SELMA KASAP - Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezinde (UNAM), fiber sensör teknolojisi kullanılarak kalp atışı, kardiyovasküler yaşlanma, damar esnekliği gibi sağlık değerlerini aynı anda ölçerek erken teşhise olanak sağlayan giyilebilir teknoloji geliştirildi.
Türkiye'nin tek optik fiber ve sensör fiber preform üretim altyapısına ve optik fiber çekim kulesine sahip UNAM'da baş araştırmacılardan Dr. Mustafa Ordu, giyilebilir sağlık teknolojileri üzerine yürüttükleri projeye ilişkin AA muhabirine açıklama yaptı.
UNAM'da yapılan araştırmalarda kullanılan piezoelektrik ve triboelektrik özellikli fiberlerin tek seferde kilometrelerce uzunluğa kadar üretilme kapasitesine sahip olduğunu anlatan Ordu, bu fiberlerin savunma sanayisinden sağlık sektörüne kadar farklı endüstrilerin ihtiyaçlarına uygun üretildiğini aktardı.
Laboratuvarlarında geliştirdikleri "elektrik üretebilen esnek fiberler" projesiyle giyilebilen teknolojiler konusunda araştırmalar yaptıklarını belirten Ordu, akıllı sensörleri fiberler ve iki boyutlu malzemelerle yaptıklarını söyledi.
Daha önce de fiber sensörlü ayakkabılar geliştirdiklerini dile getiren Ordu, bu sürede çalışmayı daha ileri götürdüklerini ve giyilebilir fiber sensör teknolojisi odaklı yerli ve milli ürünler için TÜBİTAK desteğiyle bir şirket kurduklarını aktardı.
Ordu, yeni çalışmalarında ise giyilebilir yeni bir sağlık teknolojisi ortaya koyduklarını belirterek, şu bilgileri verdi:
"Bu teknoloji, diğerine göre biraz daha ileri seviyede. Önceki teknolojimizde bir örgü fiber kullanarak bir sistem oluşturuyorduk, yeni teknolojimizde ise tek bir fiber üzerinden ölçüm yapabiliyoruz. Tek bir fiberle kalp atışı, kandaki sistolik-diastolik değerler, kardiyovasküler yaşlanma, damar elastisitesi ve nefes alışverişi gibi sağlık değerlerini aynı anda ölçebilen bir teknoloji geliştirdik."
- Kendi elektriğini kendi üretiyor
Giyilebilir özellikteki teknolojinin ağırlığının tek bir fiberden oluştuğu için bir gramdan daha az olduğunu bildiren Ordu, "Teknolojinin önemli bir özelliği de ilave güç gerektirmemesi. Nabza yerleştirilen tek bir fiber sayesinde sistem, bilek ya da basınç hareketleriyle kendi elektriğini üretebiliyor. Bu sinyal, kablolu veya kablosuz sistemler aracılığıyla bir bilgisayara ya da telefona iletilerek düzenli şekilde sağlık verilerinin takibi sağlanabiliyor." diye konuştu.
Sistemin, damar içine girilmeden dışarıdan ölçüm yapabildiğini ifade eden Ordu, "Hatta bir kıyafetin üzerinden bile algılama yapabiliyor. Örneğin bir bileklik olarak kullanıldığında direkt cilde temas etmesi gerekmiyor." dedi.
Ordu, teknolojinin hastanelerde kullanımının hedeflendiğini vurgulayarak, "Bu teknolojimizin, özellikle yoğun bakım üniteleri ve ileri cerrahi operasyonlar esnasında damar içine girmeden kesintisiz ölçüm yapma avantajı sunarak sağlık sektörüne önemli katkı verme potansiyeli bulunuyor." diye konuştu.
- Hacettepe Üniversitesi ile testler yapacaklar
Akıllı saat benzeri sağlık teknolojilerinin nabız gibi çeşitli ölçümünün optik sistemlerle yapıldığını ve ilave güç gerektirdiğini belirten Ordu, "Bizim teknolojimizin ilave güç gerektirmemesi bir yenilik. Bu bize büyük tasarruf sağlıyor. Gelecekte burada kullandığımız fiberler, bilek hareketleriyle sağlanan enerjiyle kendi kendini şarj edebilecek duruma gelecek. Biz, dünyada bu alanda yapılan çalışmalarla aynı noktadayız, geç kalmadık." dedi.
Dr. Mustafa Ordu, Hacettepe Üniversitesi ile bu alanda ortak çalışmalar yapmaya hazırlandıklarını ve sistemi test edeceklerini sözlerine ekledi.