Hayvan yemi ve enerji üretimi için kullanılan sorgum mutfaklarda da yerini alacak

AYŞE YILDIZ - Türkiye'de daha çok enerji ham maddesi ve hayvan beslenmesi için üretilen şeker sorgumlarının, küresel iklim krizine karşı düşük üretim maliyetiyle mutfaklarda tüketilmesi için çalışma gerçekleştirildi.

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (BATEM) öncülüğünde Akdeniz Üniversitesi ve Konya Şeker AŞ tarafından 2013'te TÜBİTAK desteğiyle yürütülen proje kapsamında en verimli iki şeker sorgumu için çalışma yapıldı.

Amerika, Hindistan ve dünya gen merkezlerinden 560 genotip getirerek, Türkiye'ye adaptasyonunu sağlayan BATEM Müdür Yardımcısı Cengiz Erdurmuş başkanlığındaki bilim insanları, verimi en yüksek iki şeker sorgumunu 2019'da tescillendirdi.

Verimsiz topraklarda rahatlıkla yetiştirilebilen sorgumların, benzinin ham maddesi biyoetanol ihtiyacının karşılanması ve hayvan yeminin yanı sıra mutfaklarda yerini alması için ürün denemeleri yapıldı.

BATEM'den gıda yüksek mühendisi Gamze Köklü, sorgum unundan ekmek, kurabiye, kek, kraker, ikramlıklar ve pekmez denemeleri gerçekleştirdi. İlk ürün denemesinde başarılı olundu. Küresel iklim krizine karşı sorgumun, dünya mutfağında yaygınlaştırılması hedefleniyor.

- "İnsan gıdası olarak da değerli bir bitki"

Doç. Dr. Erdurmuş, AA muhabirine, verimsiz topraklarda yetişebilen sorgumun dünya mutfağında yer alması için çalışma yaptıklarını söyledi.

Sorgumun insan gıdası, hayvan yemi ve enerji bitkisi olarak kullanılabildiğini anlatan Erdurmuş, şunları kaydetti:

"Ülkemizde daha çok hayvan beslemede ve enerjide kullanılıyor. Sorgum insan gıdası olarak da değerli bir bitki. Düşük glüten içeriğiyle çölyak hastalarının beslenmesinde kullanılabilecek bir bitki. Üretim maliyeti çok düşük. Çölyak hastalarının kullandığı undan çok daha ucuz. Tane sorgumdan üretilen unlarla düşük üretim maliyetiyle Türk mutfağına ucuz girdi sağlanabilir. İçerdiği mineral ve besin maddeleriyle mutfaklarda rahatlıkla yer alabilecek ürün."

Çok eskiden sorgumdan pekmez yapıldığını ancak son yıllarda unutulduğunu aktaran Erdurmuş, Osmanlı padişahlarının askerlerini yüksek enerji içerdiği için sorgum pekmeziyle beslediğini vurguladı.

Bitkilerin öz sularını ayırıp kaynatarak sorgum pekmezi yaptıklarını kaydeden Erdurmuş, unlu mamullerin yanı sıra tanesinin haşlanıp pilav olarak tüketilebileceğini söyledi.

- "Çölyak ve gıda intoleransı olanlar için alternatif ürün"

Tadımlık ürünler yapan Gıda Yüksek Mühendisi Köklü ise bu tarz unlu mamullerde önce analizler gerçekleştirerek, analiz sonuçlarına göre ürünler elde edildiğini söyledi.

İlk denemede ürünlerin beğenildiğini anlatan Köklü, "Muhafaza edilebiliyor, ekmek bölünüp, bandırılabiliyor. Tüketim şekillerine uygun ürünler elde ettik. Tahılda çok fazla glüten var. Özellikle çölyak ve gıda intoleransı olanlar için alternatif kaynak. Üretim maliyeti düşük ancak protein bakımından zengin bir ürün." dedi.

FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık ise iklim değişikliğinin etkilerinin hissedildiği günümüzde darı ürünlerinin az su tükettiğine işaret etti.

Sorgum türünün verimsiz topraklarda yetişip, yoğun emek gerektirmediğine dikkati çeken Selışık, "Küçük aile işletmeleri için alternatif ürün olacak. Tıpkı kinoa gibi sorgum da dünya mutfağında yerini alacaktır." ifadesini kullandı.