Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deprem ve Yapı Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezince (DE-YAS), "Deprem Sonrası Yapı Hasarlarının Hızlı ve Otomatik Tespitinde Robotik Köpek ve Yapay Zeka Kullanımı" projesi yürütülüyor.
Rektörlükten yapılan açıklamaya göre, proje ile robotik köpekler ve yapay zeka kullanılarak, depremde hasar gören binalarda geleneksel gözlemsel hasar tespit yöntemlerine daha güvenli, hızlı ve otomatik bir alternatif sunulacak.
Proje ile afet sonrası süreçte, binalara müdahale ve onarımlarının hızlandırılması hedefleniyor. KTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi ve Araştırma Üniversiteleri Destek Programınca (BAP13) desteklenen proje ile Türkiye'de ve dünyada bir ilk gerçekleştirilmesi amaçlanıyor.
Açıklamada, Rektör Prof. Dr. Hamdullah Çuvalcı'nın şu görüşlerine yer verildi:
"Ülkemiz, önemli bir deprem kuşağı üzerinde yer almaktadır. Bu nedenle ülkemizin her bölgesinde can ve mal kayıplarına yol açabilecek depremlere hazırlıklı olmalıyız. Üniversitemizin İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri, özellikle 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü'ne uzun süre destek verdi. Bu süreçte karşılaşılan aksaklıklara çözüm üretmek ve yapı sağlığını doğru belirleyerek bakanlığımıza destek olmak amacıyla bu projeyi hayata geçiriyoruz."
KTÜ DE-YAS Müdürü Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık ise proje ile deprem sonrası hasar gören binalarda yapılan gözlemsel hasar tespiti çalışmalarına alternatif olarak hızlı, güvenilir ve otomatik bir karar destek sistemi oluşturmanın amaçlandığını kaydetti.
Altunışık, projeye ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
"Projede kullanılacak robotik köpekler yardımıyla hasarlı binaların etrafında ve iç mekanlarında yüksek çözünürlüklü görüntüler toplanacak, insan müdahalesi azaltılacak ve bu görüntüler yapay zeka algoritmalarıyla analiz edilerek hasar tespit çalışmalarına katkı sağlanacak. Özellikle 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından yaklaşık 2,6 milyon binada hasar tespit çalışmaları yapılmış, bu süreçte 10 bin teknik personel görev almış ve binaların yüzde 5-10’u yeniden incelenmiştir. Bu bağlamda, proje kapsamında geliştirilen karar destek sisteminin önemi daha da artmaktadır. Ayrıca, robotik köpek sayesinde artçı depremler sırasında bina içerisine girip risk altında çalışmanın önüne geçilebilecektir."
Proje yürütücüsü Prof. Dr. Kemal Hacıefendioğlu da projenin hem kullanılan yöntemler hem de sunduğu çözümler açısından dünya çapında bir ilk olduğunu kaydetti.
İlk aşamada robotlar, hasarlı yapıların etrafında gezerek dış görüntüleri toplayacak. Dış veriler yetersiz kalırsa, robotik köpekler binanın iç mekanlarına girerek ek görüntüler alacak. Görüntüler, yapay zeka algoritmalarıyla analiz edilerek hasarın türü ve şiddeti belirlenecek.
Proje kapsamında kullanılacak derin öğrenme algoritmaları, büyük veri kümeleri üzerinde eğitilecek ve hasarın boyutları son derece hassas bir şekilde tespit edilecek.
İkinci aşamada, proje kapsamında geliştirilecek yazılımın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın mevcut hasar tespit sistemine entegre edilmesi planlanıyor. Bu sayede afet sonrası yapılarda gerçekleştirilen çalışmalar hızlanacak ve yapıların onarım süreçleri daha hızlı tamamlanacak.
22 Ocak 2024'te başlayan projenin, 22 Ocak 2027'de tamamlanması hedefleniyor.