Bozcaada'nın mor kekik tarlalarında üretilen "Efe arısı"nın balı ilk kez hasat edildi

Türkiye'nin tescilli bal arısı genotipi olan "Efe arısı"nın, Çanakkale'nin Bozcaada ilçesindeki mor kekik tarlalarında ürettiği bal ilk kez hasat edildi.

Hasat dolayısıyla İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve bir firmanın işbirliğiyle Amerikan Çeşmesi mevkisinde "Bozcaada Bal Hasadı Şenliği" düzenlendi.

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdür Yardımcısı Şerafettin Çakal, programda yaptığı konuşmada, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünün asli görevlerinden birinin genetik kaynakların korunması olduğunu söyledi.

Bozcaada izole bir bölge olduğu için "Efe arısı"nın genetik kaynaklarını korumak için bölgeyi değerlendirdiklerini ve AR-GE çalışmalarına bu yönde devam ettiklerini belirten Çakal, "Türkiye arıcılık açısından dünyada ilk 3 arasında, koloni sayısında 3, bal üretimi açısından 2'nci sırada. Önemli bir potansiyele sahip. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğümüz, Bakanlığımız adına koloni başına verimi artırmak ve arı ürünlerini çeşitlendirmek üzerine ciddi AR-GE çalışmaları yapıyor. Bal, propolis, polen ve arı zehri gibi ürün çeşitlerini artırmak üzerine ciddi çalışmalar yapıyoruz. Gen kaynaklarını koruyoruz, ıslah ederek geliştiriyoruz, birim alandan, birim koloniden daha fazla ürün almaya gayret ediyoruz." diye konuştu.

- "Efe arısı" 2019'da tescillendi

"Efe Arısı'nın Islahı ve Korunması Projesi"nin yürütücüsü ve Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsünde görevli Mustafa Köseoğlu da 2008 yılında başlayan Ülkesel Arıcılık Projesi kapsamında bu arıyı önce İzmir açıklarındaki Eşek Adası'nı kullandıklarını, 5 yıl sonra Tarım ve Orman Bakanlığından damızlık üretim izni aldıklarını bildirdi.

Islah çalışmaları sonunda 2019 yılında "Efe arısı"nın tescillendiğini kaydeden Köseoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İzmir bölgesinden toplanan 200 arıdan, seleksiyon yapıla yapıla bir noktaya gelmiş bazı karakterler bakımından. Bu süreç içinde arının daha sağlıklı korunması da gerekiyor. Onun için Bozcaada'yı seçtik. Çünkü koloni varlığı düşüktü, ana karadan uzaklığı bizim açımızdan yeterliydi arının çiftleşmesi bakımından. 2015 yılında Bozcaada'ya geldik. 2015-2020 yıllarında adada bütün arıyı değiştirecek şekilde bir politika izledik. 400-500 ana arı dağıttık. 60-70 yapay oğul dağıttık. Bazı dönemlerde bilerek oğul verdik. Bazı arılarımızı güçlendirerek özellikle sahanın farklı noktalarına erkek yoğunluğunu aktararak adanın 'Efe arısı'na dönmesini sağladık. 2020 yılında damızlık sürülerimizi tamamen buraya getirerek damızlık üretimini adada gerçekleştirmeye başladık. Burada üretilen damızlıklar İzmir'deki enstitüye, oradan arı üreticilerine, belediyelere gönderiliyor. Sahadaki ana arı üreticileri, ticari ana üreterek servis yapıyorlar. Biz de enstitüde yılda yaklaşık 500-1000 adet ticari ana arı üretiyoruz."

- "Bal verimi bölge arılarına göre daha iyi"

Farkındalık oluşturmak amacıyla bu şenliği düzenlediklerini kaydeden Köseoğlu, "Mor kekik, Bozcaada'nın doğal florası. Balı da çok leziz. Farkındalık yaratmak, 'Efe arısı'na ve doğal floraya dikkat çekmek istedik." dedi.

Türkiye'nin tescil edilmiş ilk genotipi olan arının seleksiyon çalışmaları sonucunda kuluçka performansının bölgesindeki diğer türlere göre yüksek olduğunu, çam balı döneminde bile yavruyu kesmediğinin görüldüğünü anlatan Köseoğlu, bölge arısına göre sakin bir yapıda olan 'Efe arısı'nın kışlatma performansının ve bal veriminin bölge arılarına göre iyi olduğunu belirtti.

Proje ortaklarından Afibee Gıda AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Nejat Almış ise Tarım ve Orman Bakanlığının başlattığı çalışmaya önce devletin önayak olduğunu, daha sonra özel sektörün desteğiyle sürdürülebilirliğin sağlandığını dile getirdi.

Özel sektör temsilcisi olarak tüm Türkiye'ye dağıtabilmek için buradaki damızlık üretimine destek olduklarını anlatan Almış, daha verimli arıcılık işlemleri yapabilmek için projenin bir parçası olduklarını söyledi.

Çalışmaların bu yıla kadar Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından yürütüldüğünü, bu seneden itibaren işletmeyi devraldıklarını bildiren Almış, "Bu alanda 100'e yakın kovan var. En önemlisi ana kraliçe arıların geliştirilip bütün Ege'ye dağıtılabiliyor olması." ifadesini kullandı.

Bozcaada Kaymakamı Mehmet Halit Haydaroğlu, İlçe Tarım ve Orman Müdürü Ali Kayadan, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Ertuğrul Arda ile Çanakkale Arı Yetiştiricileri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Cahit İleri'nin de yer aldığı program, katılımcıların arıcı kıyafeti giyerek bal hasadı yapmasıyla sona erdi.