Eski ABD Başkanı Trump'ın dava süreçleri belirsizliklerle dolu

TUĞÇENUR AKGÜN - Son beş ayda farklı suçlamalarla üç kez hakim karşısına çıkan eski ABD Başkanı Donald Trump, 2024 başkanlık seçimlerine hazırlanırken dava süreçlerinin adaylığını nasıl etkileyeceği konusunda birkaç senaryo öne çıkıyor.

Trump, kendisiyle özdeşleşen lacivert takım elbisesi, beyaz gömleği ve kırmızı kravatıyla dün üçüncü kez hakim karşısına çıktı.

Hem başkan olduğu dönemde ses getiren nevi şahsına münhasır uygulamaları hem de azil süreciyle başkanlık döneminin "olaylı şekilde" son bulmasının ardından başına gelenlerle "Amerikan tarihinin en sıra dışı başkanlarından biri" olarak kayıtlara geçen Trump, 2024 başkanlık seçimlerine de aday.

Trump, kendisine yöneltilen suçlamalara rağmen 2024'teki seçimlerde Cumhuriyetçi Partiden açık ara en popüler aday olarak öne çıkıyor. Eski ABD Başkanı, Demokrat Partinin önde gelen adayı mevcut ABD Başkanı Joe Biden ile son anketlere göre başa baş gidiyor.

- Nelerle suçlanıyor?

İkisi federal, biri eyalet düzeyinde olmak üzere üç davada yargılanacak olan Trump, toplam 78 suçlamayla karşı karşıya.

Hakkındaki ilk iddianame Mart 2023'te Manhattan Bölge Savcısı tarafından duyurulan Trump'a, 2016 başkanlık seçimleri döneminde yetişkin filmleri yıldızı Stormy Daniels'e 130 bin dolarlık "sus payı" ödemesiyle ilgili Seçim Kampanyası Yasası ihlali ve bu ödeme kapsamında iş yeri kayıtlarında sahtekarlık yapmakla ilgili New York eyalet yasalarını ihlalden 34 suçlama yöneltilmişti.

Bu davada yargılama 25 Mart 2024'te başlayacak.

Trump aleyhinde Haziran 2023'te duyurulan ikinci iddianame, Beyaz Saray'daki görevinden ayrılırken "gizli belgeleri" yanında götürdüğü ve bununla ilgili federal incelemeleri engellediğiyle ilgili 40 suçlama içeriyor. Bu davadaki yargılama da Mayıs 2024'te başlayacak.

Son olarak Trump'a 1 Ağustos 2023'te 2020 başkanlık seçimlerinin sonuçlarını kendi lehine değiştirme girişimi iddiasıyla 4 suçlama yöneltildi. Yargılamanın en erken başlayacağı dava ise bu olacak. Zira hakim, duruşma tarihini 28 Ağustos 2023 olarak belirleyerek araya yalnızca 25 günlük süre koymuş oldu.

Bunların yanı sıra Georgia'da bir savcının 2020'de eyaletteki seçim sonuçlarına müdahale etmeye teşebbüs iddiasıyla ilgili yürüttüğü soruşturma çerçevesinde Trump aleyhinde olası dördüncü iddianamenin yakın zamanda duyurulması ihtimali de gündemde.

- Davaların akıbeti belirsiz

Trump, her üç davada da rutin bir prosedür olan gözaltına alınma süreci için bizzat hakim karşısına çıktı ve kendisine yöneltilen tüm suçlamaları reddetti, suçlanmasını "cadı avı" ve "seçimlere müdahale" olarak nitelendirerek yargılamaların adaylığını engellemeye yönelik siyasi davalar olduğunu savundu.

Gelecek yıl 5 Kasım'da yapılacak seçimler için kampanyasını Kasım 2022 gibi diğer tüm rakiplerinden daha erken tarihte başlatan Trump'a yöneltilen suçlamaların her biri esasında ağır hapis cezası olasılığını taşıyor.

Politico'ya göre Trump, kendisine yöneltilen her suçlamadan suçlu bulunsa ve her bir ceza için öngörülen en yüksek yasal cezayı alsa toplamda 641 yıl hapis cezasıyla karşı karşıya kalacak ancak elbette böyle bir senaryo beklenmiyor.

Trump'ın ne kadar süre hapis istemiyle yargılanacağı, birden fazla suçtan hüküm giyse dahi cezasının ne olacağı ve hapis yatıp yatmayacağı belirsiz.

Diğer yandan 24 saat gizli servis koruması altında olan eski bir ABD Başkanı'nı hapse atmak birçok açıdan zor. Suçlansa bile yargıçların tutumunun, Trump'ın hukuk ekibinin nasıl bir yol izleyeceğine göre şekillenmesi de gündemde.

- 2024 seçimlerine etkisi

Yargılama süreçlerinin nasıl işleyeceğinin yanı sıra ne kadar süreceği de belirsiz. Savcı Jack Smith, hem gizli belgeler davasında hem de 2020 seçimleriyle ilgili hızlı yargılama süreci hedeflediklerini açıklamıştı.

Ancak Trump'ın hukuk ekibi, adil yargılama için yeterli süre olmadığı gerekçesiyle buna karşı çıkıyor ve bu nedenle dava süreçlerinin uzayabileceği yorumları yapılıyor.

Davaların akıbetine ilişkin en önemli dönüm noktasının ise 2024 başkanlık seçimleri olması bekleniyor.

Halihazırda Trump'ın kampanya sürecini yürütmesine bir engel yok. Kasım 2024 seçimlerini kazanması durumunda da hapis cezası alsa dahi, Trump'ın başkan olması için hukuki olarak herhangi bir engel bulunmuyor.

Diğer yandan uzmanlar, hüküm giyerse ve başkan olursa Trump'ın kendine yönelik af yetkisini kullanabileceğini veya henüz ceza almadan başkan olursa davaların düşürülmesini talep edebileceğini belirtiyor.

Seçilmemesi durumunda ise Trump'ı daha zor günlerin bekleyebileceği ve bir süre daha yargılamaların peşini bırakmayabileceği yorumları yapılıyor.

- Demokratlar, Trump'a desteğin artmasından endişeli

Birçok anket, Trump hakkındaki ilk iddianamenin duyurulduğu marttan bu yana eski Başkan'ın desteğinin arttığını gösteriyor.

Bu nedenle Trump'ın suçlanmasına yalnızca Cumhuriyetçiler değil, hatırı sayılır sayıda Demokrat da karşı çıkıyor.

Bazı Demokratlar ise Trump'ın hakkındaki suçlamaları lehine çevirip bunu "siyasi bir malzeme ve demagoji aracına" dönüştürerek oylarını daha da artırabileceğinden endişeleniyor.