"BRICS" üyeliğinin Mısır'ın dolar likidite sıkıntısına çözüm olması bekleniyor

AHMED HATEM - Mısır'ın dolar likidite sıkıntısını çözebilmek için çıkış yolu aradığı bir dönemde BRICS ülkeleri grubuna katılmasının ülke ekonomisine rahat bir nefes aldıracağı tahmin ediliyor.

Dolar likidite zayıflığının devam etmesi ve ülkede iki farklı döviz kurunun olması, Mısır'ın ekonomik koşullarını daha da kötüleştiriyor. Resmi döviz kuru 31 cüneyh altında işlem görürken, paralel piyasadaki döviz kuru ise 39,5 ile 41 cüneyh arasında değişiyor.

Batı ittifakına karşı kendini bir güç olarak konumlandırmaya çalışan BRICS grubu, Orta Doğu bölgesinin en büyük ekonomilerine sahip petrol zengini Suudi Arabistan, İran, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır'ın da bulunduğu 6 ülkeyi gruba dahil ederek hem 2010'dan bu yana ilk kez genişleme sürecine giriyor hem de Batı karşısında uluslararası etkisini artırmayı hedefliyor.

Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan BRICS ülkeleri, Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde düzenlenen ve 24 Ağustos'ta sona eren 15. Liderler Zirvesi'nde, dünya düzenini yeniden kurmak ve küresel etkisini artırmaya yönelik adımlarını hızlandırmak amacıyla Suudi Arabistan, İran, BAE, Mısır, Etiyopya ve Arjantin'in bloka üyelik taleplerini kabul etti.

BRICS Liderler Zirvesi'ne ev sahipliği yapan Güney Afrika lideri Cyril Ramaphosa, yeni ülkelerin 1 Ocak 2024 itibarıyla bloka üye olacaklarını açıkladı. Bu kararla yeni yılda BRICS'in üye sayısı 5'ten 11'e yükselecek.

- Mısır için büyük avantaj

Mısır'daki siyasi ve ekonomi yetkilileri, ittifak üyelerinin işlemlerinde doların hakimiyetinden kurtulmayı ve yeni çok kutuplu bir ekonomik düzen kurmayı istemesi dolayısıyla BRICS'e katılmanın ülke ekonomisine büyük faydalar sağlayacağı görüşünde.

Mısır yaklaşık 104 milyon nüfusuyla büyük bir pazar, dolayısıyla grup ülkeleri arasındaki ticaretin ve ihracatın canlanmasına yönelik yüksek talep seviyelerini sağlayabilir.

Mısır'ın 2022'de yaşadığı ekonomik durgunluk nedeniyle finansman ve borçlanma kaynaklarının çeşitlendirilmesine duyduğu istek, bu ülkenin BRICS üyeliğine kabulüne giden kapıyı araladı. Yabancı yatırımlarla ekonomik büyümeyi sağlamayı hedefleyen Mısır, BRICS üyeliğini ekonomik istikrar açısından önemli kazanım olarak görüyor. BRICS üyeleriyle siyasi ekonomik ilişkilerini geliştirerek ortak proje ve yatırımlarını artırmayı hedefleyen Mısır, IMF ve Dünya Bankasına olan bağımlılığını da azaltmak istiyor.

- Dolar likidite sıkıntısı

Dolar likidite sıkıntısı, Mısır'ın karşılaştığı güncel krizlerinden biri. Yıllık ithalat faturasının yaklaşık 95 milyar dolar olduğu bir dönemde, BRICS'in ana hedeflerinden biri de doların dışında yerel paralarla gerçekleştirilen uluslararası ticareti artırmak.

Mısır, mart ayında yeni bir yardım almak için IMF'ye başvurdu ve bu sırada Suudi Arabistan, BAE ve Katar'dan toplamda 22 milyar doların üzerinde mevduat ve yatırım taahhüdü aldı.

- Mısır'ı gelecek yıllarda yoğun bir dış borç ödeme programı bekliyor

Mısır Merkez Bankasının uluslararası rezervlerinin net miktarı Temmuz 2023'te 33,14 milyar dolarla Haziran 2017'den bu yana "en düşük" seviyeye geriledi. Döviz kurundaki dalgalanmalar, halk üzerinde büyük fiyat artışları ve yüzde 36,5'e ulaşan rekor düzeydeki enflasyon ile doğrudan bir baskı unsuru oluşturuyor.

Önceki verilere göre, Mısır'ı gelecek yıllarda yoğun bir dış borç ödeme programı bekliyor.

Mısır'ın dış borcu, 162,928 milyar dolar olarak kaydedilen 2022'nin son çeyreğine kıyasla yüzde 1,5 artışla 2023 yılının ilk çeyreğinin sonunda 165,361 milyar dolara yükseldi.

Orta ve uzun vadeli dış borç geri ödeme planına göre, Mısır'ın, yılın ikinci yarısında 13,3 milyar dolar, 2024'ün ilk yarısında da 10,9 milyar dolar geri ödemesi bulunuyor. 2025'in ilk yarısında 9,3 milyar dolar, ikinci yarısında da 5,8 milyar dolar geri ödemesi gerekirken, 2026'da ise yılın ikinci yarısındaki 10,2 milyar dolara ek olarak, yılın ilk yarısında 6,6 milyar dolar geri ödemesi yer alıyor.

Bunun yanı sıra Mısır cüneyhinin daha fazla değer kaybetmesi durumunda, dış borç miktarı artacak, bütçedeki borç faizlerinin miktarı yükselecek ve dış borçların ödenmesi zorlaşacak.

Mısır, büyük ölçüde yabancı yatırımcıların ülke dışı tahvil yatırımlarından gelen döviz akışlarına dayanıyor.

- BRICS'in 2030'da küresel hasılanın yüzde 50'sine ulaşması öngörülüyor

İsmini üye ülkelerin İngilizcedeki adlarının baş harflerinden alan BRICS, üyeleri arasında siyasi, ekonomik ve kültürel işbirliğini amaçlıyor.

Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in 2009'da düzenlenen ilk zirvede temellerini attığı topluluk, 2010'da Güney Afrika'nın katılımıyla son halini aldı.

BRICS İş Konseyinin raporuna göre, üye ülkelerin toplam gayrisafi yurt içi hasılası (GSYİH) 56 trilyon doları geçiyor ve küresel hasılanın yüzde 31,5'ini oluşturuyor. Buna göre bu oranın 2030'a gelindiğinde yüzde 50'ye ulaşması öngörülüyor.