"Doktorun kontrolünden geçmeden yapay zeka karar veremez"

İSTANBUL (AA) - ABDULKADİR GÜNYOL - Yaşanan baş döndürücü gelişmelerle insan hayatını birçok alanda etkileyen yapay zeka sistemleri, sağlık sektöründe de doktorlara yardımcı bir rol üstlenecek.

Yapay zekada yaşanan gelişmeler günlük yaşamın bütün yönlerini büyük bir hızla etkilemeye devam ediyor. Aslında çok fark edilmese de ulaşımdan eğitime, üretimden eğlenceye kadar yapay zeka sistemleri pek çok alanda insan alışkanlıklarını değiştiriyor. Bankaya kredi başvuruşu yapıldığında, sosyal medyada kişinin önüne düşen haberlerin seçiminde ve internet reklamlarında algoritmalar karar verme süreçlerinde etkili rol oynuyor.

Yapay zeka sistemli robotlar ve algoritmaların özellikle iş hayatına büyük kolaylık getireceği, iş yapma süreçlerini çok kısaltacağı tahmin edilirken, bu sistemler aynı zamanda bazı endişeleri de beraberinde getiriyor. Söz konusu endişelerin başında ise istihdamda yaşanabilecek azalma ve insana duyulan ihtiyacın kalmaması geliyor.

Fakat bu endişelerin yanında yapay zeka sistemlerinin insana yardımcı bir rol üstleneceği, insanların "yaratıcı" işlere daha fazla vakit ayıracağını düşünenlerin sayısı da az değil... İnsan hayatını doğrudan etkileyen sağlık sektörü de yapay zeka sistemleri tarafından etkilenen ve gelecekte daha çok etkilenmesi beklenen alanlardan biri olarak görülüyor. Uzmanlar, bu alanda tedavi öncesi, tedavi ve sonrası süreçlerde yapay zeka sistemlerinin etkili olmasını beklerken, yine de insan faktörünün hiçbir zaman aradan çıkmayacağını belirtiyor.

- "İnsanı devreden çıkarmadan, tamamlayıcı, yardım edici bir rolde düşünmeliyiz"

İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Yapay Zeka ve Veri Bilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Gözde Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yapay zeka sistemlerinin genel olarak tekrar eden ve sıkıcı işleri alacağını, insanlara yaratıcı işler yapmak için daha fazla imkan vereceğini belirterek, şunları kaydetti:

"Örneğin, arabanız kendi kendine sürüş yapabilirse o arada oturup başka işlerle ilgilenmeye vaktiniz olur. Yapay zekayı genel olarak insanı devreden çıkarmadan, tamamlayıcı, yardım edici bir rolde düşünmeliyiz. Günümüzdeki yapay zeka, monoton ve insan hayatını etkilemeyen görevler dışında insanın yerini alacak durumda değil. İnsanın geleceğini ilgilendiren kritik konularda inisiyatifi tamamen yapay zekaya bırakacak durumda değiliz. Yapay zekanın şu anki hali ile öyle bir şey öngörmüyorum. Daha çok tekrar eden ve rutin görevleri yapacak. Yapay zekanın bu görevleri insandan devraldığı böyle bir sisteme ayak uydurmak için de topluma buna göre bir eğitim vermemiz ve insanlara farklı yetenekler kazandırmamız gerekecek."

- Yapay zeka, sağlıkta doktora yardımcı olacak

Prof. Dr. Gözde Ünal, yapay zekanın yardımcı rolünün sağlık sektörü için de geçerli olduğunu vurgulayarak, sektörde şu an için herhangi bir otonom makineden bahsetmenin mümkün olmadığını söyledi.

Ünal, devamla şunları kaydetti:

"Şu anda röntgen filmlerini okuyan ve anormallikleri tespit edebilen yapay zeka sistemleri geliştirilmekte fakat henüz hastanelerde günlük kullanımda değil. Sağlık sektöründe büyük bir potansiyel var. Yapay zeka, vatandaşların geçmişe dönük her türlü sağlık bilgilerinin ve verilerinin taranmasında ve buna bağlı olarak sonuç çıkarılmasında ve aksiyon alınmasında kullanılabilir. Yine kişinin durumu ile ilgili müdahale eden bir konumda değil de, uyarı veren bir işlevi olabilir. Doktor, bu sistemde yine döngüde kalmak zorunda. Doktorun kontrolünden geçmeden yapay zeka karar veremez, sadece işimizi kolaylaştırabilir. Örneğin, radyoloji tekniklerinde insan hatası sebebiyle gözden kaçan şeyleri yapay zeka ile en düşük seviyeye indirebiliriz. Bir röntgeni okumada doktorun gözünden kaçabilecek veya hastaya ait farklı zamanlarda alınmış röntgen, ultrason ve benzeri tıbbi görüntülerin veya fizyolojik verilerin zaman içindeki değişikliklerinin tespitinde ancak karmaşık bir hesaplama sonucu ortaya çıkarılabilecek bir şeyi yapay zeka tespit ederek uyarı verebilir."

Yapay zekanın insan zekasından daha kıymetli olduğu yönünde oluşturulan algının yanlış olduğunu savunan Ünal, "Şu anda, biz yapay zekaya ne veriyorsak sadece onu öğrenebiliyor. Bizim söylediklerimizin dışına çıkamıyor. Yapay zeka, algoritmasının eğitimi sırasında görmediği çok farklı bir durumla karşılaştığı zaman rastgele bir sonuç verebilir. Bu ise insan sağlığı gibi alanlarda riske atılabilir bir şey değildir. Örneğin, halen ameliyatlarda kullanılan robotlar var. Ancak bu robotları da bir konsol aracılığıyla doktorlar kontrol ediyor. Robotların kullanılma nedeni, kollarının ve kollarına monte edilen ameliyat araçlarının daha hassas hareket edebilmesi ve yerleştirilen kameralar aracılığıyla doktorun görüş alanının artması, prostat, idrar kesesi, böbrek gibi organlara girerek oralarda ameliyatı daha rahat yapabiliyor olması." şeklinde konuştu.

Gelecekte yapay zekanın nanoteknoloji ile de kullanım alanlarına sahip olabileceğini vurgulayan Ünal, şöyle devam etti:

"Vücuda yerleştirilecek bir çip, vücuttaki bütün gelişmeleri bize raporlayabilir. Bir uygulama sayesinde vücudumuzdaki anormallikleri erken bir seviyede öğrenip tedbir alabiliriz. Bunun dışında nano botlar alanında da gelişmeler var. Onlar mesela vücuda sokularak dışarıdan manyetik alanla yönlendirilecek ve gidip kanserli hücreleri bularak yok edebilecekler. Bunun dışında, daha kısa vadede yapay zeka aracılığıyla hasta bakımında pek çok yenilik yaşanıyor. Hastaların hastanede veya evde fizyolojik verilerinden kritik durumlarını takip edip uyarı veren veya yaşlıların, örneğin, düştü mü veya iyi mi gibi evdeki sağlık durumlarını takip eden, müdahaleye ve tedaviye ihtiyaçlarını tespit edip rapor veren yapay zeka uygulamaları da hayata geçirilmeye başlandı. Diğer yandan da yapay zeka ile iş birliği içinde robotbilim alanındaki çalışmalarda yaşlı bakımı ve hasta bakımı için robotların da geliştirilmesi çalışmaları devam ediyor."