İsrail'de yargı düzenlemesi tartışmaları "yüksek teknoloji yatırımlarını" vurdu

İsrail'de ülkenin lokomotif sektörü olarak gösterilen yüksek teknoloji sektöründe, yılın ilk yarısında 2022'nin ikinci yarısına oranla yatırımların üçte bir oranında azaldığı bildirildi.

İsrail'de yüksek teknoloji sektörüyle ilgilenen "Start-up Nation Central"in raporuna göre, Başbakan Binyami Netanyahu hükümetinin yürüttüğü tartışmalı yargı düzenlemesinin yol açtığı belirsizliğin etkileri daha az finansman üretme ve yeni girişimlerin sayısının azalmasıyla işaretlerini verdi.

Ülkede yüksek teknoloji sektörüne yapılan yatırımlar, yılın ilk yarısında 2022'nin ikinci yarısına oranla yüzde 29 azalırken, yatırımcı katılımında da ciddi düşüş yaşandı.

Aynı şekilde, halka arz, şirket birleşmeleri ve İsrailli şirketlerin başka firmalar tarafından devralınmaları son 5 yılın en düşük seviyesine geriledi.

Start-up Nation Central Başkan Yardımcısı Yaniv Lotan, hükümetin yürüttüğü tartışmalı yargı düzenlemesi ve "yatırımcı tereddüdü" arasındaki bağlantının açık olduğunu vurgulayarak ABD ve küresel teknoloji sektöründeki yatırımların istikrara kavuştuğunu aynı sürede İsrail'de ise yüksek teknoloji piyasasının aşağı doğru devam eden bir seyir izlediğini belirtti.

- Ankete göre şirketlerin üçte ikisi hukuki ve mali adımlar atmaya başladı

Start-up Nation Central, hükümetin yargı düzenlemesinin ardından İsrail'deki yüksek teknoloji sektöründeki 521 şirketi temsil eden 734 uzman ve yatırımcıyla yaptığı anketi de yayımladı.

Ankete göre, tartışmalı yargı düzenlemesinin ardından İsrailli yüksek teknoloji girişim şirketlerinin yüzde 68'i nakit rezervlerinin bankalardan çekilmesi, firma merkezlerinin İsrail dışına taşınması, çalışanların yerlerinin değiştirilmesi, işten çıkarma gibi hukuki ve mali adımlar atmaya başladı.

Ankete katılan İsrailli yüksek teknoloji girişimleri yatırımcılarının yüzde 37'si varlıklarının bir kısmını nakde çevirip yurt dışına çıkarmaya başladı.

İsrail'de yüksek teknoloji sektörü ülke ekonomisinin ana lokomotiflerinden birisi sayılıyor. İsrail Yenilikçilik İdaresinin raporuna göre, yüksek teknoloji sektörü 2022'de ülke ihracatının yüzde 54'ünü gerçekleştirdi.

Ülkedeki istihdamın yüzde 10,4'ünü karşılayan yüksek teknoloji sektörü, dünya genelinde nüfusa oranla bu sektörde çalışan kişi sayısında birinci sırada yer alıyor.

Netanyahu hükümetinin yılbaşında açıkladığı yargı düzenlemesi, yargının yetkilerini kısıtladığı gerekçesiyle ülke genelinde farklı meslek gruplarının tepkisiyle karşılandı.

Yüksek teknoloji şirketleri ve bu sektörün çalışanları da Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesine karşı çıkan meslek grupları arasında başta geliyor.

- Tartışmalı yargı düzenlemesi

İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin'in, 5 Ocak'ta duyurduğu "yargı reformu" Yüksek Mahkeme'nin yetkilerini sınırlandırma ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikler içeriyor.

Başbakan Netanyahu, 27 Mart'ta, ülke çapında giderek artan kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini ertelediğini açıklamış ancak 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda Meclisten geçmesinin ardından yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu.

Hükümet, muhalefetle müzakerelerin tıkanmasının ardından yakın zamanda yargı düzenlemesi için yeniden düğmeye basmıştı.

Netanyahu hükümeti, Yüksek Mahkeme'nin hükümet üzerindeki denetimini kaldıracak yasa tasarısını ülke çapında kitlesel protestolar ve yoğun kamuoyu tartışmalarına rağmen 24 Temmuz'da Mecliste muhalefetin boykot ettiği oturumda kabul etmişti.

Hükümetin "yargı reformuna" karşı çıkan aralarında savaş pilotları, denizaltı subayları ve diğer elit birliklerin yer aldığı binlerce İsrailli, gönüllü yedek askerlik görevini bırakma kararı almıştı.

İsrail'de siyaset, ordu, güvenlik, ekonomi ve yargıda üst düzey görevlerde bulunmuş isimler, hükümetin yargı düzenlemesine karşı olduklarını açıklamıştı.

Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesi karşıtı protesto hareketi, yaklaşık 7 aydır gösterilerine devam ediyor.