GRAFİKLİ - Yemen'de mayınlar ve patlamamış mühimmatlar çocukların hayatını tehdit ediyor

MUHAMMED EMİN CANİK - İç savaş yorgunu Yemen'de Husilerin yerleşim yerlerine ve yollara döşediği mayınlar, uluslararası çabalarla temizlenmeye çalışılsa da çocukların hayatını tehdit etmeye devam ediyor.

Yemen'de 1960'lardan bu yana zaman zaman baş gösteren ve son 9 yıldır meşru hükümet ile Husiler arasında süren çatışmalar, özellikle kırsal bölgelerde yaşayan çocuklar için ciddi güvenlik tehdidi oluşturuyor.

Son olarak ülkenin batısındaki Hudeyde şehrinde 1 Ağustos'ta meydana gelen iki mayın patlamasında 2 çocuk hayatını kaybetti, bir çocuk yaralandı.

- Hudeyde'deki mayın temizleme çalışmaları

Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına göre, Yemen’de en çok mayın döşenen bölgelerden Hudeyde'de haziran ayında 6 mühimmat patlaması nedeniyle 8 kişi yaşamını yitirdi.

Sana'daki Yemen İdari Mayın Eylem Merkezi, haziranda Hudeyde'de 21 bin 478 metrekarelik alanda yürütülen temizleme çalışmasında 44 mayın, bir el yapımı patlayıcı, iki misket bombası ve 76 patlamamış mühimmatın etkisiz hale getirildiğini bildirdi.

Aden'deki Yemen Mayın Eylem Koordinasyon Merkezi de Hudeyde'de 359 bin 549 metrekarelik tehlikeli alan belirlendiğini, bunun 8 bin 91 metrekarelik kısmının temizlendiğini ve patlamamış 6 mühimmatın imha edildiğini duyurdu.

- Suudi Arabistan Yemen'de 408 binden fazla patlayıcı temizledi

Suudi Arabistan, Yemen'de başlattığı "Mayın Temizleme Projesi" (MASAM) kapsamında 2018'in ortalarından bu yana 408 bin 633 patlayıcı imha etti.

Ülkede, 48 milyon metrekareden büyük bir alanda yürütülen çalışmalarda, 254 binden fazla patlamamış mühimmat, 6 binden fazla antipersonel mayını, 140 bini aşkın antitank mayını ve yaklaşık 8 bin el yapımı patlayıcının etkisiz hale getirildiği aktarıldı.

MASAM Genel Müdürü Usame el-Kusaybi, Yemen'deki mayın temizleme çalışmalarının yeterli fon ve ekipmanın sağlanması durumunda 10 yıl daha süreceğini söyledi.

İç savaşın beraberinde getirdiği problemler Yemen'de mayın ve patlamamış mühimmat sayısına kesin erişime imkan vermiyor.

- 2022'de iki günde bir çocuk mayınlar nedeniyle öldü

Sivil toplum kuruluşu "Save The Children"ın "Her Adımımızı İzliyor" araştırmasına göre, Yemen'de 2022 yılında yaklaşık her iki günde bir çocuk mayınlar ve patlamamış mühimmatlar sebebiyle hayatını kaybetti veya yaralandı. Bu rakamlar son 5 yılın en yüksek seviyesi olarak kayda geçti.

Yemen'de geçen yıl 199 çocuk mayınlar ve patlamamış mühimmatların kurbanı oldu. Bu, ülkedeki toplam çocuk ölümlerinin yüzde 55'ine tekabül ediyor.

Mayınlar ve patlamamış mühimmatlar nedeniyle 2018'de 68 çocuk ölümü kayda geçmiş, bu da toplam çocuk ölümlerinin yüzde 7'sini oluşturmuştu.

Yemen hükümeti ile İran destekli Husiler arasında geçen yıl BM aracılığında uygulanan ateşkes sırasında sivillerin çatışma bölgelerindeki evlerine dönmesinin çocukların mayın ve patlamamış mühimmatla karşılaşma riskini artırdığı ifade ediliyor.

Çocukların, mayın ve patlamamış mühimmatları tanımadığı ve bunlara karşı önlem almayı bilmediği için oyun oynamak, su getirmek, odun toplamak ve çobanlık yapmak gibi günlük faaliyetlerinde bu tip ölümcül savaş kalıntılarına maruz kalma tehlikesi altında olduğu belirtiliyor.

Ayrıca, veriler, çocukların maruz kaldığı mayın ve patlamamış mühimmat kazalarının neredeyse yarısının ölümle sonuçlandığına işaret ediyor.

Patlayıcılardan yaralanan çocukların, yaygın bir şekilde uzuv, görme ve işitme kaybı yaşadığı, bazı durumlarda kalıcı sakatlığa maruz kaldıkları biliniyor.

Fiziksel yaralanmaların yanı sıra patlamalardan etkilenen çocukların uyku sorunu, korku ve kaygı gibi psikolojik rahatsızlıklar yaşadığı ifade ediliyor.

Öte yandan, sağlık sisteminin çökme derecesine vardığı Yemen'de mayın ve patlamamış mühimmat sebebiyle yaralanan çocuklar, rehabilitasyon ve fizik tedavi gibi onları sosyal hayata döndürecek uzun vadeli sağlık hizmetlerine erişim sağlayamıyor.

Ülkedeki iç çatışma sebebiyle yerlerinden edilip kamplarda yaşamaya başlayan çocukların, patlayıcılardan korunmaya yönelik eğitim alamamaları ve sel gibi doğal afetlerin de etkisiyle bu patlayıcılarla karşılaşma riskinin daha fazla olduğu belirtiliyor.

- Yemen'deki iç savaş ve can alan mayınlar

Yemen'de İran destekli Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten itibaren Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.

Yemen hükümeti ve insan hakları kuruluşlarının raporlarına göre Husiler, iç savaşın başladığı 2014'ten bu yana ülke genelinde yaklaşık 2 milyon mayın döşedi. Söz konusu mayınlar, binlerce sivilin ölmesine veya yaralanmasına neden oldu.

İnsan hakları örgütlerinin değerlendirmelerine göre, Yemen'de çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 8 binden fazla "mayın mağduru" bulunuyor.