Grossman: 'Kırım’da Tatarlar da Korunmalı'

WASHINGTON — Dünya, Ukrayna’yı ve Kırım’da yaklaşan 16 Mart referandumunu kaygıyla izliyor. Uzmanlar gerginliğin diplomasi yoluyla çözümlenmesini istiyor. “Ukrayna’da gerginliğin tırmanması çok ciddi bir konu” diyen Amerika’nın eski Türkiye Büyükelçisi Marc Grossman, silahlı çatışmanın şu an bir seçenek olmadığını söylüyor.

Marc Grossman: “Ukrayna’daki mücadele ve Rusya’nın Kırım’a asker göndermesi gerginliği çok ciddi boyutta arttırdı. Durum gerçekten çok ciddi. Eski liderleri Rusya’yla ittifak kurup Avrupa Birliği’nden uzaklaşmaya başladığı zaman Ukrayna halkının Kiev’de ne yaptığını, ne istediğini ve bunun önemini unutmamak gerekir. Ukrayna’da çok güçlü bir mücadele var. Diplomasinin ve diyaloğun devam etmesi, Dışişleri Bakanı John Kerry ile Rus Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov’un görüşmesi çok önemli, gerginlik ancak bu yolla azalabilir.”

Dışişleri eski bakanlarından Henry Kissinger geçtiğimiz günlerde Washington Post’ta çıkan yazısında gerginliğin azaltılmasının daha çok sonuç getireceğini belirterek taraflara itidal tavsiye etmişti. Marc Grossman Rusya’nın Ukrayna’yla ilgili çok farklı düşünceleri olduğuna dikkati çekiyor.

Marc Grossman: “Ukraynalılar’ın yaptıkları fedakarlıkları ve verdikleri mesajları ciddiye almak gerekir. Nasıl yönetilecekleri, nasıl yaşayacakları, hangi kuruluşun parçası olmak istedikleri, kiminle müttefik olmayı tercih ettikleri bunların hepsi çok önemli. Çoğulcu, etnik çeşitliliği olan barışçı ve hoşgörülü bir toplum oluşturmaları gerekiyor. Rusya Cumhurbaşakanı Putin’in  ise Ukrayna’da olup bitenler konusunda son derece farklı görüşleri olduğu kesin bu yüzden Ukrayna’ya derhal durumu yerinde inceleyecek tarafsız gözlemci göndermek gerekir.”

Amerika’nın eski Afganistan Özel Temsilcisi ve Türkiye Büyükelçisi Marc Grossman, bütün tarafların seçimlerden söz etmesini olumlu karşılıyor ve Ukraynalılar’a bundan sonra büyük sorumluluk düştüğünü vurguluyor.

Marc Grossman: “Sonunda Ukraynalılar’ın karşılıklı oturup demokratik yapıyı, toplumun isteklerini gözden geçirmesi ve bütün grupları kapsayacak hoşgörülü bir system gelişkirmesi şart. Bütün iş onlara düşüyor. Sarece Rusça konuşan çoğunluk değil, Türkçe konuşan Tatarlar’ın istekleri de önemli. Etnik çeşitliliği kucaklayan bir yapı oluşturulmalı. Bütün tarafların seçimlerden söz etmesi çok olumlu çünkü seçimler herkesin karar sürecine katılmasını ve meşru bir hükümet kurulmasını sağlayacaktır.”

Kırım Parlamentosu Rusya’ya bağlanma kararı aldı. 16 Mart’ta bu konuda referendum yapılacak. Ukrayna, Amerika ve Avrupa Birliği referandumun uluslararası hukuka aykırı olduğunu savunuyor. Rusya’ysa bunda bir sorun görmüyor. Marc Grossman’a göre bu konuda konuşmak için henüz erken.

Marc Grossman: “Şu anda diplomasi devam ediyor. Özellikle Kerry ve Lavrov arasında ciddi bir diyalog var. Oayların nasıl gelişeceğini görmek için beklemek durumundayız. Bu yüzden. Kırım referandumu konusunda yorumda bulunmak için erken. Dış politikada öncelikleri doğru sıralamak gerekir. Bu noktada iki tarafın diplomatlarının da silahlı çatışma istememesi çok olumlu. Bunu öncelik olarak devam ettirirlerse Kırım’ın özerkliğini tanıyan ve Ukrayna halkını koruyan bir çözüme varılması mümkün olur.”

Peki Başkan Obama’nın liderliği açısından Ukrayna nasıl bir sorun yarattı? Obama, durum kötüleşirse, nasıl bir politika izleyebilir? Büyükelçi Marc Grossman’a göre, Başkan gelişmelere göre karar verecek.

Marc Grossman: “Başkan Obama’nın liderliğinin önünde şu anda  iki önemli konu var. Birincisi bugünlerde acil olarak ilgilenmesi gereken konular. Bu durumda konu Ukrayna. Bunun için de Kerry ile Lavrov arasındaki temasları  izleyip durumu değerlendirmesi gerekecek. İkincisi uzun dönemde ilgi gerektiren konular. Yaklaşan NATO zirvesi ve burada vereceği mesajlar. Enerji güvenliği, Amerika’yla Avrupa Birliği arasında serbest ticaret, tüm dünyaya ve özellikle de gençlere NATO’nun önemini anlatmak. Bu stratejik hedefler, Batı ittifakının risklere hazırlıklı olması ve sorunlar karşısında ortak bir cephe oluşturabilmesi açısından çok önemli.”

Kırım’da nüfusun çoğunluğu etnik Rus. Nüfusun sadece yüzde 12’si Kırım Türkleri’nden oluşuyor. Referandumdan büyük olasılıkla Rusya’ya bağlanma kararı çıkacak. Bu durumda ne olacağınıysa tahmin etmek zor.

voa