Robotik kodlama için tasarlanan Türk robot "Cuma", yapay zekayla yeni beceriler kazanacak

MUSTAFA YILMAZ - Bursa'da, Ulutek Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi'nde faaliyet gösteren bilişim firması, ilk fazını robotik kodlama eğitim materyali olarak tasarladığı robot "Cuma"yı yetişkin insan boyutunda, yürüyebilen, konuşabilen, öğrenebilen fiziki bir asistana dönüştürmek için çalışma başlattı.

Yazılım sektöründe 2002'den bu yana hizmet veren Biorobotec firması, Ulutek Teknopark'ın avantajlarını kullanarak kodlama eğitim seti, asistan robot ve insansı biyonik robot üzerine çalışmalar yürütüyor.

Firma ile Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü işbirliğiyle ilk aşama çalışmalarının ardından robotik kodlama eğitim materyali olarak kafa, yarım gövde ve kollar şeklinde üretilen, kadın erkek, çocuk yetişkin ayrımı yapabilen, karşısındaki kişinin el, yüz hareketlerini taklit edebilen robotun prototipinin yapımı 6 ay sürdü.

"Cuma" adı verilen, TEKNOFEST'te geçen yıl Eğitim Teknolojileri Çadırı'nda tanıtılan robotun yapay zeka ile görüntü işleme, dil çözümleme, duygu çözümleme, sorulan sorulara cevap verebilme gibi beceriler kazanması için çalışılıyor.

AR-GE çalışmalarında, şu anda 4-5 yaşlarındaki bir çocuk görünümünde olan robotun metal parçalar kullanılarak yetişkin formunda 1,80 metre boyunda biyonik bir fiziki asistana dönüştürülmesi hedefleniyor.

Firmanın sahibi Adem Aksu, AA muhabirine, öncelikle biyonik eğitim materyali alanındaki boşluğu doldurmak için ellik, kafa, yarım gövde şeklinde robotik kodlama seti ürettiklerini söyledi.

Projenin ikinci fazında Prof. Dr. Ahmet Emir Dirik ve Doç. Dr. Murtaza Cicioğlu ile firmalarında çalışan bilgisayar mühendislerince yapay zekayla görüntü işleme ve dil çözümleme, duygu çözümleme alanlarında AR-GE çalışmalarının sürdüğünü belirten Aksu, son aşamaya geldiklerinde yürüyen, konuşan, insansı biyonik bir asistan görmeyi umduklarını dile getirdi.

- "Herkesin yüz taramasını yaparak GBT'sini sorgulayabilecek"

Biyonik robotun insansı, yüz mimikleriyle dış görüntüsüyle yetişkin boyutlarında yürüme ve denge AR-GE'sine de başlayacaklarını aktaran Aksu, şöyle devam etti:

"Birinci faz ile aslında robotik kodlama eğitim teknolojilerindeki bir eksiği gidermiş olduk. İkinci fazda ise asistan robot diye adlandırdığımız, görüntü işleme ve yapay zeka çalışmamız tamamlandığında, şu an için ön görüşmelerine başladığımız, bizim Teknopark bünyesinde bulunan diğer AR-GE firmalarıyla yapacağımız işbirlikleriyle hastanelerde, belediyelerde, otellerde önce danışma görevlisi olarak bunu programlamayı düşünüyoruz. Burada vatandaşla etkileşim kuracak robotlar, vatandaşın her türlü sorusuna, bulunduğu kurumun kendi 'database'i içindeki tüm sorularına cevap verebileceği, yönlendirmeleri yapabileceği asistan robot olarak değerlendireceğiz. Aynı zamanda eğitim sektöründe de yine kendisiyle ilgili konuların eğitimini veren asistan robot geliştirmesini sağlayacağız."

Aksu, projeyle ulaşmak istedikleri asıl hedefin güvenlik sektörü olduğuna dikkati çekti.

"Gelecekte toplu taşıma istasyonlarında, terminallerde yürüyen robotlar göreceğiz. Bu çok uzak değil. Bu robotlardan biri de bizimki neden olmasın?" düşüncesiyle hareket ettiklerini bildiren Aksu, "Robotumuz, görüntü işleme sayesinde herkesin yüz taramasını yaparak GBT sorgulamasını yapabilecek. Karşıdan gelen insanın nabız ve ateşini ölçebilecek, aynı zamanda kameraların görmediği kör noktaları tespit etmesi, nesne tanımlamayla ilgili bulunan nesneleri birbirleriyle eşleştirmesi, eşleştiremediği nesneleri şüpheli paket olarak ilgili birimlere yine kendi sistemi üzerinden bilgi vermesi gibi aynı zamanda burada dolaşırken de tabii insanları yönlendirme, bilgi, danışmanlık gibi hizmetleri verebileceği sektöre evrilmek istiyoruz." diye konuştu.

"Cuma"nın yazılım ve tasarımını yerli imkanlarla yaptıklarını, bazı parçaları yurt dışından getirttiklerini kaydeden Aksu, ilerleyen aşamalarda down sendromlular için etkileşim ve eğitim amaçlı da kullanmayı hedefledikleri bilgisini verdi.

- "İnsanımızın kişisel özelliklerine uygun"

BUÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Yazılımı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murtaza Cicioğlu, robotun özünü teşkil eden yapay zeka yazılımlarının geliştirilmesi konusunda firmaya destek olduklarını belirtti.

Projenin üniversite-sanayi işbirliğine güzel bir örnek olduğunu vurgulayan Cicioğlu, şunları kaydetti:

"Sanal asistanlara yapay zekayla beraber alıştık ama artık fiziksel asistanlara alışmamız lazım. Bu bir fiziksel asistan örneği olacak. Bunu eğitimden sağlığa, askeri birçok alanda, birçok endüstride kullanabileceksiniz, uygulayabileceksiniz. Nasıl uygulayacaksınız? Sadece elinizdeki yazılımı buradaki senaryoya uyarlayacaksınız. Ona o senaryoyu uyarladıktan sonra hangi alanda kullanmak istiyorsanız ona uyarlanabilir bir sistem, bir ürün ortaya çıkarmış olacaksınız ve bu bir fiziksel asistan olacak. Bu işte bir havaalanında veya çeşitli yerlerde gezen bir güvenlik görevlisi yerine aslında orada gezecek fiziksel bir robot, sizin güvenliğinizden de sorumlu olacak. Akademik tarafında olduğumuz için etik ilkelere de dikkat ediyoruz. Türk robot 'Cuma' aslında insanımızın kişisel özelliklerine uygun çünkü biz büyük dil modelimizi kendi dilimize göre uyarlayacağız ve kendi senaryolarımıza göre oluşturacağız. Dolayısıyla bize özgü bir robot olacak ve bizi anlayacak, bize doğru cevaplar verecek."

Ulutek Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Genel Müdürü Prof. Dr. İrfan Karagöz de bünyelerinde 200'e yakın firma bulunduğunu aktardı.

Yapay zekanın son yıllarda hızla geliştiğini, değişik sektörlerde uygulama alanı bulduğunu anımsatan Karagöz, "Tarımda, imalat sanayisinde, eğitimde, robot teknolojilerinde firmalarımız yapay zekaya ilişkin çalışmalarını sürdürüyor." dedi.