Çin'deki bebeklerin genetiğinin değiştirildiği iddiası

ANKARA (AA) - Çin'de, tüp bebek tedavisi gören 7 çifte ait embriyoların DNA'larında gen düzenleme yöntemiyle değişiklik yaptığını ve genleriyle oynanmış ilk ikiz kız bebeklerin geçen ay dünyaya geldiğini ileri süren araştırmacı Hı Cienkui'in, görev yaptığı üniversitenin konuk evinde gözetim altında tutulduğu ifade edildi.

New York Times'ın haberine göre, bebeklerin genetiğini değiştirdiği iddialarıyla gündeme gelen Çinli bilim adamı Hı Cienkui, görev yaptığı Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesinin (SUST) kampüsünde yer alan ve misafirhane olarak kullanılan 4 katlı apartmanda, polis, üniversite ya da başka bir resmi kurumla ilişkili olup olmadığı bilinmeyen koruma görevlilerinin gözetimi altında bulunuyor.

Hı, kasım ayı sonunda Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde gerçekleştirilen "İnsan Genomunun Düzenlemesi İkinci Uluslararası Zirvesi"nde açıkladığı çalışmasının ardından ilk kez misafirhanenin yüksek demirlerle çevrili balkonunda görüntülendi.

Habere göre meslektaşı Li Çaoyü, görüntülerdeki kişinin Hı olduğunu doğrularken, misafirhanenin bir çalışanı da odada kalan kişinin Dr. Hı olduğunu söyledi ancak ayrıntılı bilgi vermedi.

Hı'nın zirveden sonra herhangi bir yerde görülmediği ve nerede olduğunun bilinmediği belirtilmişti. Hı'nın gözetim altında tutulmak üzere Şıncın kentine götürüldüğü ve SUST kampüsünde ev hapsinde tutuluyor olabileceği ileri sürülmüştü.

- İddiaları ortalığı karıştırdı

Çin'in Guangdong eyaletinin Şıncın kentindeki üniversitede görevli bilim insanı Hı Cienkui, 26 Kasım'da gerçekleştirilen zirvede, tüp bebek tedavisi gören 7 çifte ait embriyoların DNA'larında gen düzenleme yöntemiyle değişiklik yaptığını, genleriyle oynanmış ilk ikiz kız bebeklerin geçen ay dünyaya geldiğini iddia etmişti.

Hı, bastırılmış düşük seviyede HIV enfeksiyonu taşıyan babalardan alınan spermlerin HIV olasılığından temizlendiğini ve bu spermlerin laboratuvar ortamında yumurtayla bir araya getirilerek embriyo oluşturulduğunu savunmuş, bundan sonraki aşamada da gen düzenleme yönteminin devreye sokulduğunu ileri sürmüştü.

İnsan genetiği üzerinde deney yapmanın yasak olduğunu bilmesine rağmen böyle bir çalışma yürüttüğünü dile getiren Hı Cienkui, deneklerin çalışmaya gönüllü katıldığını belirtmişti.

Çinli bilim adamı, çalışması öncülüğünde birçok kişinin hastalıklardan kurtulabileceğini, AIDS hastalığına neden olan HIV virüsünün çok sayıda kişiye bulaşmasının engellenebileceğini savunarak, çalışmasından "gurur duyduğunu" söylemişti.

Çin Bilim ve Teknoloji Bakanı Şü Nanping, 29 Kasım'da devlet televizyonu CCTV'ye yaptığı açıklamada, "bu ay başında doğan ikiz kız bebeklerin genetiğinin değiştirilmesine yardımcı olduğu iddia edilen araştırma laboratuvarının faaliyetlerinin askıya alındığını" bildirmişti.

Bakanlığın insan genetiğinde değişiklik yapılmasına kesinlikle karşı olduğunu belirten Şü, ekibin eylemlerinin "yasa dışı ve kabul edilmez" olduğunu, bu konuda soruşturma başlatılması talimatı verdiğini ifade etmişti.

Genetiği değiştirilen bebeklerin nerede bulunduğu ve ailelerinin kimler olduğu belirsizliğini koruyor.

- Bilim dünyasından tepki

Genetik değişiklik iddiası bilim dünyasında tepkilere yol açmıştı. Hı'nın görev yaptığı SUST'tan yapılan açıklamada, söz konusu çalışmanın şoke edici olduğu, akademik etik ve normları ciddi şekilde ihlal ettiği belirtilmişti.

Çin Ulusal Sağlık Komisyonu iddialarla ilgili olarak 27 Kasım'da soruşturma başlatmıştı. Komisyondan yapılan açıklamada, "Guangdong Eyalet Sağlık Komisyonu yetkililerinin bir an önce soruşturma başlatmasını talep ediyoruz." ifadesi kullanılmıştı.

Dünya Sağlık Örgütünden (DSÖ) yapılan açıklamada da gen düzenlemelerini araştırmak amacıyla bir heyet oluşturulacağı bildirilmişti. DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom, "açık kılavuz ilkeler" olmadan gen düzenlemesi yapılamayacağına dikkati çekerek, etik ve sosyal güvenlik konularını kapsayan "standart ve kılavuzların" belirlenmesi için DSÖ'nün uzmanların yer aldığı bir heyet oluşturmaya karar verildiğini kaydetmişti.

Çin hükümetinin 2003'te çıkardığı düzenlemeye göre insan embriyosu üzerinde sadece araştırma amaçlı deney yapılabiliyor ve bu embriyoların büyüme süresi 14 günü geçemiyor.