Konya'nın tarihi yapıları "Konya Fotoğrafları Külliyatı"nda ele alındı

Konya Büyükşehir Belediyesi ve İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi'nin (IRCICA) iş birliğiyle hazırlanan, Konya'nın tarihi fotoğraflarından oluşan "Konya Fotoğrafları Külliyatı" yayınlandı.

Külliyat, IRCICA arşivlerinde ve Konya Büyükşehir Belediyesinin koleksiyonlarında bulunan Konya fotoğraflarını bir araya getirilmesiyle hazırlandı.

Çalışmada, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden ve daha öncesinden kalan anıt, altyapı tesisleri, sokaklar, sosyal yaşam ve ekonomik faaliyetlere ilişkin fotoğraflar yer alıyor. İki ciltten oluşan külliyatta ayrıca fotoğrafların açıklamaları, tarihsel bilgiler, Konya'da fotoğrafçılığın tarihi ve fotoğrafçılar da bulunuyor.

- "Bu albüm şehrimizin kadim ruhunu ve esrarlı güzelliğini yeniden ruhumuza işleyecek"

IRCICA'nın Fatih'teki merkezinde tanıtılan çalışmaya ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulunan Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, Sultan 2. Abdülhamid'in döneminde yaşadığı zorluklara rağmen, fotoğraf okuma tekniğini geliştirdiğinden bahsederek, "Özlemini çektiği ülkesini, yapılan ve yaptırdığı eserleri, dönemin insanlarını, yüz çizgilerinden ellerine kadar idrak etmek istemiştir. Bu sebeple yerli, yabancı birçok fotoğraf sanatçısına çektirdiği fotoğraflar bugün oluşturduğumuz külliyatın da bel kemiğidir." dedi.

Altay, Osmanlı şehirlerine nazaran Konya'nın daha erken görüntülerinin olmasının her anlamda çok değerli olduğunun altını çizerek, şunları kaydetti:

"Konya gibi tarihi bir şehirde modern kentleşmenin yoğun olmadığı zaman dilimlerinde kayda alınan fotoğraf kareleri sayesinde, Türkiye Selçuklu Konya'sının izleri daha net bir şekilde görülmektedir. Günümüzde yalnızca ismini bildiğimiz yıkılmış yapıların fotoğrafları da artık bugün için tarihi bir belge niteliği kazanmış oluyor. Bu bağlamda fotoğraf, tarih, mimari, sanat tarihi, arkeoloji, şehir kültürü ve sosyoloji gibi birçok alanı doğrudan ilgilendiren bir malzeme olarak karşımızda duruyor."

Konya'nın geçmişle rabıtasını koruyabilmiş nadir şehirlerden biri olduğunu vurgulayan Altay, "Bu eser de bu durumun en önemli göstergesi olmuştur. Günümüz modern Konya'sında Selçuklunun mimarisi, estetiği, fikir yapısı, ilmi hüviyeti ve bunların tamamından meydana gelen baş şehirlik yapısı her sokak ve caddede kendini göstermektedir. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın da dediği gibi 'Konya kendini gizleyen esrarlı bir güzelliğe sahiptir.' Bu albüm şehrimizin kadim ruhunu ve esrarlı güzelliğini yeniden ruhumuza işleyecek. İnanıyorum ki bu albüm, tarihe ve geleceğe adanmış bir mektup gibi nesilden nesille aktarılacaktır." görüşünü paylaştı.

- "Konya'dan muhtelif kesitleri bu fotoğraflarda görüyoruz"

IRCICA Genel Direktörü Prof. Dr. Mahmut Erol Kılıç da kurum olarak bazı İslam şehirlerine ait fotoğraf arşivlerini değerlendirerek, basma projeleri olduğundan bahsederek, "Bursa, Manisa gibi şehirlerin daha önce fotoğrafları basıldı. Basılmayı ve geliştirmeyi bekleyen diğer şehirler var. Bunlardan bir tanesi Konya'ydı. Konya çalışmamız başta Yıldız Sarayı arşivine dayanmakla beraber Konya'nın kendi arşivi, Konya Büyükşehir Belediyesi arşivi ve Konyalı fotoğrafçıların bazı özel koleksiyonlarından derlenen ve bir seçici heyet tarafından seçilen fotoğraflardan meydana gelen güzel bir çalışma oldu." diye konuştu.

Kılıç, külliyat için 601 fotoğrafın seçildiğini aktararak, şu bilgileri verdi:

"Bu fotoğraflar içerisinde hükümet binaları olduğu gibi insan portreleri de var. 1876 en eski tarihli, 1954 en geç fotoğraftı. Bu süre içerisinde Konya'dan muhtelif kesitleri bu fotoğraflarda görüyoruz. Bu fotoğrafların şöyle bir özelliği de var, tarihsel belge olarak fotoğrafların çekildiği binaların bazıları bugün yerinde, bazıları ise değil. Dolayısıyla tarihsel doküman özelliği taşıyor. Bu minvalde yakın zamanda bir İstanbul albümünü, İstanbul Ticaret Odasıyla beraber basacağız inşallah."

Bugüne kadar doküman ve belgelere dayalı olarak Arapça, İngilizce ve Fransızca birçok kitap bastıklarını paylaşan Kılıç, "Eserler neşr olunduktan sonra ilim adamları bu kitabı okuyarak, fotoğrafçılar, fotoğraflara bakarak kendi yorumlarını, kendi şeylerini geliştirecekler. Bu işin ikinci merhalesi. Biz kaynak oluştururuz, ondan sonra ilgili kütüphanelere girer. İlgili bilim adamlarının eline geçer. Mesela orada bir fotoğrafı gören 95 yaşında bir teyze veya amca bu fotoğrafı hatırlayabilir. 'Bunun olduğu yerde işte şu çeşme vardı' diyebilir. O açıdan bunların tespit edilmesi ve gün yüzüne çıkarılması çok önem arz ediyor." değerlendirmesini yaptı.

"Konya Fotoğrafları Külliyatı"nda genel görünümler ve panoramalar, anıtlar ve eski eserler, medreseler, camiler, tekke ve zaviyeler, türbeler ve mezar taşları, hanlar, hamamlar, çeşmeler ve kuyular, kütüphaneler, kamu yapıları, okullar, müzeler ve eski eserler, demiryolları ve tren istasyonları, ticaret, fabrikalar, törenler, sosyal hayat, kar ve sel, kıyafetler, köşkler ve evler, park ve bahçeler, sokaklar, yollar ve köprüler, köyler ve şahıslar bölümleri yer alıyor.