Lübnan'daki büyük patlamada yıkılan turistik ve tarihi bölgeler yeniden ayağa kaldırıldı

İDRİS OKUDUCU - Lübnan'da 3 yıl önce meydana gelen büyük liman patlamasında harabeye dönüşen başkentin tarihi ve turistik bölgeleri büyük ölçüde yeniden inşa edildi.

Beyrut Limanı'nda 4 Ağustos 2020'de meydana gelen patlamadan en çok etkilenen yerler limanın hemen karşısındaki Cemeyza ve Mar Mikail mahalleleri oldu.

Osmanlı döneminden kalma, tarihi Beyrut mimarisinin simgesi "3 kemerli pencerelere" sahip birçok evin bulunduğu Cemeyza ve Mar Mikail, şık restoranları, kafe ve barlarıyla kentin en çok turist çeken semtleri olarak biliniyordu.

Tarihi evlerin çoğunun sanat galerisi olarak kullanılması nedeniyle bu bölge aynı zamanda kültür faaliyetleriyle öne çıkıyordu.

Ancak kentin en hareketli caddelerinin yer aldığı iki mahalle trajik patlama nedeniyle tam bir savaş alanına dönmüş, hasar görmeyen neredeyse tek bir bina kalmamıştı.

Turistik bölge aradan geçen 3 yılda büyük oranda yaralarını sardı; mülk sahipleri, sivil toplum kuruluşları ve yurt dışındaki kültür mirası derneklerinin iş birliğiyle tarihi evlerin hepsi onarıldı, dükkanlar yeniden açıldı.

Cemeyza Caddesi üzerindeki binalarda daha önce "Yerimiz yıkıldı ancak biz değil" yazısı dikkati çekerken, şimdi bunların yanında "Restore edildi" ibaresi yer alıyor.

- Limanın simgesi "Mavi Ev" yeniden açıldı

Yeniden ayağa kaldırılan yapılar arasında Mar Mikail'deki ünlü "Mavi Ev" de bulunuyor.

Patlamada 3 kemerli pencereleri tamamen yıkılan ve içi harabeye dönen Mavi Ev, Beyrut Miras Girişim Derneği ve Londra merkezli "The Honor Frost Foundation" tarafından restore edilerek Mart 2023'te yeniden açıldı.

Liman bölgesinin simgesi olan ev, şu an bir sanat galerisi olarak hizmet veriyor.

Adli soruşturma nedeniyle limandaki enkaz olduğu gibi yerinde kalsa da Mavi Ev'in yeniden inşası "ümidin simgesi" olarak bölgeden geçenlere ilham veriyor.

- "Ümit olmasaydı kimse ayağa kalkamazdı"

Cemeyza Caddesi'nde gümüş takı ürünleri satan Sarkis Emrezyan, patlamanın büyük zarar verdiği bölge esnafından biri. Emrezyan, patlamada tamamen yıkılan dükkanını kendi imkanlarıyla baştan sona onararak yeniden açmış.

AA muhabirine konuşan Emrezyan, "Lübnanlılar olarak her yıl yeni bir yıkım ve olayın başımıza gelmesine alıştık. Ancak ülkemiz için yeniden ayağa kalkabiliyoruz." dedi.

Tüm zorluklara rağmen her zaman umudunu koruduğunu belirten Emrezyan, "İnsanlar Lübnan'ı ve kentini sevdiği için tek başına da olsa ayakları üzerinde durmak istiyor. Patlama ve olaylara rağmen halkımız yeniliği ve yeniden başlamayı seviyor. Elbette bunun arkasında da ümit var. Ümit olmasaydı kimse ayağa kalkamazdı." diye konuştu.

Patlamadan sonra turist sayısında 3 yıl önce büyük düşüş olduğunu aktaran Emrezyan, şöyle devam etti:

"Ardından 1 yıl sonra biraz artış yaşandı. Şimdi patlamanın 3. yıl dönümü ve turist sayısında ciddi artış var. Her yıl giderek artıyor. Gelecek yıl turist sayısının daha çok artmasını temenni ediyorum."

- 45 yıllık plak dükkanını kendi onardı

Roy Hayek de Cemeyza Caddesi'nde "plak-kaset-cd" satışı yaptığı 45 yıllık küçük dükkanıyla 2 evini kendi imkanlarıyla onarmış.

Patlamada 2 arabasının da hurdaya döndüğünü aktaran Hayek, "Kimse bana bunların yeniden onarılması için tek kuruş yardımda bulunmadı. Ben de talepte bulunmadım. Sadece dükkanımın onarımı için 30 bin dolar harcadım." dedi.

Hayek, her şeye rağmen yıllardır emek verip gözü gibi baktığı plakların yer aldığı dükkanında oturup müşterilerini ağırlamaktan mutluluk duyduğunu dile getirdi.

- Lübnan liman patlaması

Beyrut Limanı'nda 4 Ağustos 2020'de patlayıcı maddelerin bulunduğu bir depoda önce yangın çıkmış, ardından tüm kenti sarsan çok güçlü bir patlama meydana gelmişti.

Patlama 235'ten fazla kişinin ölümüne, yaklaşık 6 bin kişinin yaralanmasına yol açmıştı. Patlama nedeniyle 300 bin kişinin de yerinden olduğu belirtilmişti.

Lübnan Temyiz Mahkemesi Başsavcısı Gassan Uvaydat, 25 Ocak'ta, liman patlamasında daha önce yargılanan tüm tutukluların "istisnasız bir şekilde" serbest bırakılması kararı vermişti.

İngiltere Yüksek Adalet Divanı ise 13 Haziran'da Londra merkezli bir şirketi liman patlamasında sorumlu bularak ölenlerin bazılarının yakınlarına ve yaralılara tazminat ödenmesine hükmetmişti.