz."

Aslantaş, projenin devamı ve yaygınlaştırılması için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığıyla çalışmaları sürdürdüklerini sözlerine ekledi.

- "Farklı anlatım yöntem ve teknikleriyle yeniden hayata geçirilebilir"

Çalışmaya ev sahipliği yapan Ankara Resim ve Heykel Müzesi Müdürü Murat Yıldırım da sürecin paydaşı olarak çağdaş Türk sanatında öne çıkan eserleri seçtiklerini bildirdi.

Yıldırım, "Bu proje eklemlenebilir, hataları düzeltilebilir, yaygınlaştırılabilir, kapsamı genişletilebilir, farklı müze koleksiyonlarına ait eserlerin anlatımları da gerçekleştirilebilir. Bu geliştirilebilir, farklı anlatım yöntem ve teknikleriyle yeniden hayata geçirilebilir." dedi.