Çarşı ve mahalle bekçilerine yönelik düzenleme komisyonda

TBMM (AA) - İçişleri Bakan Yardımcısı Muhterem İnce, çarşı ve mahalle bekçilerinin polis akademilerinde 41 günlük eğitimden geçirildiğini, bu kapsamda 12 ders aldığını belirtti.

TBMM İçişleri Komisyonunda, Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu Teklifi'nin görüşmeleri sürüyor.

CHP Bilecik Milletvekili Yaşar Tüzün, "uyum düzenlemesi" olarak gördükleri teklifin, bazı yanlışlar içerdiğini söyledi.

"Alternatif bir silahlı kolluk gücü oluşturuluyor." diyen Tüzün, çarşı ve mahalle bekçilerinin, genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak üzere, emniyet ve jandarma teşkilatları bünyesinde silahlı bir kolluk olarak istihdam edileceğini, böylece polis ve jandarmaya alternatif yeni bir kolluk gücü oluşturulduğunu iddia etti.

Polislerden lise mezunu olanların en az 2 yıllık, üniversite mezunu olanların ise 8 ay eğitime tabi tutulduğunu söyleyen Tüzün, bekçilerin eğitimine ilişkin eleştirilerde bulundu.

CHP Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztunç, verilen rakamlara göre 21 bin 318 bekçinin bulunduğunu, 8 bin 242'sinin ise 2020'de atanacağını dile getirerek, "alternatif silahlı bir kolluk kuvveti kurulduğunu" savundu.

Polis olmak için verilen eğitimin, bekçilere de verilip verilmeyeceğini soran Öztunç, "Sınav nasıl olacak? Yazılı mı yoksa mülakat mı? Mülakatsa zaten vay halimize. Yazılı sınav yapılması gerekiyor. Herkes sınava girsin ve haklı olan kazansın." dedi.

Teklifle, "bekçilerin, durdurma sırasında kontrol amaçlı yoklama ve sıvazlama işlemi yapabileceğini" söyleyen Öztunç, "Ne demek bu sıvazlama? Gece ders çalışan bir genç kızımız, çıktı evine gidiyor. Bekçi çevirecek. 'Gel bakalım.' diyecek, sıvazlayacak. Olur mu böyle bir şey? 70'i kadın, 21 bin 318 bekçi var. Nasıl olacak bu iş? Sıvazlamayı nasıl yapacaklar merak ediyorum. Beton sıvazlama gibi mi, sırt sıvazlama gibi mi? Nasıl olacak? 'Giysilerini çıkarmadan', onu da çıkarsın bari. Komedi, kabul edilir tarafı yok. Bunun düzeltilmesi gerekiyor." diye konuştu.

Komisyon Başkanı Celalettin Güvenç de "Bekçi alımı sınavları nasıl yapılıyor? Alınanların tahsil durumu ne? Bunlar göreve başlatılmadan hangi eğitimlerden geçti? Kanun teklifinin 7. maddesinin gerekçesindeki 'sıvazlama'yla ilgili nasıl bir açıklama yaparsınız?" sorularını yöneltti.

- "Yeni bir kolluk birimi oluşturulduğu" iddiası

İçişleri Bakan Yardımcısı Muhterem İnce, bazı milletvekillerinin, "yeni bir kolluk birimi oluşturulduğu" iddiasına karşılık, "Bu amaçla çıkarılan bir kanun teklifi değildir. Böyle bir fikir yoktur. Bu, kesinlikle yanlış bir yaklaşım olacaktır. Tamamen emniyet ve jandarma hizmetleri sınıfına eklenen, bu kolluk birimlerine yardımcı olmak amacıyla oluşturulan bir kanun metnidir. Eski halinde de aynısıdır. Değiştirilen bir şey yoktur." dedi.

Çarşı ve mahalle bekçisi alımına ilişkin sınavların üç aşamalı yapıldığını, bunların yönetmelikle düzenlendiğini belirten İnce, "Yazılı testte 50, fiziki sınavda 60 puan gerekiyor. Üçüncü olarak da sözlü sınav yapılıyor. 70 puan da buradan gerekiyor. Üç sınavdan da başarılı olma kriteri var." diye konuştu.

Çarşı ve mahalle bekçilerinin polis akademilerinde 41 günlük eğitimden geçirildiğini dile getiren İnce, bekçilerin, bu kapsamda 12 ders aldığını belirtti.

İnce, çarşı ve mahalle bekçilerinin, "temel hukuk", "demokrasi ve insan hakları", "devletin idari yapısı", "sosyal psikoloji, toplumsal olaylar ve kitle yönetimi", "çarşı ve mahalle bekçileri için halkla ilişkiler ve iletişim", "trafik güvenliği ve ilk yardım bilgisi", "mesleki yazışma", "çarşı ve mahalle bekçiliği için mevzuat", "silah ve atış bilgisi", "çarşı ve mahalle bekçileri için müdahale yöntem ve teknikleri", "uygulamalı çarşı ve mahalle bekçiliği" ile "yanaşık düzen" dersi kapsamında toplam 216 saatlik eğitimden geçirildiğini açıkladı.

Görevlerini sürdüren çarşı ve mahalle bekçilerinin 33'ünün lisansüstü, 7 bin 254'ünün lisans, 12 bin 912'sinin lise, 1119'unun ise ortaokul mezunu olduğunu dile getiren İnce, ancak yeni atamalarda ortaokul mezunu bulunmadığını bildirdi.

Bazı milletvekillerinin, çarşı ve mahalle bekçilerine ilişkin "sıvazlama" eleştirilerine yanıt veren İnce, teklifin gerekçesinde "sıvazlama"nın nasıl yapılacağının belirtildiğine dikkati çekti.

Emniyet Genel Müdür Yardımcısı Selami Hüner, bazı hukuk kitaplarında "yoklama"nın, "sıvazlama" şeklinde yapılacağından bahsedildiğini, tabirin buradan geldiğini söyledi.

Komisyon Başkanı Celalettin Güvenç'in, "Hukukumuza göre gece veya gündüz, erkek polis ya da bekçi, bir kadını arayabilir mi?" sorusu üzerine Hüner, "Böyle bir şey mümkün değil. Teamül şudur; bir kadından şüpheleniliyorsa bir kadın polis memuru çağrılır. Kadın polis memur bulunamıyorsa bir devlet memuru çağrılır. O da yoksa bir kadın vatandaş temin edilir yoksa aksi düşünülemez." ifadelerini kullandı.

AK Parti Kilis Milletvekili Mustafa Hilmi Dülger de Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliğine göre, "üst aramasının, kişinin cinsiyetinde bulunan görevli tarafından yapıldığını" hatırlattı.

- "Suistimal edilebilir"

CHP Kahramanmaraş Milletvekili Öztunç, çarşı ve mahalle bekçilerine "elle arama" ve "sıvazlama" yetkisinin verilmesi durumunda, bunun suistimal edilebileceğini ifade etti.

Öztunç, "Vatandaş, 'Beni taciz etti.' der. Bekçi de 'Kanun bana elle sıvazla diyor. Ben de elle sıvazladım, taciz etmedim.' der. Bu geçmişte oldu, yine olacaktır." diye konuştu.

İYİ Parti Adana Milletvekili Mehmet Metanet Çulhaoğlu, "Hanımınızla bir yere gidiyorsunuz, sizi durduruyorlar, orada kadın bekçi yok. Hanımefendiyi nasıl sıvazlayacak? Buna açıklık getirilmesi gerekir." ifadelerini kullandı.

Komisyonda teklifin görüşmeleri sürüyor.