TBMM (AA) - Askeralma Kanunu Teklifi'nin ilk 30 maddesini içeren birinci bölümü TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Teklifin kabul edilen maddelerine göre, yükümlülerin, lise veya dengi okullarda öğrenim görenler için 22 yaşını, fakülte ve yüksekokullar ile meslek yüksekokullarında (MYO) öğrenim görenler için 28 yaşını tamamladıkları yılın sonunu geçmemek kaydıyla askerlikleri mezun oluncaya veya ilişikleri kesilinceye kadar ertelenecek.
Bitirdiği okulun dengi veya daha alt seviyedeki bir öğretim kurumuna kayıt yaptıranların askerlikleri ertelenmeyecek.
Çift ana dal programına kayıtlı yükümlülerin bir programdan mezun olmaları halinde askerlik erteleme işlemleri, diğer ana dal programındaki öğrenciliğine göre yürütülecek. Yoklama kaçağı veya bakaya kaldıktan sonra ya da yoklama kaçağı olarak muayenesi yapılarak sınıflandırma kaynağına alınacaklardan; sevke tabi tutulacağı celp tarihine kadar okula kayıt yaptıranların askerlikleri ertelenmeyecek. Yurt dışında yükseköğretim kurumlarında öğrenim görenlerin askerlikleri, öğrenciliklerinin yetkili Türk makamlarınca tanınmasının ardından ertelenecek.
Öğrenim kurumlarından terk, ilişiği kesilen veya mezun olanlardan; lise veya dengi okuldan mezun olduğunu belgeleyenlerin askerlikleri istekleri halinde mezuniyet tarihinden itibaren 3 yıl, mesleki ve teknik lise mezunları için ilave 3 yıl, fakülte veya yüksekokul ile MYO'dan ilişikleri kesilenler ile yüksekokul ve MYO mezunlarının askerlikleri ise mezuniyet ya da ilişik kesme tarihinden itibaren 2 yıl süreyle ertelenecek. Bu erteleme süreleri lise veya dengi okul mezunları için 22, mesleki ve teknik lise mezunları için 25, fakülte veya yüksekokul ile MYO'dan ilişikleri kesilenler ile yüksekokul ve MYO mezunları için 28 yaşını tamamladıkları yılın sonunu geçemeyecek.
4 yıl ve daha uzun süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olan yükümlülerin askerlikleri istekleri halinde 2 yıla, yüksek lisans eğitimini tamamlayanların ise 1 yıla kadar ertelenecek. Yurt dışındaki öğrenim kurumlarından mezun olanlara, talepleri halinde, denklik işlemlerini tamamlayabilmeleri için ayrıca bir yılı geçmemek üzere erteleme hakkı tanınabilecek. Bu şekilde yapılan erteleme süreleri 32 yaşını tamamladıkları yılın sonunu geçemeyecek. Erteleme süresi içerisinde yükseköğretim kurumuna kayıt yaptıranların askerlikleri öğrencilik nedeniyle ertelenecek.
Askerlik çağına girmeden önce lise veya dengi okullar, yüksekokullar veya MYO'dan mezun olanlar, fakülte, yüksekokul, MYO'dan ilişiği kesilenlerin ertelemeleri, askerlik çağına girdikleri yıldan itibaren başlayacak.
Lisans mezunlarından, kamu kurum ve kuruluşlarında görevli olup hizmetinin özelliği sebebiyle askerlik görevinin ertelenmesine ihtiyaç duyulan kamu personeli ile yurt ve yurt dışında staj, yüksek lisans yapan kamu personelinin 32 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar askerlikleri ertelenebilecek.
Öğrenimleri süresince, sanatta yeterlilik, doktora veya ihtisas yapanlar ile çalıştıkları bilim dallarında dünya ölçüsünde bir yenilik getiren orijinal çalışmalarda bulunanların, aktif spor hayatına devam edenlerin askerlikleri, 35 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar ertelenebilecek.
Yoklama kaçağı, bakayalar, yoklama kaçağı olarak muayenesi yapılarak sınıflandırma kaynağına alınacakların askerlikleri, sevke tabi tutulacakları celp tarihine kadar geçen süre içinde ertelenmeyecek. Ertelemelerine neden olan görev, staj, yüksek lisans, ihtisas veya doktora öğrenimi başlangıç tarihleri, sporcuların erteleme kapsamındaki kulüpleriyle yaptıkları sözleşme başlangıç tarihleri, yoklama kaçağı veya bakaya kaldıkları tarihten önce olanların ertelemeleri yapılabilecek.
- Suç duyurusu
Erteleme şartlarını taşımadığı, bilgi, belgeleri gerçeği yansıtmadığı halde askerliği ertelendiği tespit edilenlerin askerlik işlemleri, erteleme işlemi yapılmadan önceki durumları, erteleme şartlarını kaybettiği tespit edilenlerin ise erteleme şartlarını kaybettikleri tarihteki durumları dikkate alınarak yürütülecek.
Askerlik işlemlerinin yürütülmesine ilişkin görevlerini veya sorumluluklarını zamanında yerine getirmediği tespit edilenler hakkında cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bulunulacak.
Savaş zamanı hariç olmak üzere, iki kardeşin aynı anda silah altına alınma sırası gelmesi halinde anne veya babanın talebine göre kardeşlerden birinin askere alınması ertelenebilecek. 20 yaşından küçük olanlar ile geçime yardım edemeyecek derecedeki maluller, hesaba katılmayacak.
Askerlikleri ertelenenler, seferberlik ve savaş halinde lüzum ve ihtiyaca göre askere sevk edilecek.
- Yoklama kaçağı, saklı, bakaya ve geç iltihak bakayalar
Teklif, yoklama kaçağı, saklı, bakaya ve geç iltihak bakayası kalanların belirtilen mazeretleri yoksa statülerine uygun olarak silah altına alınma tarihleriyle ilgili düzenlemeler de içeriyor.
Belirtilen yazılı mazereti bulunduğuna dair belge ibraz etmeyenlerden, tabi olduğu yoklama yılı içerisinde yoklamasını yaptırmayanlar yoklama kaçağı; 20 yaşına girdiği halde isimlerini nüfus kayıtlarına geçirmemiş bulunanlar saklı; tabi olduğu halde sevke katılmayanlar ile sevk edildiği birliğine katılmayanlar bakaya; sevkini yaptırdığı halde kendisine tanınan yol süresi dışında birliğine katılanlar geç iltihak bakayası olacak.
Yoklama kaçağı ve saklılardan erteleme hakkı bulunanların talepleri halinde yoklamaları yapılmadan ertelenecek, erteleme hakkı bulunmayanlardan muayeneleri neticesinde askerliğe elverişli olduğu anlaşılanlar ilk sınıflandırma kaynağına alınacak.
Yoklama kaçağı ve saklılardan sınıflandırıldıktan sonra, belirtilen yazılı bir mazeret nedeniyle ertelemesi yapılanlar, ertelemelerinin bitiminin ardından ilk celp döneminde sevk edilecek.
Er statüsündeki bakayalar cezaevinden tahliye olanlar hariç ele geçirilmesini müteakip, yedek subay ve yedek astsubay adayı statüsündeki bakayalar ele geçirildikten sonra düzenlemede belirtilen yazılı bir mazeret nedeniyle ertelemesi yapılanlar erteleme bitimini müteakip ilk celp döneminde sevk işlemi yapılacak.
Yoklamaları sonucunda askerliğe elverişli oldukları tespit edilenler, bakanlıkça belirlenecek esaslara göre askere sevk edilecek.
Barışta ve seferde silah altına alınanlara yol ve iaşe bedeli ödenecek.
- Ölüm, doğum, hastalık, evlilikte cezai yaptırım olmayacak
Teklif, yükümlülerin ölüm, doğum, hastalık, evlilik, tutukluluk gibi hallerde bakaya durumuna düşerek, cezai yaptırıma maruz kalmadan sevklerinin geriye bırakılmasını sağlıyor.
Tutukluluğu veya hükümlülüğü, herhangi bir sağlık kurumu raporuyla belgelendirilmiş istirahat gerektiren hastalığı, eşi veya ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından birinin sağlık kurumu heyet raporuyla belgelendirilmiş hayati tehlike içinde olduklarını gösteren hastalığı, sevkten önceki veya sonraki 15 gün içinde eşinin, ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından birinin ölümü, sevkten önceki veya sonraki 15 gün içinde kendisi veya ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından birinin evlenmesi, sevkten önceki veya sonraki 2 ay içinde çocuğunun doğması nedeniyle sevkini yaptırmayanlar, bu mazeretlerini kanıtlayan belgeleri askerlik şubesine teslim edecekler. Bu kişilere, idari para cezası uygulanmayacak.
Seferberlik ve savaş halinde bu hükümler uygulanmayacak.
- Yoklama kaçağı, saklı ve bakayalara verilecek cezalar
Barışta kabul edilebilir bir özrü olmaksızın yoklama kaçakları ve saklılar için yoklama kaçağı kaldıkları tarihten; bakayalar için bakaya kaldıkları tarihten; geç iltihak bakayaları için kendilerine tanınan yol süresinin bitiminden; yedeklerden çağrılanlar için birlikte işleme tabi olanların en son gönderilme tarihinden itibaren kaçak kaldıkları gün süresi kadar idari para cezası uygulanacak. Bunlardan kendiliğinden gelenlere her gün karşılığı 5, yakalananlara ise her gün karşılığı 10 lira idari para cezası verilecek.
Yapılan muayenelerinde askerliğe elverişli olmadıkları anlaşılanlar, askerlikten muafiyet hakkı olanlar, düzenlemede belirtilen nedenlerle erteleme hakkı olduğu halde süresi içerisinde işlem yaptırmayanlara, idari para cezası uygulanmayacak.
Askerlik şubesi başkanlıkları, idari para cezası vermeye yetkili olacak.
Terör örgütlerine veya MGK'ce devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, iltisakı, bunlarla irtibatı olan ve askerliğe elverişli oldukları anlaşılan yükümlülerden, yoklama kaçağı ve bakayalar dahil bu düzenlemede yazılı geçerli mazereti olmayanlar, bakanlıkça belirlenecek celp ve sevk esaslarına göre silah altına alınacak.
Yoklama kaçakları ve bakayalar, askerlik ödevlerini yerine getirmek amacıyla yakalanmaları için Milli Savunma Bakanlığınca, İçişleri Bakanlığına bildirilecek. Yakalanarak muhafaza altına alınanlar, mesai saatleri içerisinde en yakın askerlik şubesine getirilecek. Mesai saatleri dışında veya askerlik şubesinin bulunmadığı yerlerde ilgili kolluk kuvveti tarafından hazırlanan tutanağa istinaden derhal serbest bırakılacak.
Yoklama, celp ve sevk ile ilgili hususlar, Milli Savunma Bakanlığınca TRT ve diğer ulusal yayın yapan televizyon, radyo kanalları aracılığıyla zorunlu yayın kapsamında duyurulacak, bakanlığın internet sitesinde ve e-Devlet sisteminde ilan edilecek.
Erbaş ve erlere muvazzaflık hizmetinin her ayı için bir gün izin verilecek. Ayrıca ikinci 6 aylık süreyle sınırlı olmak üzere askerlik hizmetine devam edenlere muvazzaflık hizmetinin her ayı için ilave bir gün izin tanınacak.
Askerlik hizmetinin gerektirdiği görev ile yükümlülükleri yerine getirme konusunda gayret ve çalışmaları sonucu emsalleri arasında üstün başarı gösteren erbaş ve erlerden, muvazzaf askerlik hizmetleri boyunca, herhangi bir ceza almamış olanlara, azami üç güne kadar ek izin verilebilecek.
Radyoaktif ışınla çalışan erbaş ve erler, her ay için iki gün ilave izin kullanabilecek. Muvazzaflık hizmeti sırasında eşi doğum yapan ya da eşi veya ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından biri vefat eden erbaş ve erler, talepleri üzerine ilave 10 gün izin kullanabilecek. Askerlik hizmetini yedek subay ve yedek astsubay olarak yerine getirecek yükümlülerin izinleri, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'ndaki sürelere oranlanarak uygulanacak. Bu kapsamda verilen izinler askerlik hizmet süresinden sayılacak. Bu kapsamdaki yazılı izinlerin dışında afet ve acil durumlarda izin vermeye cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Erbaş ve erlerin hava değişimi ile istirahatte geçen sürelerinin, tabi olduğu hizmet süresinin her ayı için bir günlük kısmı, askerlik hizmetinden sayılacak.
Yedek subay ve yedek astsubaylardan hastalananlar, muvazzaf subay/astsubay emsalleri gibi sıhhi izin süresine tabi tutulacak. Bu izin süresince, özlük hakları saklı kalmak kaydıyla, yedek subay veya yedek astsubaylıkta alınan sıhhi izin sürelerinin tabi olduğu hizmet süresinin, her ayı için bir günlük kısmı askerlik hizmetinden sayılacak.
Yedek subay adayları ya da yedek astsubay adaylarının kanuni mazeretlerine dayalı olarak sınıf okulundan ayrı geçirilen sürenin, sınıf okulu toplam süresinin üçte birinden fazla olanlar veya sınıfı görevi yapamaz raporu alanlar hakkında geçici terhis işlemi yapılacak. Bir sonraki dönemde hastalıklarının devam etmediği sağlık raporu ile saptananlar ve yeniden sınıflandırılanlar yeni dönemin tamamına katılacak.
Firar ve hava değişimi veya izin ihlali durumundaki yükümlüler hakkındaki suç dosyası, suçun oluşması için öngörülen sürelerin geçmesine müteakip, ilgililerce soruşturma izni verilmesi halinde yetkili cumhuriyet savcılıklarına gönderilecek.
Haklarında yakalama kararı olan firar ve hava değişimi ya da izin ihlali durumundaki yükümlüler ele geçirilinceye kadar kolluk kuvvetlerince aranacak. Kolluk kuvvetlerince yakalananlar en yakın adli makama teslim edilecek ve adli makamın talimatı doğrultusunda haklarında işlem yapılacak. Bu durumda olan ancak haklarında adli makamlarca çıkarılmış yakalama kararı bulunmayan yükümlülerden, kendiliğinden gelen ya da kolluk kuvvetlerince askerlik şubelerine teslim edilenler, serbest olarak birlik ve kuramlarına sevk edilecek.
Kısa süreli kaçma ve izin süresini geçirme disiplinsizliklerini işleyen yükümlülerden kendiliğinden askerlik şubelerine gelenler, serbest olarak birlik ve kurumlarına sevk edilecek.
Teklifin birinci bölümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, birleşimi saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.
(Bitti)