PEKİN (AA) - FUAT KABAKCI - Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkarak dünya geneline yayılan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) dünyanın ikinci büyük ekonomisinin yavaşlamasına neden olurken, ülkenin üretim kapasitesi de neredeyse yarıya indi.
Çin'de ulaşım ve üretimde önemli bir merkez konumunda olan ve ülkenin 8'inci büyük gayri safi hasılasına sahip Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde ortaya çıkan Kovid-19, hem Hubey hem de civarındaki birçok eyalet ve şehirde binlerce kişiye bulaştı.
Yaklaşık 60 milyonluk nüfusu ve 2019 verilerine göre 578 milyar dolarlık gayri safi hasılasıyla Hubey, dünyanın üçüncü büyük nehri olan Yangzı Nehri yakınında, güney-kuzey yönlü demir yolu, nehir taşımacılığı ile transit geçiş merkezi olmasıyla birlikte ülkenin orta kesiminde bulunması,sanayi, elektronik, bilişim ve sağlık sektörlerine ev sahipliği yapmasıyla da ön plana çıkıyor.
Şu ana kadar ülkede 2 bin 746 kişinin ölümüne neden olan, 78 binden fazla kişiye bulaşan Kovid-19 ile mücadelede alınan sıkı önlemler, insanların yaşamını da durdurma noktasına getirdi.
Ülkedeki birçok fabrika ve iş yeri çalışmaya ara verirken, bazı bölgelerde okulların yarıyıl tatili gelecek ay başına kadar uzatıldı.
Bazı kentlerde "hayalet şehir" görüntüsü devam ederken, başkent Pekin ile Şanghay gibi büyük şehirlerde konutlar, alışveriş merkezleri, otoparklar, hatta metrolarda bile, ateş ölçümü yapılarak Kovid-19 denetimleri sürdürülüyor.
- Üretim kapasitesinde ciddi gerileme var
Yaklaşık 14 trilyon dolarlık gayri safi milli hasılayla dünyanın ikinci büyük ekonomisine sahip Çin, dünyadaki toplam ithalatın yüzde 9,1'ine karşılık gelen 1,674 trilyon dolarlık ithalatı ve küresel ihracatın yüzde 13,7'sine denk gelen 2,524 trilyon dolarlık ihracatı tek başına yapıyor.
Dünya ekonomisinde sanayi üretimi ve küresel tedarik zincirleri noktasında önemli bir yere sahip olan ülkede insanların mümkün mertebe evde kalmasına yönelik tedbirler nedeniyle tam kapasite çalışamayan fabrikalar, üretim kapasitesini yüzde 30-50 civarına düşürdü.
Dünyanın en büyük otomotiv pazarını elinde bulunduran Çin'de otomotiv satışları da durma noktasına geldi.
Ekonomiyi ciddi anlamda etkileyen önlemler Çin'in bu yıl için yüzde 6 civarında hedeflediği ekonomik büyümeyi de ulaşılamaz hale getirdi.
Salgının ülkenin yıllık büyümesini yüzde 5 civarına düşürmesi bekleniyor. Bu düşüş de 2010'da 41,2 trilyon yuan olan gayri safi yurt içi hasılanın bu yıl iki katına, yani 82,4 trilyon yuana, çıkarılması hedefini tutturamamasına neden olabilir.
- Merkez Bankası'ndan piyasalara destek
Çin Merkez Bankası (PBOC) bir yandan firmalara yönelik mali destek paketleri açıklarken, diğer yandan yerel hükümetler de salgından etkilenen şirketlere destek sağlayacak. Bugüne kadar PBOC piyasalara yaklaşık 174 milyar dolar mali destek sunarken, küçük ve orta ölçekli şirketlerden kredi borcu olanlara da faiz indirimi uyguladı.
Kovid-19 salgınından etkilen ilk sektör hava yolu şirketleri oldu. Bazı şirketler uçuşları bu ay sonuna kadar durdururken, bazıları da nisan ayına kadar askıya aldı. Hava yolu seferlerinin durma noktasına gelmesi her yıl yaklaşık 150 milyon turisti dünya geneline gönderen Çin'den yurt dışına giden turist sayısını düşürdü.
- Günlük maske üretimi 180 milyona çıktı
Ülkede sayısı 200 milyonu aşan göçmen işçilerin yeniden işe dönmesi, alınan önlemler nedeniyle zorlaşıyor. Maske takılmasının hemen her yerde zorunluluk haline getirilmesi de ülkedeki maske yetersizliğini hat safhaya çıkardı.
Bu soruna Türkiye dahil çeşitli ülkelerden yapılan maske ve tıbbi tulum ithalatıyla çözüm bulmaya çalışan Çin hükümeti diğer yandan ülkedeki günlük maske üretimini artırdı. Salgının başlarında günlük 40 milyon civarında olan maske üretimi 180 milyona kadar çıkarken, başta otomotiv olmak üzere sanayi şirketleri maske üreterek iç pazara sunmaya başladı.
- Nisan sonunda kontrol altına alınması bekleniyor
Ülkede son alınan önlemler çerçevesinde salgının Vuhan'da ortaya çıkışından bu yana son günlerde günlük ölü sayısı ve virüs tespit edilen yeni vaka sayısı azalırken, havaların ısınmasıyla salgının nisan sonunda kontrol altına alınması bekleniyor.
Diğer yandan milyonlarca kişinin tekrar fabrika, iş yeri ve okullara dönmesi sonrasında ikinci dalga salgın olup olmayacağı ise bilinmiyor.