Bilim insanı Albayrak, "otonom otobüs" ile Berlin'i geleceğe hazırlıyor

BAHATTİN GÖNÜLTAŞ - Berlin Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şahin Albayrak, yapay zeka sistemleriyle donatılan ve ilk önce Almanya'nın başkenti Berlin'de toplu taşımada kullanılacak "otonom otobüsü" tanıtıyor.

Dünyada "dijital dönüşüm çarkı" çok hızlı dönerken, yapay zeka da bu dönüşümü hızlandırıyor.

Yapay zekaya dayalı teknolojilerin sunacağı fırsatları kaçırmak istemeyen ülkeler de başta ulaşım olmak üzere daha fazla "özellikli" ve "akıllı" olarak insanlara hizmet vermek için insansız hava ve kara araçlarına yoğunlaşıyor.

Yapay zekanın yardımıyla otonom sürüşte en üst seviyede yarışan üç ülke dikkati çekiyor. Bu ülkeler, dünyanın en büyük ekonomisine sahip ABD, Çin ve Almanya olarak sıralanıyor.

Elektrikli otomobillere ilginin oldukça arttığı bu dönemde birçok ülke sahip oldukları yapay zeka teknolojileri ile sürücüsüz otomobiller üretmek için yarış halinde bulunuyor.

Almanya'da yapay zeka konusunda çalışmalar yapan Berlin Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şahin Albayrak da "BeIntelli" adlı projeyle ülkede otonom sürüş için dijital altyapıyla donatılan "ilk ulaşım otobüsünü" tanıttı.

Albayrak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Berlin Teknik Üniversitesi ve IAV GmbH ile geliştirdiği "BeIntelli" projesine ilişkin bilgi vererek, Mayıs 2024'e kadar Berlin'de otonom araçlarla akıllı trafik sistemlerini hayata geçirmeyi hedeflediğini söyledi.

Albayrak, Lion's City E modelini temel alan otobüsün proje ortakları Berlin TU Üniversitesi kapsamında hizmet veren DAI-Lab ve GT-ARC tarafından geliştirilen ve Somut Yapay Zeka ve Dijitalleşme Merkezi tarafından desteklenen bir Otomatik Sürüş Sistemi (ADS) ile donatıldığını belirtti.

Almanya'da otonom sürüş için donatılan ilk toplu taşıma otobüsü ile yapay zeka otonomu halk için hayata geçirdiğini aktaran Albayrak, "İnsanların yapay zekaya olan güvenlerini arttırmak istiyoruz." dedi.

Albayrak, 12 metre uzunluğunda ve 32 koltuklu otobüsün, büyük interaktif ekranlarla çevrenin algılanışını gösterdiğini ve aynı zamanda yolculara sürüş kararlarının hangi temelde alındığını açıkladığını anlattı.

Otobüsün Mayıs 2024'e kadar deneme süresince sürüş becerilerini ve teknolojilerini yolculara görsel olarak açıklamak için ekranlar içeren dijitalleştirilmiş bir merkez olarak hizmet vereceğini belirten Albayrak, "Bunun en büyük özelliği ortamı çok iyi şekilde algılıyor, tahmin ediyor, nasıl değişeceğini ve planlıyor. Bunun ikinci özelliği ise insanlara davranışlarını açıklayabiliyor." diye konuştu.

- "Amacımız yapay zekaya güveni artırmak"

Amaçlarının insanların yapay zeka sistemlerine güveninin artmasını sağlamak olduğunu vurgulayan Albayrak, "Örneğin, otobüs yavaş gidiyorsa bunu ekranda açıklasın istiyoruz. Bu otobüs tamamen dijitalleştirilmiş, kameralar, radarlar ile ortamı insan gibi iyi şekilde algılıyor. Sesi de algılıyor." dedi.

Albayrak, otomotiv sektörünün ve ulaşım altyapısının Almanya için çok önemli olduğunu anlatarak, "dijitalleşmenin" artık durdurulamayan bir durum olduğunu ve "çığ" gibi büyüdüğüne işaret etti.

Dijital parça ve sistemleri yapay zekayla donatmanın bundan sonra çok önemli olacağını dile getiren Albayrak, şöyle devam etti.

"Yapay zeka bizim ihyacımız doğrultusunda bize çok akıllı çözümler sağlayacak. Örneğin, araba bizim için sabah ofisimize dönüşecek ve tamamen akıllı sistemlerle olacak. Yapay zeka tabanlı ChapGPT bir cevap getiriyor. Bunun yanında insan gibi davranış sergiliyor, sohbet ediyoruz. Amaç bundan sonra sohbet edilebilir sistemler oluşturmak."

- "Türk mühendislerle çalıştık"

Şahin Albayrak, projede otonom otobüsün geliştirilmesi için Türkiye'den şirketlerle ve Türk mühendislerle çalıştıklarını da belirtti.

Yapay zeka ile gelecek 5 yılda otomotiv sektöründe çağ atlanacağına işaret eden Albayrak, "Gelecek 5 yıl içinde artık araçlarımızda yakıt motorları kalkacak, daha çevre dostu olacak. Araçlarımızda çok fazla dijital parçalar olacak ve arabalarımız çok akıllı olacak. Hangi arabalarda öncelik olur dersek, normal arabalar daha hızlı olur ama otobüslerde de bu dönüşüm hızlanır. 5 sene içinde otobüsler de sürücüsüz gitme kabiliyetinde olacak, önce direksiyonu olsa bile insanlar direksiyon kullanmaktan vazgeçecekler diye düşünüyorum." değerlendirmesinde bulundu.

Almanya'nın yapay zekanın öneminin farkına erken vardığını ifade eden Albayrak, "Almanların tavrını beğeniyorum. Almanlar bütün dünyadan en akıllı insanları buraya çekmek istiyor. Irk, din dikkate almıyor. Hatta şimdi '3 yıl sonra vatandaşlık vereceğim' diyor. Almanya dünyada otomotiv devi, en büyük otomotiv ülkesi. Biz bu konuda liderliğimizi korumak istiyoruz. Bu konuda inandığımız şey yapay zeka." diye konuştu.

Şahin Albayrak, "Bütün ülkelere önerim iyi hocaları alsınlar, iyi öğrencileri ellerinde tutsunlar, tüm dünyada iyi isimleri kendi taraflarına çeksinler. Birkaç sene sonra bazı ülkeler çok kabiliyetli olacak, bazıları olamayacak." ifadelerini kullandı.

Her yıl Türkiye'den 20-30 üstün kabiliyetli öğrenciye yanında staj imkanı sağladığını anlatan Albayrak, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bu çocukları burada bir projenin içine koyuyorum, çocukların yapay zeka ilgisi artsın. Benim gençlere tavsiyem çok çalışkan olmaları, geldikleri pozisyonla yetinmemeleri, disiplinli olmaları ve sorgulamaları. İsteriz ki ülkemiz de (Türkiye'de) bu konuda ilerlesin. Fakat bu kadar hızlı ilerleyemiyoruz. Çok insan beyni kaybediyoruz ve bunları kaybetmemeliyiz. Ben burada kalarak ülkeme (Türkiye'ye) daha fazla yardımcı olacağıma inanıyorum."