Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, İstanbul'da ekonomi basını ile bir araya geldi: (3)

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2024 sonu itibarıyla milli gelirin 1,3 trilyon dolara ulaşmasını beklediklerini belirterek, "Geçen yıl temel makroekonomik göstergelerdeki öngörü ve hedefleri önemli oranda gerçekleştirdik." dedi.

Yılmaz, İstanbul'da ekonomi basını ile bir araya gelerek gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Çalışma hayatından sağlığa, yargıdan turizme, enerji ve madencilikten fahiş fiyat ve stokçuluğa kadar birçok alandaki düzenlemelerin geçen yıl TBMM'de kanunlaştığını belirten Yılmaz, halen Parlamentonun gündeminde Türkiye Adalet Akademisi gibi düzenlemelerin bulunduğunu söyledi.

Yılmaz, teknik çalışmasını yürütme olarak tamamladıkları ve gruplarıyla paylaştıkları iklim değişikliğine ilişkin taslağın da yakın gelecekte teklife dönüşmesini beklediklerini bildirdi.

Siber güvenlik ve dijital pazarlardaki rekabete ilişkin düzenleme taslaklarına değinen Yılmaz, "Ayrıca, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın düzenleme ihtiyaçlarına ilişkin bir taslağımız söz konusu. Bu çalışmaları sürekli devam ettiriyoruz. Cumhurbaşkanı Yardımcılığı olarak partimizden, grubumuzdan arkadaşlarımız, teknik arkadaşlarımızın desteğiyle elbette bunları tartışarak, olgunlaştırarak grubumuzla paylaşıyoruz ama takdir elbette Meclisimizin." diye konuştu.

- EKK bölge toplantılarının ikincisi 24 Ocak'ta Konya'da

Yılmaz, 2024'te 10 Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısı gerçekleştirdiklerinin bilgisini vererek, "Son dönemde şöyle bir karar aldık: 'EKK olarak bölgelere de gidelim.' dedik. İlk toplantımızı da Şanlıurfa'da gerçekleştirdik. GAP Eylem Planı vesilesiyle Şanlıurfa'da EKK üyesi bakanlarımızla birlikte katılım sağladık." ifadelerini kullandı.

Geniş katılımlı bu toplantının çok verimli geçtiğini vurgulayan Yılmaz, şöyle devam etti:

"Bu toplantıları önümüzdeki dönemde de devam ettirmek istiyoruz. 4 tane bölge kalkınma idaremiz, 26 kalkınma ajansı, 4 bölge kalkınma idaresi var. Bunlardan biri GAP ve Şanlıurfa'daki idaremiz. Dolayısıyla idarenin bulunduğu ilde yapıyoruz. Bölgeden diğer illeri de buraya davet ediyoruz. İkincisini Konya'da yapacağız, Konya Ovası Projesi (KOP) Kalkınma İdaremiz Konya'da. Yine KOP'un bütün illerini burada toplayacağız. Şu an taslağımız 24 Ocak şeklinde, 24 Ocak'ta Konya'da olacağız. Gelecek ay Giresun'a gideceğiz Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) için. Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaremizin bulunduğu il Giresun. Oraya yine Doğu Karadeniz'in illerini davet edip Doğu Karadeniz'de bu toplantımızı yapacağız."

Yılmaz, son toplantıyı da Doğu Anadolu Projesi'nin (DAP) merkez ili Erzurum'da gerçekleştireceklerinin bilgisini vererek, "Böylece sadece merkezdeki kurumlarla değil bölgelerdeki farklı STK'ler ve iş dünyasıyla bakanlarımızı, EKK'yi bir bütün olarak bir araya getirmemiz de mümkün olacak. Buralarda tabii basınımızın da katkılarını bekliyoruz." dedi.

- "Yurt dışı ve yurt içi ziyaretlerimiz sürecek"

Cevdet Yılmaz, EKK kadar gündemde olmasa da her biri çok önemli kurulların bulunduğunu belirterek, bunlardan bazılarının Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK), Ulusal Yapay Zeka Stratejisi Yönlendirme Kurulu, Dijital Türkiye ve Bürokrasinin Azaltılması Kurulu, Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu, Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemi Kurulu ve son oluşturulan Nüfus Politikaları Kurulu olduğunu söyledi.

Bu kurulların işlev ve görevlerine ilişkin bilgi veren Yılmaz, Nüfus Politikaları Kurulunun ilk toplantısını 9 Ocak'ta yapacağını, ardından çalışmalarını daha da derinleştirerek çeşitli periyotlarla Kurulu toplayıp kararlar alacaklarını ve bu kararlar çerçevesinde kurumları yönlendireceklerini anlattı.

Yılmaz, geçen yıl düzenlenen Karma Ekonomik Komisyon (KEK) toplantılarına değinerek, "Geçen yıl sorumlu olduğum ülkeler Türk cumhuriyetleri, genelde Özbekistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkmenistan. 5'i ile de KEK toplantılarımızı geçen yıl düzenledik. Burada da şöyle bir usul var, bir yıl bizde oluyor toplantı, ertesi yıl diğer ülkede. Dönüşümlü yapıyoruz. Bu sene de aynı anlayışla davam edeceğiz." diye konuştu.

Yurt içi ve dışı ziyaretlerine değinen Yılmaz, gittikleri ülkelerde, bölgelerde ve illerde iş dünyası ve STK'lerle bir araya geldiklerini, istişareler yaptıklarını, bu ziyaretlere devam edeceklerini bildirdi.

- KKTC'deki Cumhurbaşkanlığı binası ocak sonunda hazır

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile ilgili çalışmalara ilişkin de bu ülkede hemen hemen her sektöre dönük projeler yürüttüklerini ve destekler sağladıklarını, KKTC hükümetiyle ortak çalışmalar sürdürdüklerini dile getirdi.

Bu çerçevede Ercan Havalimanı'nın yeni terminalinin açıldığını dile getiren Yılmaz, şunları kaydetti:

"Şu anda tamamlanmak üzere olan Cumhurbaşkanlığı ve Cumhuriyet Meclisi hizmet binaları var. Kıbrıs'a giderseniz lütfen gidip ziyaret edin, hakikaten 'tarihe mühür' diyebileceğimiz bir proje. Hem Meclis binası hem Cumhurbaşkanlığı binası, etrafında büyük bir millet bahçesi, kütüphanesi, çok çeşitli donatılarıyla çok çok güzel bir kampüs oluşuyor. Cumhurbaşkanı'mız inşallah ilk ziyaretinde bunu açacak, bu yıl içinde açılmasını bekliyoruz. Ocak sonunda açılışa hazır hale gelmiş olacak. Onu artık Cumhurbaşkanı'mızın ziyaret ettiği tarih hangi zaman olacaksa o zaman resmi açılışı gerçekleştirilecek diye bekliyoruz yani tamamladık sayılır."

Yılmaz, KKTC'nin enerji arz güvenliğiyle ilgili çalışmalar yaptıklarını, alternatifleri değerlendirdiklerini, Girne Asker Hastanesi'ni açtıklarını, sağlık, tarım ve hayvancılığa yatırımlar yaptıklarını, narenciyeden hayvancılığa kadar birçok alanda destekler sunduklarını anlattı.

- "2024'te temel makroekonomik göstergelerdeki hedefleri önemli oranda gerçekleştirdik"

Cevdet Yılmaz, Türkiye'nin makroekonomik görünümüne dikkati çekerek, son yıllarda yakalanan dünya ortalamasının üzerindeki büyüme oranlarına işaret etti.

2024'e ilişkin büyüme beklentilerinin yüzde 3,5, milli gelir tahminlerinin de 1,3 trilyon dolar civarında olduğunu vurgulayan Yılmaz, şu ifadeleri kullandı:

"Dördüncü çeyrek çıkmadığı için bunlar hep tahmin şu anda. Kişi başına gelirimizin bu yıl 15 bin 500 doları aşmasını bekliyoruz. Geçen yıl kesinleşmiş bir rakamımız var, 1,1 trilyon doların üzerinde bir milli gelir, 13 bin 243 dolar da kişi başına gelire ulaşmıştık. 2024 sonu itibarıyla milli gelir büyüklüğümüzün 1,3 trilyon dolara ulaşmasını bekliyoruz. İşte 2002'de nominal olarak 3 bin 608 dolarmış kişi başına gelirimiz, satın alma gücü paritesine göre 9 bin 279 dolar, şu anda 2024’te nominal olarak 15 bin 500 civarında, satın alma gücüne göre 46 bin 500 civarında görünüyor dolar bazında. 2012-2013'te 12 bin doları bir miktar geçmiştik, ondan sonra dolar bazında belli bir aşağıya iniş olmuştu, 2021'den başlayarak bir yükseliş trendi görüyoruz. Bu sene 15 bin 500 doları aşan kişi başına gelirimiz olacak. Bu nominal milli gelirle de dünyada 17. büyük ekonomi konumundayız."

Yılmaz, 2024'te temel makroekonomik göstergelerdeki öngörü ve hedefleri önemli oranda gerçekleştirdiklerini belirterek, programın öngördüğü istikamette gelişmelerin yaşandığını dile getirdi.

- "Dezenflasyon süreci devam edecek"

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, öngördükleri takvim çerçevesinde Haziran 2024'ten itibaren dezenflasyon sürecinin başladığını anımsatarak, şunları söyledi:

"2024'te hazirandan aralık ayına kadar 31 puan civarında bir düşüş görüyoruz yani dezenflasyon dediğimiz dönem başladığından bugüne 31 puan. Fiyatlarda düşüş değil enflasyon oranında 31 puan düşüş olduğunu görüyoruz. Bu, çok sevindirici gerçekten. Önemli bir mesafe kaydetmiş durumdayız. Burada OVP'deki rakamlarımızın üstündeyiz doğru, orada bir sapma söz konusu ama doğrultuya baktığınız zaman, ana istikamete baktığınızda da OVP ile uyumlu olduğunu söyleyebilirsiniz. OVP'de çok ciddi bir düşüş bekliyorduk ve bu düşüş gerçekleşti. Kurlar biraz daha fazla olsa tabii ki daha iyi olurdu, daha hedeflerimizle uyumlu olurdu ama ana çerçevenin hedeflerimizle uyumlu olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Yıllık bazda baktığımızda da geçen yılı 64 civarında kapatmıştık, bu yılı 44 civarında kapattık. Dolayısıyla yıllık bazda da 20 puanlık bir düşüş gerçekleşti. Bunun devam etmesini bekliyoruz 2025'te. Ocak ayı enflasyonu şubatta çıkacak malum. O çıktığı zaman göreceğiz ki ocak ayında da bu trend devam ediyor. Dezenflasyon süreci devam edecek."

Yılmaz, ülkenin daha düşük bir enflasyon oranına doğru gittiğine dikkati çekerek, "Gelecek yılın sonlarına geldiğimizde artık enflasyon çok daha makul bir düzeye gelmiş olacak. Bir sonraki yıl, 2026-2027 perspektifinde ise tekrar eden enflasyonu hedefleyen bir politikayla yolumuza devam edeceğiz. Bizim OVP'de öngördüğümüz, 2026 sonu itibarıyla tek haneyi yakalamak. Merkez Bankamız bir miktar tek hanenin üzerinde vaatte bulunuyor, tabii gelişmelere göre bunları ele alacağız. Yalnız ana istikamette bir farklılık yok." dedi.

- "Büyüme daha dengeli bir yapıda devam ediyor"

Cevdet Yılmaz, büyümenin daha dengeli bir yapıda devam ettiğini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

"Bu da yine bizim OVP'mizin öngördüğü bir gelişme. İç taleple devam eden bir büyüme değil dış talebin daha fazla katkı verdiği, iç talebin katkısı azalırken cari işlemler açığının azaldığı, dış talebin daha fazla katkı verdiği bir büyüme kompozisyonu. Büyüme oranı aynı olabilir ama kompozisyonu değişebilir, unsurları değişebilir. Bizim tercih ettiğimiz iç talep de tabii ki katkı verecek büyümeye ama dış talebin de katkı verdiği daha dengeli bir büyüme yapısı. Buna ulaştık mı? Evet, şu an geldiğimiz noktada büyümemizin daha dengeli bir yapıda olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Dolayısıyla programımız sadece enflasyon alanında değil dengeli büyüme noktasında da sonuç vermiş diyebiliriz."

Yılmaz, istihdamda son derece olumlu gelişmelerin yaşandığına işaret ederek, işsizlik oranının tek haneli rakamlarda seyrettiğini, yıllık bazda istihdamda 1 milyondan fazla artış yaşandığını bildirdi.

- "Bütçe açığında 2024'ü öngördüğümüzden daha iyi noktada kapattık"

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, "OVP'de 2024 yılında yüzde 9,3 demiştik, onun altında bir işsizlik gelecek. Burada da olumlu yönde bir sapma var." diye konuştu.

Bütçe açığına değinen Yılmaz, "Bugünkü değere getirdiğinizde 2,6 trilyon lira civarında bir ödenek ayırdık deprem harcamaları için. Bunu hariç tuttuğunuzda aslında çok daha olumlu bir durumdayız. Bütçe açığımız geçen yıl 5,2 geldi, 6,4 demiştik. Burada da yine programdan daha iyiyiz. Bu sene yine 6,4 demiştik, daha henüz çıkmadı rakam ama muhtemelen 5 civarında yine bir şey olacak. Yani öngördüğümüzden daha iyi noktada kapatmış olduk 2024'ü bu deprem harcamalarına rağmen." değerlendirmesinde bulundu.

Yılmaz, zayıf dış talep koşullarına rağmen Türkiye'nin ihracatının çok iyi gittiğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:

"(2024'te) 261,9 milyar dolar, yuvarlarsak 262 milyar dolara ulaşan bir ihracatımız söz konusu. Dünyanın görünümünü, bölgemizin jeopolitik koşullarını düşündüğünüzde çok çok iyi bir performans. Hakikaten ihracatçılarımızı tebrik etmemiz gerekiyor. Bir taraftan da izlediğimiz makro politikaların etkilerini de dikkate aldığınızda oldukça önemli bir noktaya gelmiş görünüyoruz. Toplam ithalatımız 344 milyar dolar civarında. Dış ticaret açığımız 82 milyar dolar seviyelerine düşmüş durumda. Turizm gelirlerinde henüz yıl sonu verisi çıkmadı. OVP'de 60 milyar dolar gelir ve 60 milyon turist demiştik. 60 milyon turist, '61 milyon olacak' diyor şimdi Kültür ve Turizm Bakanlığımız yani hedefimizin üstündeyiz turist sayısı itibarıyla. Gelirin de aşağı yukarı 60 milyar dolar olmasını bekliyoruz. Tabii bu rakamlar henüz kesinleşmiş değil."

- "Yüzde 1'in altında cari açık bekliyoruz"

Yılmaz, cari açıktaki iyileşmeye işaret ederek, "Yüzde 1'in altında cari açık beklediğimizi ifade edebilirim. 2023 rakamlarıyla mukayese ettiğinizde dramatik bir iyileşme olduğunu söyleyebilirim. Bu da programda cari açık düşecek diye öngörmüştük ama bizim öngörümüzün de çok üstünde bir iyileşme var. Burada yine olumlu yönde bir sapma olduğunu ifade edebilirim." diye konuştu.

Bütçe açığının milli gelire oranında yaşanan olumlu gelişmelere dikkati çeken Yılmaz, "Beklentimiz 2024'te yüzde 4,9-5 civarında. Gelecek yıl tam rakam verecek olursak yüzde 3,1 olmasını bekliyoruz, bütçe açığının milli gelire oranını." ifadelerini kullandı.

Yılmaz, şu anda dünyanın en büyük meselelerinden birinin kamu politikalarındaki yüksek borçluluk oranı olduğunu belirterek, şu bilgiyi paylaştı:

"Bu açıdan Türkiye olarak çok iyi bir durumda olduğumuzu rahatlıkla söyleyebilirim. Maastricht Kriteri burada yüzde 60. Biz 2024'ün üçüncü çeyreğinde yüzde 26'ya yakın bir yerdeyiz. Yani kamu borç stokumuzun, toplam kamunun bugüne kadar yaptığı tüm borçların milli gelire oranı AB tanımlarıyla yüzde 26 civarında, bu da çok çok iyi. Gelişmekte olan ülkelerin ortalaması yüzde 71 civarında. AB'de yüzde 90'lara yakın, Amerika'da yüzde 100'ün üzerinde. Dolayısıyla Türkiye çok borçlu bir ülke değil, kamu borcu çok yüksek bir ülke değil. Bu da bizim önümüzdeki dönem en büyük avantajlarımızdan bir tanesi."

Yılmaz, sadece kamu borcunun değil finansal kuruluşların, reel sektörün ve hane halkı borcunun da dünya ortalamasına göre çok düşük olduğunu vurguladı.

KKM'deki düşüşe ve Türk lirası mevduatlarının artışına işaret eden Yılmaz, "Türk lirası mevduat son rakama göre yüzde 60'a yakın yani 59,4. Türk lirası mevduatın toplam mevduata payı ciddi anlamda artmış durumda. İzlenen Türk lirasını cazip hale getiren politikaların sonucu diyelim." değerlendirmesinde bulundu.

TCMB'nin brüt rezervlerindeki iyileşmelere dikkati çeken Yılmaz, "155 milyar dolar seviyelerine geldi. Net rezervlerde bu artış daha da yüksek. Swap hariç net rezerv dediğimiz rakamlar itibarıyla daha yüksek. Şu an geldiğimiz noktada uluslararası oranlara, gerekliliklere uygun bir seviyede olduğumuzu rahatlıkla söyleyebiliriz." dedi.

(Sürecek)