Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü, bölgesel sorunlara karşın 2023'te önemli kararlar aldı

FARUK HANEDAR - Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ), bölgesel ve küresel sorunlara rağmen 2023'te ekonomik işbirliğine katkı sağlayacak önemli kararlara imza attı.

KEİ, Türkiye'nin girişimleri sonucunda 26 Haziran 1992'de üye devletler arasında ekonomik diyalog ve işbirliğini teşvik ederek bölgede istikrar, öngörülebilirlik ve güvenliğin artırılmasına katkıda bulunmak amacıyla kuruldu.

Halihazırda 13 devletin üye olduğu örgüt, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi, Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası, Uluslararası Karadeniz Araştırmaları Merkezi ve KEİ İş Konseyi gibi organlarla bölgesel işbirliğini geliştirmek için faaliyetlerde bulunuyor. Örgüt ticaret, kalkınma, çevre, tarım, enerji, ulaştırma, altyapı ve benzeri alanlarda 20'den fazla çalışma grubu vasıtasıyla üye devletlerin temsilcilerini aynı masa etrafında bir araya getirme kapasitesine sahip.

Merkezi İstanbul'da bulunan örgütün dönem başkanlığı 6 aylık sürelerle el değiştiriyor. Sırbistan'ın dönem başkanlığında girilen 2023'ün ikinci yarısında bu görevi Türkiye üstlendi. Aralıkta yapılan KEİ Dışişleri Bakanları Konseyi 47. Toplantısı'nda dönem başkanlığı Arnavutluk'a devredildi.

- Olumsuzluklara rağmen ilerleme kaydedildi

KEİ, Kovid-19 salgını, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Karabağ gibi küresel ve bölgesel meselelerin ortaya çıktığı son birkaç yılda, bu konuların getirdiği olumsuzluklarla yüzleşti. Özellikle örgüte üye iki ülke Rusya ve Ukrayna'nın birbiriyle savaşması örgüt açısından büyük bir zorluk ortaya çıkardı. Devam eden problemlere ek olarak 2023'te İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları ve bu çerçevede yaşanan gelişmelerin bölgedeki ekonomik faaliyetlere tesiri, amacı ekonomik işbirliğini sağlamak olan örgütün gelişimini etkiliyor.

Söz konusu sorunlara karşın 2023, KEİ adına verimli bir yıl oldu. Özellikle Türkiye'nin dönem başkanlığı sırasında bölgesel işbirliğini geliştirmeye yönelik adımlar atıldı.

KEİ Genel Sekreteri Büyükelçi Lazar Comanescu, AA muhabirine, örgütün 2023 faaliyetlerine ilişkin açıklamalarda bulundu.

Comanescu, "2023 yılının bölgemizdeki ve bölgemizden çok da uzak olmayan alanlardaki gelişmeler açısından çok kolay bir yıl olmadığı konusunda benimle hemfikir olacağınızı düşünüyorum." diye konuştu.

Tüm bu gelişmelere rağmen 2023 yılında KEİ'nin bazı önemli ilerlemeler kaydettiğinin altını çizen Comanescu, "Bildiğiniz gibi geçen yıl Ukrayna'daki savaş nedeniyle kuruluşumuzun faaliyetlerinin bir süreliğine askıya alınmasının ardından faaliyetlerimize yeniden başlamakla kalmayıp neredeyse tamamına yakınını gerçekleştirebildiğimizi söyleyebilirim." dedi.

Comanescu, Sırbistan'ın dönem başkanlığı sırasında atılan adımların, Türkiye'nin dönem başkanlığı süresinde alınan önemli kararlarla somutlaştırıldığını belirtti.

- Bu sene 3 önemli adım atıldı

Türkiye'nin dönem başkanlığında, güncellenmesine ihtiyaç olan "Ekonomik Gündem Belgesi"nin Dışişleri Bakanları Konseyi 47. Toplantısı'nda onaylanarak yenilendiğini ve bunun yılın en önemli adımı olduğunu kaydeden Comanescu, örgütün faaliyetlerinin çerçevesini belirlemekle kalmayıp öncelikleri saptayan ve küresel ekonomideki gelişmelere uyumluluğu sağlayan bu belge yenilenirken faaliyetlerin sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve dijital çağa uyum sağlama ihtiyacı doğrultusunda ticareti geliştirmenin yollarına odaklanıldığını söyledi.

Comanescu, 5-6 yıldır dondurulmuş durumdaki KEİ Proje Geliştirme Fonu'nun yeniden canlandırılması yönünde mutabık kalınmasının en önemli ikinci adım olduğunu ve bu fonun sağladığı kaynaklarla finanse edilecek somut önerilere katkıda bulunmaya hazır olduklarını anlattı.

Üçüncü olarak da birkaç yıldır fiilen atıl durumda bulunan KEİ İş Konseyinin yeniden faaliyete geçirilmesinin kayda değer bir gelişme olduğunu vurgulayan Comanescu, "Üye devletlerin iş dünyasının doğrudan katılımı olmadan ekonomik işbirliğinin geliştirilmesini hayal edemezsiniz. Bu İş Konseyi tam olarak iş dünyasının dahil olduğu bir araçtır. Burada söyleyeceğim şey son derece önemlidir. İş dünyasını sadece projelerin uygulanmasına değil, aynı zamanda hangi projelerin geliştirilmesi gerektiğine karar verme ve şekillendirme sürecine de dahil etmek gerekir. Bu nedenle KEİ İş Konseyinin yeniden etkinleştirilmesinin bu yıl içinde elde ettiğimiz oldukça önemli bir başarı olduğunu söylüyorum." ifadelerini kullandı.

Comanescu, bu dönemde atılan diğer önemli adımlara örnek olarak, dönem başkanları arasında işbirliğine yönelik üçlü sistemin (bir önceki ve bir sonraki dönem başkanlarıyla, mevcut dönem başkanının koordinasyonunu sağlayan sistem) yeniden etkinleştirilmesini gösterdi.

"Bu yılın ikinci yarısında görevde olan ve önceki dönem başkanlıkları tarafından yapılanları devam ettiren, üzerine inşa eden Türk dönem başkanlığı için minnettarız." diyen Comanescu, Türkiye'nin dönem başkanlığı sürecinde önemli kararlar alındığını anımsattı.

Comanescu, Karadeniz bölgesinin Avrupa ve Asya arasında gerçek bir köprü olduğunun, bölgedeki hassas ve karmaşık durumun ekonomik faaliyetleri ve dolayısıyla KEİ'yi etkilediğinin, ulaşımda sorunların ortaya çıktığının ve iş insanlarının böyle belirsiz ortamlarda isteksizlik gösterdiğinin altını çizdi.

KEİ'nin birbiriyle çatışan ülkeleri tek bir masa etrafında bir araya getirebildiğine dikkati çeken Comanescu, tek başına bunun bile örgütün başarısını gösterdiğini ifade etti.

Comanescu, geçmiş yıllarda söz konusu sorunlar sebebiyle devlet ve hükümet başkanları düzeyinde bir zirvenin gerçekleştirilemediğini, henüz ufukta görünmese de böyle bir zirve için uygun zaman ve ortam arayışı içerisinde olduklarını sözlerine ekledi.