Kalaşma dilinde yazılan tabletten dini ritüel çıktı

KEMAL CEYLAN - Çorum'un Boğazkale ilçesindeki Hititlerin başkenti Hattuşa Ören Yeri'nde yürütülen kazıda bulunan ve yeni bir dilin keşfedilmesini sağlayan tablet, Boğazkale Müzesi'nde sergilenmeye başlandı.

Anadolu'nun ilk medeniyetlerinden Hititlerin başkenti Hattuşa Ören Yeri'nde Alman Arkeoloji Enstitüsünden Prof. Dr. Andreas Schachner başkanlığında geçen yıl yapılan kazıda bulunan, üzerinde Hititçe ile Hint Avrupa Dil Grubu'na ait olduğu değerlendirilen, Kalaşma ülkesine ait ölü dilden metinlerin yer aldığı tabletle ilgili bilimsel çalışmalar sona erdi.

Yaklaşık 15 santimetre uzunluğunda, 8 santimetre genişliğindeki tablet, bilimsel incelemelerin tamamlanmasının ardından Boğazkale Müzesi'ne teslim edildi.

Hattuşa'daki bir Hitit binasında yüzeyi aşınmamış, üzerinde Hititçe ve sonradan Kalaşma dilinde yazıldığı tespit edilen metnin yer aldığı tablet, Boğazkale Müzesi'nin ikinci katında, diğer önemli tabletlerin yer aldığı vitrinde sergileniyor.

- "Anadolu'daki çok dillilik, çok kültürlülük mozaiğinin küçük bir parçasını yakalamış olduk"

Prof. Dr. Andreas Schachner, AA muhabirine yaptığı açıklamada, müzenin benzersiz bir çivi yazılı tablet kazandığını söyledi.

Tabletle birlikte 3 bin yıl önce kullanılan ve Anadolu'da henüz bilinmeyen Hint-Avrupa Dil Grubu'na ait bir dil tespit ettiklerini belirten Schachner, "Boğazkale'de bulunan 30 bine yakın çivi yazılı tablet arasında aslında bazen tek tük de olsa anlaşılmayan fragmanlar bulunuyor. Ancak bu tabletin özelliği, bir satırda Hititçe olarak yazılan girişin sonunda 'Buradan itibaren Kalaşma dilinde oku' yazdığı için biz, bu dilin Anadolu'nun hangi bölgesine ait olduğunu çözebiliyoruz. Bu da çok önemli. Böylece milattan önce 2'nci bin yılda Anadolu'daki çok dillilik, çok kültürlülük mozaiğinin küçük bir parçasını yakalamış olduk." diye konuştu.

Tabletin üzerindeki Kalaşma diline ait bölümün çözüldüğünü aktaran Schachner, şunları kaydetti:

"Milattan önce 2'nci bin yıla ait, bildiğimiz dillerle bu tabletteki dil arasındaki benzerlik ve farklılıklara bakarak, dil bilimci uzmanları tablet üzerindeki dili çözebildi. Metnin bir ritüel olduğu anlaşılıyor. Kalaşma'nın hava tanrısına bir çağrı yapıldığını ve o çağrıya olumlu cevap beklendiği anlaşılıyor. Cevap vermesi için de kurbanların verildiğini, girişteki Hititçe kısmından anlıyoruz."