ANALİZ - Türkiye İngiltere ekonomik ilişkilerde altın çağını yaşıyor

LONDRA (AA) – GÖKHAN KURTARAN - Türkiye ve İngiltere’nin son yıllarda giderek güçlenen siyasi ve ekonomik ilişkileri ikili ticaret hacminin ve karşılıklı yatırımların artmasıyla adeta altın dönemini yaşıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Londra’da üç günlük resmi ziyareti kapsamında yaptığı görüşmeler İngiliz iş dünyası ve yatırımcılar tarafından yakından takip edildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Londra’da şirket ve fon yatırımcılarıyla öğle yemeğinde bir araya geldi. Bloomberg TV binasında basına kapalı gerçekleşen yemekte Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ile Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci de yer aldı.

Yemekte, AXA, Credit Suisse, Bluebay, Invesco, Goldman Sachs AM, Fidelity, LGIM, Morgan Stanley, Blackrock, Amundi, JP Morgan, ING, BAE Systems, Edentree, HSBC, Standard Chartered, EBRD, Deutsche Bank, Aviva, Rabobank, Threadneedle, Vanguard ve CitiGroup, Vitol ve Asthenius Capital şirket ve fonlarının yetkilileri de hazır bulundu.

Ziyaretinin son gününde İngiltere Başbakanı Theresa May ve Kraliçe 2. Elizabeth ile görüşecek olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın güçlü iş birliği çağrısı, her iki ülkenin iş dünyası temsilcilerini heyecanlandırdı. Önümüzdeki dönemde karşılıklı ticaret ve yatırımların giderek artması yönünde şimdiden büyük beklenti oluşmuş durumda.

Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyelik sürecinde daimi destekçisi olan İngiltere, AB’den çıkışı ile birlikte Türkiye ile yeni ve kapsamlı bir serbest ticaret anlaşmasının imzalanması konusunda uzun zamandır istekli. İngiltere aynı zamanda AB’den ve Gümrük Birliği’nden ayrılırken AB ile de yeni bir ticaret anlaşması imzalamayı amaçlıyor. Kurulacak bu yeni ilişki tarzının ileride Gümrük Birliği anlaşmasının güncellenmesinde emsal teşkil etmesi söz konusu olabilir. Her iki ülke de AB ile günün şartlarına uygun, karşılıklı çıkarları koruyacak, kapsamlı ve tatmin edici yeni ticari perspektifin oluşturulmasını istiyor.

Son yıllarda uluslararası politik gelişmeleri ekseninde daha yakın ilişki içerisinde olan Türkiye ve İngiltere yaklaşık 16 milyar dolar olan ticaret hacmini ilk etapta 20 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor. Son yıllarda ihracat ve ithalata kaydedilen artış kısa zamanda bu hedefin çok daha üstüne çıkabileceği konusunda umut verici nitelikte. Bu bağlamda Türk-İngiliz Tatlıdil Forumu'nun kapanış programına katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, burada yaptığı konuşmada, "Birleşik Krallık, güven duyduğumuz stratejik ortağımızdır. Brexit sonrası dönemde de Birleşik Krallık ile her alanda daha fazla iş birliği yapmaya hazırız." ifadelerini kullandı.

Erdoğan bugün de ticaret ve ekonomi alanında parlak bir karneye sahip olunduğuna işaret ederek, "Birleşik Krallık bizim için Avrupa'daki en büyük ikinci ihraç pazarıdır. Toplam ticaret hacmimiz 16 milyar doların üzerindedir. Başbakan Sayın May, geçen yıl ülkemizi ziyaret ettiğinde kendimize bir hedef koyduk, dedik ki, '20 milyar doları hemen bulmamız lazım.' Bunun için el birliğiyle çalışmaya şu anda devam ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

-Türkiye’nin ihracatında ikinci en önemli pazar

Türkiye’nin son yıllarda İngiltere ile olan ticareti büyük oranda ivme kazanmış durumda. 2009 yılında Türkiye’nin İngiltere’ye olan toplam ihracatı 5 milyar 937 milyon dolar iken 2017 yılında bu rakam toplam 9 milyar 604 milyon dolara yükseldi. Böylece Türkiye’nin İngiltere’ye olan toplam ihracatı 2009 yılından 2017 yılının sonuna kadar yaklaşık yüzde 62 artış kaydetmiş oldu. İngiltere geçen yıl sonu itibariyle Almanya’nın ardından Türkiye’nin ikinci en önemli ihracat pazarı durumunda.

Türkiye’nin İngiltere’den ithalatı ise 2009 yılında 3 milyar 473 milyon dolar seviyesindeyken, 2017 yılının sonunda bu rakam toplam 6 milyar 548 milyon dolar seviyesine yükseldi. Böylece Türkiye’nin İngiltere’den ithalatı 2009 yılından 2017 yılının sonuna kadar yaklaşık yüzde 89 artış kaydetmiş oldu.

- Yılın ilk çeyreğinde 5 milyar dolara ticaret hacmine ulaşıldı

Bu yılın ilk üç ayında ise daha şimdiden toplam ticaret hacmi 5 milyar dolar seviyesine yaklaşmış durumda. Türkiye’nin geçen yılın ilk üç ayında 2 milyar 247 milyon dolar seviyesinde olan ihracatı bu yılın aynı döneminde toplam 2 milyar 630 milyon dolara yükseldi. Böylece bu yılın ilk çeyreğinde Türkiye’nin İngiltere’ye toplam ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 17 artış kaydetmiş oldu.

Türkiye’nin İngiltere’den ithalatı ise geçen senenin ilk üç ayında kaydedilen 1 milyar 333 milyon dolardan, bu yılın aynı döneminde 2 milyar 343 milyon dolara yükseldi. Söz konusu dönemde Türkiye’nin İngiltere’den toplam ithalatı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık yüzde 76 artış kaydetti. Böylece iki ülkenin ticaret hacmi ilk çeyrekte 4 milyar 973 milyon dolar seviyesine ulaştı.

İngiltere’ye ihracatta elektrikli ve elektriksiz makineler, motorlu araçlar ve parçaları, demir çelik ürünleri, tekstil ve hazır giyim ürünleri, altın ve mücevherat önemli kalemleri oluşturuyor. 2017 yılının tamamında Türkiye’nin İngiltere’ye ihracat kalemleri içerisinde en büyük payı yüzde 12,1 ile eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, yüzde 10,2 ile otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları ve yüzde 4,9 ile izole edilmiş tel, kablo, elektrik iletkenleri ve fiber optik kablolar yer alıyor.

İthalatta ise genel madde grupları itibariyle incelendiğinde en yüksek paya dizel, yarı dizel motorların (hava basıncı ile ateşlenen, pistonlu) sahip olduğu görülüyor. İthalattaki diğer önemli ürünler ise otomotiv ve yan sanayi ürünleri, eczacılık ürünleri, demir çelik ile plastik ve plastikten mamul eşyalar. Türkiye’nin İngiltere’den ithalatında en büyük payı yüzde 15,0 ile dizel, yarı dizel motorlar, yüzde 14,2 ile demir, çelik ve hurdaları, yüzde 10,4 ile otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları oluşturuyor.

- 10 milyar dolarlık dış yatırım

Türkiye'de İngiliz Ticaret Odası (BCCT) Başkanı Chris Gaunt geçen hafta yaptığı bir açıklamada İngiltere'nin, Brezilya ile yaptığı işin 3 katını Türkiye ile yaptığını belirterek, "Diğer yandan Hindistan'dan daha fazla işi Türkiye ile yapıyoruz. İngiltere'deki birçok iş insanı bunu bilmiyor söylediğimizde şok oluyorlar." değerlendirmesinde bulunmuştu.

Gaunt’un açıklamalarından yola çıkarak Türkiye’yi ve bulunduğu bölgeyi iyi tanıyan İngiliz yatırımcıların Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İngiltere’ye yaptığı resmi ziyaretin ardından bir kez daha Türkiye’ye odaklanarak, fırsatları daha yakından değerlendirmesi bekleniyor.

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci de Londra’da yaptığı konuşmada özellikle müteahhitlik, proje geliştirme ve finansman alanında İngiliz ve Türk şirketlerin üçüncü ülkelerdeki fırsatları değerlendirmesi çağrısında bulundu.

Zeybekci, “Birleşik Krallık yurt dışı müteahhitlik sektörü için de bu hususun ana gündem maddesi olduğunu düşünüyor ve bu çerçevede firmalarımızın ve ülkelerimizin farklı özelliklerini birleştirerek önemli bir sinerji yaratılacağına inanıyorum.” dedi.

İngiltere 2002-2018 yılları arasındaki dönemde Türkiye’de yaklaşık 9 milyar 894 milyon dolarlık doğrudan yabancı yatırım gerçekleştirdi. İngiltere’nin bu dönemde Türkiye’ye yapılan doğrudan yabancı yatırımlar içerisindeki payı ise yüzde 6,7 seviyesinde. Türkiye’de halihazırda 3 binden fazla İngiliz şirketi faaliyet göstermeye devam ediyor.