Frontex'in yeni Direktörü: "Güven duyulmayan bir kurumu yönetmek rahatsız edici bir duygu"

Avrupa Birliği'nin (AB) dış sınırlarının korunmasından sorumlu kurumu Frontex'in yeni Direktörü Hans Leijtens, güven duyulmayan bir kurumu yönetmekten rahatsızlık duyduğunu ve kurumla ilgili hesap verebilirlik boşluğu bulunduğunu söyledi.

Leijtens, Avrupa Parlamentosu'nun (AP) İnsan Hakları Komitesi'nde düzenlenen oturuma katıldı.

Görevi, yoğun eleştiriler neticesinde istifa eden önceki direktör Fabrice Leggeri'den martta devralmasının ardından AP'ye ilk kez gelen Leijtens, milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Hans Leijtens, "Dürüst olmak gerekirse güven duyulmayan bir organizasyonu yönetmek rahatsız edici bir duygu." dedi.

"Bir çeşit 'hesap verebilirlik boşluğu' olduğuna katılıyorum." diyen Leijtens, diğer yandan Frontex'in "dünyada en fazla incelenen kurum" olmasından gurur duyduğunu söyledi.

- Yunan bakanlara geri itmelerle ilgili mesaj

Oturumda, Avusturyalı Milletvekili Theresa Bielowski'nin saha ziyaretleri sırasında Frontex yetkililerinin kendisine "Yunanistan'ın geri itmelerinin 5-6 hafta öncesine kadar devam ettiğini" söylediğini aktararak, bunları engellemek için ne gibi planları olduğu sorusu üzerine Leijtens, şu yanıtı verdi:

"Yunan bakanlarla 'Niyetiniz nedir? Geri itmeler söz konusu dahi olmamalı. Onlar yasal değil.' şeklinde görüşlerimi ilettiğim temaslar kurdum. Gelişmeler var ama gözlemde kalalım."

- Akdeniz'deki can kayıpları

Her ne kadar gerçekçi bir hedef olmasa da Akdeniz'deki ölümlerin tümüyle sona erdirilmesi gerektiğini vurgulayan Leijtens, Libya'daki durumla ilgili "Şu anda Libya'nın güvenli bir yer olmadığı konusunda tamamen hemfikiriz. Böyle bir gemide bulunan insanların karşılaşacağı tehlikeleri ve benim aldığım riski, onların kurtarılamama riski ne yapmalı? Bu şeytanın ikilemi." diye konuştu.

Yunanistan açıklarında, 14 Haziran'da düzensiz göçmenleri taşıyan balıkçı teknesinin batması sonucu 78 kişinin yaşamını yitirdiği kazaya değinen Leijtens, bir öncesinde Frontex uçağının uluslararası sulardaki Yunanistan arama kurtarma bölgesinde balıkçı gemisini tespit ettiğini ve Yunan yetkililere haber verdiğini anlattı.

"Bundan sonrasında konu, Yunanistan'a kalmıştı. Biz, yakıtımız bittiği için dönmek zorunda kaldık." diyen Leijtens, Frontex'in 2022'de 100'den fazla ülkede 24 binden fazla göçmenin geri dönüşünü sağladığınık, bu konudaki kapasitenin artırılması için çalıştığını ifade etti.

- Frontex'in karıştığı geri itme skandalları ve yöneltilen soruşturmalar

Frontex'in Yunanistan sahil güvenliğiyle birlikte dahil olduğu geri itme olaylarına ilişkin haberler, 2020'den itibaren uluslararası basında yer aldı. Bu haberlere göre, Yunan sahil güvenlik botları, Türkiye'den Yunanistan'a geçmek isteyen göçmenlerin botlarını engelleyip, zarar verip, hatta batırırken Frontex olanlara göz yumuyordu.

Bunlar üzerine Brüksel'de eleştirilere, izahat talebi ve soruşturmalara hedef olan Frontex ve yönetiminin, temel hak ihlallerini önlemediği sonucuna varılsa da iddiaların arkası kesilmedi. Bu haberler, tanık ifadeleri, video kayıtları, uydu görüntüleri gibi çok sayıda kanıtla desteklendi.

Frontex'in veri tabanında yüzlerce düzensiz göçmenin Ege'de geri itilmesine yönelik kayıtların yer aldığı belirtildi.

Avrupa basınına sızan rapora göre, Frontex'in üst düzey yetkilileri, muhtemel insan hakları ihlalleri vakalarını, kurumun temel haklardan sorumlu görevlilerinden sakladı. Bunlar üzerine Frontex'in son direktörü Fabrice Leggeri görevinden istifa etti.

Geri itmelerle ilgili Yunanistan ve Frontex'e tepki gösterenler arasında Türkiye de bulunuyordu. Türk yetkililer, sık sık geri itmelerin insanlık dışı olduğunu vurguladı.