GRAFİKLİ - Orta Doğu'daki en büyük 12 petrol sahasından günlük 15 milyon varil petrol çıkarılıyor

İSTANBUL / ANKARA (AA) - Dünya petrol rezervlerinin yüzde 48,3'lük kısmına sahip Orta Doğu ülkeleri küresel petrol piyasasında vazgeçilmez bir konumda bulunuyor.

Londra merkezli veri analizi ve danışmanlık şirketi GlobalData’ya göre, Suudi Arabistan, Irak, Kuveyt, İran, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) geçen yıl en çok ham petrol üreten ülkeler arasında yer aldı.

Orta Doğu’nun sahip olduğu petrol rezervleri, bölge ülkelerinin ekonomik büyümesinde çok önemli bir yere sahip. Bu ülkeler gelirlerinin büyük bölümünü petrolden sağlıyor.

Küresel petrol piyasasında kritik önem taşıyan Orta Doğu’nun en çok üretim yapılan 12 petrol sahası Suudi Arabistan, Irak, Kuveyt, İran, Umman ve BAE'de yer alıyor. Bu alanlardan günlük 15 milyon varilden fazla petrol çıkarılıyor.

- Rezerv ve günlük üretimde dünya birincisi Suudi Arabistan'daki Gavar petrol sahası

Suudi Arabistan’ın El Ahsa vilayetinde, başkent Riyad’ın 100 kilometre doğusunda bulunan Gavar petrol sahası, hem rezerv hem de günlük üretim açısından dünyanın en büyük petrol sahası olarak öne çıkıyor.

Ülkenin ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’ya ait sahadaki rezerv 1948’de keşfedildi, petrol üretimine ise 1951'de başlandı.

Toplam 96 milyar varil petrol rezervine sahip Gavar sahası günlük 3,8 milyon varil petrol üretimiyle Suudi Arabistan’ın günlük petrol üretiminin neredeyse üçte birini sağlıyor.

Petrolün yanı sıra doğal gaz rezervleriyle de zengin Gavar’da günlük 2 milyar fit metreküp doğal gaz üretimi yapılıyor.

- Kuveyt’teki Büyük Burgan dünyanın en büyük ikinci petrol sahası

Kuveyt’te Burgan, Magva ve Ahmedi olmak üzere üç temel petrol sahasından oluşan Büyük Burgan petrol sahası, ülkenin güneyinde çöl bölgesinde yer alıyor.

Keşfi 1938’de yapılan Burgan, yaklaşık 70 milyar varil rezervi ile Orta Doğu’nun ve dünyanın en büyük ikinci petrol sahası olarak biliniyor.

Kuveyt’in petrol üretiminin büyük kısmının yapıldığı Büyük Burgan petrol sahasının, günlük kapasitesinin yaklaşık 1,7 milyon varil olduğu ifade ediliyor.

- Irak’taki Rumeyle petrol sahası

Irak’ın güneyinde Kuveyt sınırı yakınlarında bulunan Rumeyle petrol sahası, günlük 1,5 milyon varil petrol üretimi kapasitesiyle Orta Doğu'nun üçüncü büyük petrol sahası kabul ediliyor.

Irak’ın toplam petrol üretiminin üçte birini karşılayan Rumeyle, 1953’te keşfedildi.

Üretime 1954’te başlanan Rumeyle petrol sahası, Basra Petrol Şirketi, BP, PetroChina ve Irak Petrol Pazarlama Şirketi (SOMO) arasındaki ortak girişimle işletiliyor.

Rumeyle’nin 17 milyar varil petrol rezervine sahip olduğu tahmin ediliyor.

- Suudi Arabistan’ın en büyük ikinci sahası Hureys

Suudi Arabistan’ın doğusundaki Zahran şehri yakınında bulunan Hureys petrol sahası ülkenin en büyük ikinci petrol sahası olarak öne çıkıyor.

Aramco’nun sahip olduğu ve 2009'dan beri işlettiği Hureys petrol sahasında 2018'de tamamlanan geliştirme projesinin sonunda günlük üretim kapasitesi, 300 bin varil artırılarak 1,5 milyon varile çıkarıldı.

- Suudi Arabistan'ın Şeybe petrol sahasında üretim kapasitesi günlük 300 bin varil artırıldı

Şeybe petrol sahası, Suudi Arabistan’ın güneydoğusundaki Rubülhali Çölü’nde, BAE sınırı yakınlarında yer alıyor.

1998'de keşfedilen ve aynı yıl üretime başlanan petrol sahasında Aralık 2022’de iki büyük proje hayata geçirildi.

Ham petrol genişletme projesiyle Şeybe'nin günlük üretimi 300 bin varil artırıldı ve 1 milyon varile yükseltildi.

Ayrıca, Şeybe'deki günlük doğal gaz üretim kapasitesi de 4,4 milyon standart fit küpe çıkarıldı.

- Dünyanın en büyük konvansiyonel açık deniz petrol sahası Sefaniye

Suudi Arabistan'nın Basra Körfezi'nde bulunan Sefaniye petrol sahası, üretim kapasitesi açısından dünyanın en büyük açık deniz petrol sahası özelliğini taşıyor.

Suudi Arabistan ulusal petrol şirketi Saudi Aramco'nun sahibi olduğu ve işlettiği dev açık deniz sahasından günde 1,3 milyon varil ham petrol çıkarılıyor.

Suudi Arabistan'ın kurucusu Kral Abdulaziz bin Abdurrahman Al Suud döneminde 1951'de keşfedilen Sefaniye petrol sahasında 1957'den beri üretim yapılıyor.

Aramco, günlük 1,3 milyon varil maksimum petrol üretim kapasitesini sürdürmek ve operasyonel verimliliği iyileştirmek için 2000'lerin sonunda Sefaniye Ana Geliştirme Planı'nı başlattı. Bu plan çerçevesinde petrol üretim sahasında modernizasyon çalışmaları gerçekleştirildi.

- BAE'deki Yukarı Zakum

Yukarı Zakum Petrol Sahası, BAE devletine ait petrol şirketi ADNOC'un işlettiği en büyük üretim sahası. Dünyanın ikinci en büyük açık deniz petrol sahası olan Yukarı Zakum'da günlük 750 bin varil ham petrol üretimi yapılıyor.

Yaklaşık 10 milyar dolara mal olan geliştirme projesinin tamamlanmasının ardından sahanın üretim kapasitesi günlük 500 binden 750 bine varile çıkarıldı.

ADNOC, "2030 akıllı büyüme vizyonu" çerçevesinde yaklaşık 30 milyar dolar maliyetli bir proje kapsamında Yukarı Zakum'un üretim kapasitesini 2024'e kadar günlük 1 milyon varile çıkarmayı planlıyor.

BAE, uyguladığı projeyle ülke genelindeki günlük yaklaşık 4 milyon varil üretim kapasitesini de 2027'ye kadar 5 milyon varile ulaştırmayı hedefliyor.

- Suudi Arabistan'daki Manifa petrol sahası

Suudi Arabistan'ın kuzeyinde Basra Körfezi kıyısında yer alan Manifa deniz petrol sahası da dünyanın en büyük petrol üretim alanlarından biri.

Manifa deniz petrol sahasından ilk üretim 1964'te günlük 40 bin varil şeklinde yapıldı. Ancak küresel ekonomik gerileme ve ham petroldeki talep düşüklüğü nedeniyle üretim 1984'te askıya alındı.

Aramco, küresel petrol talebindeki artışın ardından 2007'de yaklaşık 10 milyar dolarlık yatırımlarla Manifa petrol sahasının üretim kapasitesini genişletti.

Aramco'nun internet sitesinde yer alan bilgiye göre, 2008'de tamamlanan inşaat çalışmalarıyla üretimin tekrar başladığı Manifa'da 2013'te başlangıç için 500 bin varil günlük üretim yapılırken 2017'de günlük 900 bin varil üretim kapasitesine ulaşıldı.

- Suudi Arabistan'daki Zuluf petrol sahası

Basra Körfezi'nde bulunan dev açık deniz petrol sahası olan Zuluf, Suudi Arabistan'ın Dahran kentinin yaklaşık 240 kilometre kuzeyinde yer alıyor.

Aramco'nun sahibi olduğu ve işlettiği Zuluf sahasında 1973'ten beri üretim yapılıyor.

Sahanın mevcut petrol üretim kapasitesi günlük 800 bin varil civarında seyrediyor. Üretimi artırmak için sahada büyük bir genişletme projesi yürütülüyor.

- Umman'daki Blok 6 petrol sahası

Blok 6 petrol sahası, Umman'nın Zufar kentinde yer alıyor.

Umman Hükümeti, Shell, TotalEnergies ve Tayland'ın ulusal petrol şirketi PTT Public'e ait olan Blok 6 petrol üretim sahası Umman Petrol Geliştirme Şirketi tarafından işletiliyor.

Blok 6, günlük 650 bin varil petrol üretim kapasitesiyle ülke ekonomisinin en önemli can damarlarından biri olarak görülüyor.

Umman, Orta Doğu'daki diğer ülkelere kıyasla nispeten küçük bir petrol üreticisi olmasına rağmen yine de dünyanın en yüksek petrol üretimine sahip 19. ülkesi konumunda.

- İran büyük rezervlere sahip olmasına rağmen yaptırımlar üretimi olumsuz etkiliyor

İran; Venezuela, Suudi Arabistan ve Kanada'nın ardından dünyada en büyük dördüncü büyük petrol rezervine sahip ülke konumunda bulunuyor.

İran Ulusal Petrol Şirketine göre, ülke yaklaşık 158 milyar varil ham petrol rezervine sahip.

Buna karşılık ABD'nin uyguladığı ağır yaptırımların gölgesinde petrolünü satmakta zorlanan İran'ın çoğunlukla yabancılardan kaynaklı yatırım eksiklikleri nedeniyle üretim kapasitesi düştü. Petrol Bakanlığının verilerine göre, İran şu an günlük toplam 3 milyon varil petrol üretimi yapıyor.

- İran'ın en büyük petrol üretim merkezi Ahvaz

İran'ın en büyük petrol sahası Ahvaz, yaklaşık 37 milyar varili çıkarılabilir olmak üzere toplam 66 milyar varil petrol rezervine sahip.

Ülkenin güneybatısında yer alan Ahvaz, toplam rezerv bakımından dünyanın en büyük üçüncü petrol sahası kabul ediliyor.

1954'ten bu yana üretim yapılan Ahvaz petrol sahası, devlete ait İran Ulusal Petrol Şirketine bağlı Karun Petrol ve Gaz İşletme Şirketi tarafından işletiliyor. Ahvaz petrol sahasından şu an günlük 800 bin varil petrol çıkarılıyor.

- Geçsaran petrol sahası

Yaklaşık 52 milyar varilden fazla toplam rezervi ve 23 milyar varillik çıkarılabilir ham petrol rezervi ile İran'ın ikinci büyük petrol rezervine sahip Geçsaran Petrol Sahası, ülkenin güneybatısında yer alıyor.

Geçsaran Petrol ve Gaz İşletme Şirketinin verilerine göre, 1930'dan bu yana faaliyette olan sahada şu an günlük 650 bin varil petrol üretiliyor.