Budist aktivistten Çin'e Uygur tepkisi

ANKARA (AA) - Arakanlı Müslümanların haklarını savunan "Özgür Rohingya Koalisyonu" adlı sivil toplum kuruluşunun Stratejik İlişkiler Koordinatörü Maung Zarni, "Çin, Uygur Özerk Bölgesi'ni kitlesel toplama kampına benzeyen bir şeye dönüştürdü." ifadesini kullandı.

Zarni, yaptığı yazılı açıklamada, Çin'in Uygurlara uyguladığı muamele ve ülkedeki toplama kampları nedeniyle, İngiltere'nin başkenti Londra'da 7 Aralık'ta düzenlenecek ve Çin'in sponsor olduğu 5. Küresel Çin Diyaloğu Forumu'na katılmayacağını duyurdu.

Foruma Arakanlı Müslümanlara uygulanan soykırımla ilgili konuşması için davet edilen Zarni, "Bir insan hakları savunucusu, Budist bir eğitimci ve soykırım, ırkçılık ve şiddet konularında uzman olarak, Çin hükümeti tarafından desteklenen 3 günlük foruma katılmayı vicdani olarak kabul edemiyorum." görüşünü paylaştı.

İktidardaki Çin Komünist Partisi'nin, Sincan'daki Uygurlara sistematik ve ırkçı şekilde zulmetmekle suçlandığını vurgulayan Zarni, eylülde Cenevre'de katıldığı konferansta konuşma yapan bir Uygurun, 20 yıl boyunca hiç görmediği annesinin toplama kamplarında öldüğünü söylediğini aktardı.

Zarni, Alman bir gazeteci vasıtasıyla, Çin'de büyük bir toplama kampı olduğuna ilişkin kanıtlar gördüğünü belirterek, "Gözetleme kuleleri, güvenlik kameraları ve silahlı güvenlikleri ile uzun bir beton duvarın çevrelediği kompleksin fotoğrafik kanıtlarını gördüm." dedi.

Birleşmiş Milletler'in (BM), Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki yasa dışı şekilde gözaltında tutulan bir milyona yakın Uygur'un derhal serbest bırakılması çağrısı yaptığı rapordaki detayların endişe verici olduğuna dikkati çeken Zarni, "Çin, Uygur Özerk Bölgesi'ni kitlesel toplama kampına benzeyen bir şeye dönüştürdü." değerlendirmesinde bulundu.

Zarni, Çin'in entelektüelleri ve Çin dostu küresel akademisyenlere, ülkenin rahatsızlık verici bu tutumunu tersine çevirmeye çalışmak için çağrıda bulunarak, "Bu tutum düzelene kadar Çin hükümeti tarafından resmi olarak desteklenen herhangi bir kurumun eğitim ya da kültürel etkinliklerine katılmamaya karar verdim." ifadesini kullandı.

Çin'deki dini özgürlükler ve insan hakları konularında yayım yapan İtalya merkezli "Bitter Winter" adlı dergi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan ve uluslararası kamuoyunda siyasi eğitim kampı olarak da adlandırılan "mesleki eğitim merkezlerinden" birinin görüntülerini 26 Kasım'da yayımlamıştı.

Bitter Winter"ın yayımladığı görüntülerde binanın içinin bir hapishaneden çok farklı olmadığına işaret ediliyor. Çift taraflı demir parmaklıklı kapılar ve bunların üzerine yerleştirilen şifreli kilitlerin görüldüğü koğuşlar dahil, içinde bulunan tuvaletlerin bile kameralarla izlenmesi dikkati çekiyor.

- Çin'e uluslararası alanda tepkiler

Birleşmiş Milletler (BM) Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi'nin (İHOP) Çin'de ayrımcılığa uğrayan topluluklarla ilgili İsviçre'nin Cenevre kentinde ağustos ayında düzenlediği toplantıya katılan insan hakları kuruluşları, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yerel yöneticilerin siyasi olarak sakıncalı tutumlar içinde olduğunu iddia ettiği bireyleri, siyasi eğitim merkezlerinde alıkoyduğunu açıklamıştı.

Örgüt temsilcileri, herhangi bir yargı kararına dayanmadan hürriyetinden alıkonulan kişi sayısının 3 milyonu bulduğunu iddia etmişti.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) de Çin hükümetinin, ülkenin kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Müslüman Uygurlara "sistematik insan hakları ihlallerinde bulunduğunu" duyurmuştu.