Kayserili liseliler NASA'nın Uluslararası Uzay Uygulamaları Yarışması'na hazırlanıyor

ESMA KÜÇÜKŞAHİN - Kayseri'de bir grup lise öğrencisi, ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA) düzenlediği ve Türkiye Uzay Ajansı'nın da (TUA) paydaşlarından olduğu Uluslararası Uzay Uygulamaları Yarışması için hazırladıkları projeleri hayata geçirmek için malzeme desteğine ihtiyaç duyuyor.

Talas ilçesindeki Şehit Nuri Aydın Sağır Anadolu Lisesi 12. sınıf öğrencisi Barış Yılmaz ve ekibi, dünyanın en büyük hackathonu (Belirli bir ortak fikre sahip bilgisayar programcıları, grafik tasarımcıları, arayüz tasarımcıları ve proje yöneticileri gibi birçok katılımcının belli bir süre içerisinde ve aynı ortamda yazılım projelerinin geliştirilmesi için takımlar halinde rekabet ettiği etkinlik) olarak bilinen "NASA International Space Apps Challenge" kapsamında iki proje hazırladı.

Liseliler, yaz tatilinde olmalarına rağmen Noachian dönemi (erken orta dönem) Mars'ta aminoasitlerin tespit edilmesi ve Mars'a yerleşilmesi durumunda besin ihtiyacını karşılamak için sera kurmayı içeren projeleri için okulda çalışmayı sürdürüyor.

Proje lideri Barış Yılmaz, AA muhabirine, fizik öğretmeni Ali Deniz Koç ve biyoloji öğretmeni Meltem Karataş'ın, NASA'nın yarışmasıyla ilgili kendisini bilgilendirdiğini ve Almanca öğretmeni Canan Ertuğrul'un yardımıyla NASA'ya başvuruda bulunduklarını söyledi.

Canan Ertuğrul'un "NASA yerel liderliğinin" onaylandığını aktaran Yılmaz, okulda arkadaşlarıyla bir ekip kurduğunu ve çalışmalara başladıklarını belirtti.

MARS'a yönelik iki proje için makaleler okuduklarını ve bilim insanlarıyla görüştüklerini anlatan Yılmaz, şöyle konuştu:

"İlk projemiz Mars'ın 3,5 ila 3,8 milyar yıl önceki (Noachian) halini dünya ortamında simüle etmek. Bu simülasyondaki amacımız deney sonucunda ilk aminoasitlerin oluşup oluşmadığını bilmek. Çünkü proteinlerin en küçük yapı taşı aminoasitlerdir. Bu aminoasitler de aslında genetik materyal olan genlerimizin bir yapı taşını oluşturuyorlar protein yapı taşı olduklarından. Biz bu aminoasitleri bulduktan sonra hem dünya canlılığıyla ilgili hem Mars canlılığıyla ilgili elimizde farklı sonuçlar olacak. Bu şekilde fizik, kimya gibi dallarda ayrıca jeoloji bilim dallarında da bilim insanlarına ufak da olsa yol göstermiş olacağız."

- "Mars'a sera kurulması için meyve sineği kullanacaklar"

İkinci projelerinin de Mars'a yerleşmeyle ilgili olduğunu belirten Yılmaz, şöyle devam etti:

"Uzay teknolojilerinin gelişmesiyle Mars'a yerleşme durumu olabilir. Burada besin karşılamak için seralara ihtiyaç duyacağız. Biz bu seralarda bitkiler yetiştireceğiz. Bu bitkilerin tozlaşmaları, çürüdükleri zaman da ayrışmaları gerekiyor. Biz ayrıştırıcılara baktığımız zaman en iyi ayrıştırıcı olarak meyve sineklerini bulduk. Bu meyve sineklerinin Mars'a adapte olabilmesi için istekli bir şekilde mutasyon geçirtip Mars'a adapte olan meyve sinekleri üreteceğiz. İlk projemiz için bir deney setine ihtiyacımız var. Bu deney seti özel yapım olacak. Biraz maliyetli bir deney seti ve bizim bundan en az 10 tane almamız gerekiyor. Çünkü kontrol grupları ve aminoasit deneyi için gerekli. Meyve sinekleri projesi için de radyasyon veren bir cihaza ihtiyacımız var, ayrıca sineklerin yaşaması için laboratuvar fırınına (etüv) ihtiyacımız olacak."

NASA'nın hazırlanan projelerin web sitesi haline getirilmesini istediğini anlatan Yılmaz, ekipten iki kişinin kodlama dili öğrenerek tasarımla ilgilendiğini aktardı.

Okulundaki öğretmenleri ve arkadaşlarının kendisi için büyük şans olduğunu ifade eden Yılmaz, "Sadece benim projemle kalmak istemiyoruz. İlimizdeki başka okullara da bu programı yayıp istedikleri projelerle NASA'ya başvurmalarını istiyoruz." dedi.

Yılmaz, yarışma birincilerinin NASA tarafından davet edilerek roket fırlatma anına şahitlik edeceklerini, astronotlarla tanışabileceklerini ve laboratuvarları gezebileceklerini kaydetti.

Almanca öğretmeni Canan Ertuğrul da öğrencisi Barış Yılmaz ile 3 yıldır çeşitli projelere başvurduklarını, NASA'nın yarışması için de kendisinden yardım istediğini, 30 Haziran'da NASA tarafından yerel liderliğinin onaylandığını anlattı.

Türkiye'de 9 ildeki özel okullar tarafından bu programın uygulandığını ve liselerinin buradaki tek devlet okulu olduğunu vurgulayan Ertuğrul, şöyle konuştu:

"Barış'ın projesiyle başladık ama sadece Barış ile kalmak istemiyoruz. Çünkü bu çok heyecan verici bir olay. Diğer okullardan öğrencilerin de buna katılımını bekliyoruz. Üniversitelerde profesörlerle, uzmanlarla görüştük. Kayseri Şehir Hastanesi bize yardımcı oldu. 7-8 Ekim'de bir hackathon olacak. Şu an bizim projenin hayata geçmesi için deney setlerine ve gelişmiş bir mikroskopa ihtiyacımız var. Şu an en büyük en temel ihtiyacımız bunlar. Umarım kısa süre içinde bunları tamamlarız. Burada okulda idaremizin de desteğiyle oluşturduğumuz bir mekanda çalışıyorlar. Sabahtan akşama kadar denemeler yapıyorlar, heyecanlarını bizimle paylaşıyorlar."

- Türkiye Uzay Ajansı paydaş

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, 2 Temmuz'da yaptığı açıklamada, NASA'nın düzenlediği Uluslararası Uzay Uygulamaları Yarışması'nın bu yılki paydaşlarından birinin de Türkiye Uzay Ajansı (TUA) olduğunu belirtmiş, yarışmada, en yenilikçi ve etkili projeler arasından kazananları belirlemek için birden fazla değerlendirme yapıldığına işaret etmişti.

- NASA Space Apps Challenge

NASA Space Apps Challenge, dünyanın dört bir yanındaki şehirlerde 48 saatten fazla süren uluslararası açık kaynaklı bir hackathon olarak biliniyor. Kodlayıcılar, bilim insanları, tasarımcılar, hikaye anlatıcıları, yapımcılar, teknoloji uzmanları ve meraklı olan herkes, dünyada ve uzayda karşılaşılan zorluklarla başa çıkmak için bir araya geliyor.

Yarışma, yaratıcılığa ve eleştirel düşünceye ilham vererek dünya ve uzay bilimi ile keşiflerine olan ilgiyi artırmayı, gelecek nesil bilim insanlarının, teknoloji uzmanlarının, tasarımcıların, mühendislerin artmasını ve çeşitliliğini teşvik ediyor.