Emtia piyasasına geçen ay kuraklık endişeleri ve jeopolitik riskler damga vurdu

BURHAN SANSARLIOĞLU - Emtia piyasasında geçen ay sert yükselişler öne çıkarken, emtia piyasasına kuraklık endişeleri ve jeopolitik riskler damgasını vurdu.

Emtia piyasasında temmuz ayında pozitif bir seyir izlendi.

Özellikle Rusya-Ukrayna savaşından kaynaklı arz endişeleri ve hava sıcaklıklarının rekor seviyelere ulaşmasıyla kuraklık endişeleri emtia piyasasının yukarı yönlü bir seyir izlemesine neden oldu.

El Nino hava olayı da emtia piyasasında endişelerin devam etmesini tetikledi.

Analistler, resesyon endişelerinin güç kazanmasıyla dolara olan talebin azaldığını ve emtia piyasasında işlem gören ürünlere talebin arttığını, arza yönelik endişelerin de emtia fiyatlarındaki yükselişleri tetiklediğini bildirdi.

Çin hükümetinin ekonominin farklı alanlarını destekleme adımlarının devam etmesi de yatırımcıların risk iştahını besledi. Jeopolitik riskler ve resesyon endişeleri özellikle değerli metalleri yukarı yönlü etkiledi.

Geçen ay altın yüzde 2,4, gümüş yüzde 8,7, platin yüzde 5,6, paladyum yüzde 4,5 değer kazandı. Analistler, resesyon endişelerini artırmasının ardından altına talebin arttığını belirterek, Dünya Altın Konseyi'nin (WGC) altın fiyatlarının gelecek dönemde destekleyici görünüm sergilemeye devam edeceğinin beklendiğini bildirmesinin altının ons fiyatını yukarı yönlü etkilediğini ifade etti

Analistler, Fed’in "şahin" adımlarına son verebileceği öngörülerinin altının ons fiyatını desteklediğine dikkati çekti. Çin’in altın tüketimi yılın ilk yarısında yüzde 26,4 arttı.

-Çin'in teşvikleri artıracağına yönelik beklentilerle baz metallerde ralli havası yaşandı

Özellikle Çin'in teşvikleri artıracağına yönelik beklentiler, baz metallerdeki ralli havasını destekledi.

Çin hükümeti yetkililerinin uzun bir aranın ardından uluslararası yatırımcılarla buluştuğuna yönelik haber akışı, Çin Politbüro'nun emlak sektörü için "politikaları zamanında ayarlama ve optimize etme" sözü vermesi baz metallerde talep tarafını olumlu etkiledi.

Çin'in Sichuan eyaletindeki rekor yüksek sıcaklıklardan dolayı metal üreticileri için elektrik kesintisi olasılığının artması da baz metallerde arz endişelerini öne çıkardı.

Bu gelişmelerle temmuz ayını bakır yüzde 6,9, alüminyum yüzde 4,5, çinko yüzde 7,6, kurşun yüzde 0,6, çinko yüzde 7,6 artış kaydetti.

Enerji emtialarında ise karışık bir seyir izlendi.

Temmuz ayında Brent petrol yüzde 13,6 değer kazanırken, New York Ticaret Borsasında işlem gören doğalgaz yüzde 5,7 değer kaybetti.

Suudi Arabistan 1 milyon varillik arz kesintisini ağustosa uzatacağını belirtti. Rusya günlük petrol arzını 500 bin varil, Cezayir de 200 bin varil azaltacağını duyurdu. Rusya ve Suudi Arabistan'ın petrol üretimlerinde düşüşe gideceği haberleri petrol fiyatlarının yükselişini destekledi

Uluslararası Enerji Ajansı, (IEA) "gelecek dönemde petrol arzının talebin gerisinde kalabileceğine" yönelik değerlendirmede bulundu.

ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), gelecek yılın son çeyreğine kadar küresel petrol stoklarında beklenen düşüşün petrol fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturduğunu belirtti.

Libya'da birçok petrol sahası protestolar sonrası kapatılırken, Shell, boru hattı sızıntısı nedeniyle Nijerya'nın Forcados terminalindeki ham petrol yüklemesini askıya aldı. Son gelişmeler ve geçen hafta Suudi Arabistan ve Rusya'nın üretimlerinde kesintiye gideceklerine dair açıklamalar, gelecek aylarda petrol piyasalarında üretimin daha sıkı olacağına işaret ediyor.

Goldman Sachs, petrol piyasalarındaki rekor talebin yakın vadede ham petrol fiyatlarını yükseltmesini bekliyor. ABD'de elektrik üretimindeki azalış, doğal gaz talebini olumsuz etkilerken, anormal derecede ılıman geçen kış aylarında zayıf ısıtma talebinin neden olduğu yüksek stoklar, doğal gaz fiyatlarını düşürmeye devam etti.

-Tarım emtialarında da sert yükselişler hakim oldu

Tarım emtialarında da geçen ay sert yükselişler hakim oldu. Chicago Ticaret Borsası'nda işlem gören buğday yüzde 2,3, mısır yüzde 3,7, pirinç yüzde 3,2 artarken, soya fasulyesi yüzde 0,9 değer kaybetti.

Intercontinental Exchange'de (ICE) pamuk yüzde 5,4, şeker yüzde 5, kakao yüzde 5,8, kahve yüzde 3,6 değer kazandı. Kakao 3.602 dolarla Mart 2011'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.

Tahıl koridoru anlaşmasının sona ermesi Rusya'nın Ukrayna'nın Odessa bölgesine insansız hava araçlarıyla düzenlediği saldırıda Tuna Nehri'ndeki liman altyapısını hedef alması tahıl fiyatlarını yukarı yönlü etkiledi.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, "Tahıl anlaşması fiilen son buldu, durduruldu. Rusya, ilgili şartlar uygulanır uygulanmaz derhal tahıl anlaşmasına geri dönecek." ifadelerini kullanmıştı.

Ukrayna Tarım Politikası ve Gıda Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’ne dahil olan liman altyapı tesislerini bombaladığı aktarılmıştı.

Odessa ve Çornomorsk limanlarındaki tahıl terminalleri ve liman altyapısının saldırıya uğradığına işaret edilen açıklamada, "Gece yapılan saldırıda Çornomorsk limanının tahıl ihracat altyapısının önemli bir kısmı devre dışı kaldı. Çornomorsk limanı ayrıca 60 gün önce büyük tonajlı bir gemiye yüklenerek tahıl koridoru üzerinden sevk edilmesi gereken 60 bin ton tahılı da kaybetti." bilgisi paylaşılmıştı.

Petrol fiyatlarındaki yükselişle beraber talebe yönelik beklentilerdeki artış, mısır fiyatlarını yukarı yönlü etkiledi. Kuraklık, ABD'de mısır yetiştirilen bölgelerini etkiledi.

US Drought Monitor sitesine göre, ABD mısırının yüzde 59'unun orta dereceli veya daha kötü kuraklıktan etkilendiğini gösteriyor. Pirinç fiyatları, ithalatçıların El Nino'nun başlamasıyla sıcak havanın tarlaları kurutacağı ve ekinlere zarar vereceği endişeleriyle yükseldi.

Dünya Meteoroloji Örgütü'ne göre, El Nino koşulları, Güneydoğu Asya'ya kuraklık getirme tehdidi ortaya koyarken, rekor küresel sıcaklıklar, iklim değişikliğinin hızına ilişkin endişeleri artırdı.

Tayland'ın 2024 yılı başlarında geniş çaplı kuraklıkla karşılaşacak olması pirinç için önemli bir tehdit olurken, El Nino ile kuru havanın etkisinin eylül ve ekim aylarında net bir şekilde görülebileceği tahmin ediliyor. El Nino'nun gelecek yıla sarkacak gibi görünmesi nedeniyle de stoklama amaçlı pirinç talebinin artabileceği belirtiliyor.

İthalat tarafında ise agresif oranlarda stok oluşturma çalışmaları başladı.

Filipinler, Çin ve Endonezya'daki alıcılara yapılan sevkiyatların artmasıyla Vietnam, bu yıl pirinç ihracatının yaklaşık 10 yılın en yüksek seviyesine çıkmasını bekliyor. Endonezya ve Filipinler'den yapılan büyük satın almalar da piyasayı yukarı yönlü etkiledi.

Çin Meteoroloji İdaresi, sıcak hava dalgalarının Güney Çin'in birçok bölgesinde devam etmesinin muhtemel olduğunu belirtti.

Petrol fiyatlarındaki yükseliş ve Brezilya realinin dolara karşı değer kazanması şeker piyasasını olumlu etkiledi.

Çikolata talebinin güçlü olması kakao fiyatlarını desteklerken, Nielsen verilerine göre, 27 Mayıs'ta sona eren 52 hafta boyunca çikolatanın dolar bazlı satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 10 arttı.

Tüccarlar ve çikolata üreticileri sınırlı tedarikle karşı karşıya kalırken, Batı Afrika’daki kakao üretimindeki düşüşün de etkisiyle kakao fiyatları arttı.

Batı Afrika'da son zamanlarda görülen ve kakao çekirdeklerinin kararıp çürümesine neden olan siyah bakla hastalığının yayılmasını hızlandıran şiddetli yağmur da kakao fiyatlarının yükselmesine neden olan başka bir etken oldu.

Analistler, hastalığın aşırı yağışlı havalardan yayılmasının, kakaonun mahsul kalitesinin ve üretiminin düşmesine neden olabileceğini belirterek, Fildişi sahilindeki çiftçilerin kakao teslimatlarının da yıl başından bu yana düşüş kaydettiğini hatırlattı.

Son raporlar, Fildişi Sahili'nin ekim ayından itibaren ana mahsul için denizaşırı alıcılara vadeli satışları askıya aldığını gösteriyor. Aşırı yağış, seller ve kara bakla hastalığı üretimi baltaladı. Olumsuz hava koşulları da mahsul hasadını yavaşlatıyor.

Brezilya’nın Minas Gerais eyaletindeki aşırı yağışın teslimatları geciktirebileceğine yönelik endişelerin artırması da kahve fiyatlarını artırdı.

Brezilya’nın haziran kahve ihracatının yüzde 19 düşerek 2,3 milyon torbaya gerilemesinin kahvede arza yönelik endişeleri artırması, kahve fiyatlarını yukarı yönlü destekleyen başka bir etken oldu.