LEFKOŞA (AA) - Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, "Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin tavsiyesine rağmen, çözüm için gerekli tüm çabayı sarf eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti üzerindeki kısıtlamaların halen kaldırılmamış olması 21'inci yüzyılın ayıbıdır." dedi.
Oktay, bir otelde düzenlenen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) 3. Yatırım Danışma Konseyi Toplantısı'nda yaptığı konuşmada, dünya genelinde siyasi, ekonomik ve sosyal kırılmaların yaşandığı, ülkelerin büyüme performansının gerilediği bir dönemden geçildiğini belirtti.
Küresel düzeyde ekonomiyi etkileyen en önemli olumsuzlukların bölgesel siyasi belirsizlikler ve çatışmalar, dünya ekonomisinin büyümesinde görülen yavaşlama, ambargolar, Brexit belirsizliği ve "düzensizliğin düzen kabul edildiği" küresel sistem olduğunu vurgulayan Oktay, dünya ekonomisi 2018'de yüzde 3,6 büyürken, IMF tarafından nisanda açıklanan rapora göre 2019'da yüzde 3,3 oranında büyüme beklendiğini anımsattı.
Ticarette korumacı yaklaşımların yaygınlaşmasının ve serbest ticaretin sekteye uğramasının endişe verici olduğunu dile getiren Oktay, şöyle devam etti:
"Ticareti kısıtlayıcı girişimleri doğru bulmuyoruz. Biz, ön yargısız ve kural temelli bir ticari sistem çerçevesinde tüm ülkelerle 'kazan kazan' anlayışına dayanan ve karşılıklı iş birliğinden yana olan bir tutum izliyoruz. Yaşanan bu gelişmeler ikili ve bölgesel iş birliklerinin önemini elbette daha da artırmaktadır. Böylesi bir dönemde Türkiye ve KKTC'nin her zamankinden güçlü bir dayanışma sergilemesi, yatırımlar anlamında da daha çok önem kazanmıştır. Türkiye olarak, Kuzey Kıbrıs ile tecrübe paylaşımı imkanlarını ve ticari ilişkileri geliştirerek, maddi ve teknik desteklerimizle bugün olduğu gibi yarın da Kıbrıslı Türk kardeşlerimizin yanında olacağız."
Oktay, geçen 17 yılda Türkiye'de istikrarın sağlanarak, yatırım ortamının iyileştirilmesi yönünde birçok adım atıldığını, reform adımlarını asla tek seferlik politikalar olarak değil ulusal ve uluslararası şartlara göre esnek ve süreklilik arz eden politikalar olarak belirlemeye özen gösterdiklerini kaydetti.
- "Tecrübe paylaşımına hazırız"
Gayretler neticesinde Türkiye'nin 2018'de OECD ülkeleri arasında, uluslararası doğrudan yatırımların önündeki kısıtlayıcı engelleri kaldırmada en reformcu ülke olarak tescillendiğini anlatan Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Yatırım ortamında yakaladığımız ivmenin devam etmesi ve kurumlarımızın geçmiş dönemde yürüttüğü çalışmaların gelişmesi için Yatırım Ortamını İyileştirme Yüksek Kurulu çalışmalarımıza nisan ayından bu yana hız kazandırmış durumdayız. Önümüzdeki günlerde ikinci toplantısını gerçekleştireceğimiz kurul, kamu ve iş dünyası temsilcilerinden oluşan yapısıyla yatırım paydaşlarını karar alma sürecinin doğrudan bir parçası haline getirmektedir. Benzer şekilde KKTC Yatırım Danışma Konseyi'nin katılımcı bir yapıya sahip olması memnuniyet vericidir. KKTC'de yatırım yapan veya yatırım yapma düşüncesinde olan iş insanlarının ve TOBB başta olmak üzere meslek örgütü ve sivil toplum kuruluşlarının, KKTC Yatırım Danışma Konseyine mevcut katkılarını artırarak sürdürmelerini temenni ediyorum. Özellikle yapısal reformlar, eylem planları ile ekonomi ve ticaret alanındaki tecrübelerimizi her iki ülkenin faydasına olacak şekilde Kuzey Kıbrıslı kardeşlerimizle paylaşmaya hazır olduğumuzu burada bir kez daha vurgulamak isterim."
- Yapısal reformlar
Oktay, KKTC'nin turizm ve yükseköğrenim alanlarında yazdığı başarı hikayeleri sayesinde geldiği noktanın, Kuzey Kıbrıs ekonomisinin potansiyelinin ne kadar yüksek olduğunu gözler önüne serdiğini dile getirdi.
Uygulanan izolasyon ve ambargolara rağmen gerçekleşen bu başarının vakit kaybetmeden üretime yönelik yatırımlarla da desteklenmesinin faydalı olacağına dikkati çeken Oktay, şunları kaydetti:
"KKTC'de tasarruf oranının gayrı safi milli hasılaya oranı yüzde 26,9 iken, yatırımların gayri safi milli hasılaya oranının yüzde 15,9 olması, tasarruf oranının yüksek olmasına rağmen bunun yeterince yatırıma dönüşmediğini göstermektedir. Kuzey Kıbrıs'ta şirket kurulması ve çalışma izinlerine ilişkin şartların iyileştirilmesi gibi alanlarda yapısal reformlara ihtiyaç duyulduğu bir gerçektir. Hali hazırda gerek kamu yatırımları gerekse özel girişimciler tarafından yapılan yatırım işlemlerinin oldukça zaman alması, projelerin oldukça geç hayata geçmesine neden olmaktadır. KKTC'nin rekabetçi bir ekonomik yapıya kavuşması hedefi, ancak bürokratik engellerin ortadan kaldırılması ve mevzuat uyumu çalışmalarıyla mümkün olacaktır. Bu açıdan uzun zamandan beri üzerinde çalışılan, vatandaşların çalışma saatlerine ve fiziki imkanlara bağlı kalmadan hizmet almalarını sağlayacak e-devlet projesinin ivedilikle tamamlanmasını önemsiyoruz."
Oktay, hukuki düzenlemeler ve iyileştirmeler gerçekleştikçe daha çok projeye daha etkin ve verimli şekilde imza atmaya devam edeceklerini aktardı.
- Turizm ve tarımın iyileştirilmesi
Turizm alanında yatırım ikliminin iyileştirilmesi için bürokrasinin azaltılmasının yanı sıra adada turist hareketliliğini mümkün kılacak ulaşım hizmetleri gibi altyapı yatırımlarına öncelik verilmesinde fayda bulunduğunun altını çizen Oktay, konuşmasına şöyle devam etti:
"Turizmin yanı sıra uygulanacak etkin tarım uygulamaları ile tarımsal verimliliğin artması, Kuzey Kıbrıs'ın yarına bugünden daha umutla bakmasını sağlayacaktır. Asrın Projesiyle KKTC'ye getirdiğimiz Torosların suyu sayesinde, kuru tarım yapılan alanlar sulu tarıma açılarak katma değeri yüksek ürünlerin yetiştirilmesi desteklenmelidir. Ayrıca reel sektörün teknoloji alanında yapacağı iş birlikleri de güçlü şekilde teşvik edilmelidir. İnovasyona dayalı üretim modellerinin Kuzey Kıbrıs'ta yaygınlaştırılması yönünde son dönemde yapılan Ar-Ge ve teknoloji bölgeleriyle ilgili yasal düzenleme ve teşvikleri takdirle karşılıyoruz. Yeni ve alternatif üretim teknolojilerinden yararlanmak suretiyle adada elektrik ve iletişim fiyatlarının düşürülmesi mümkün olacaktır. Türkiye olarak bu adımları, ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü'nde hayata geçirilen 'Kalkanlı Teknoloji Vadisi' ve 'Girişimcilik Projesi' ile 100'ün üzerinde girişimci kardeşimizi destekleyerek takip ediyoruz."
Oktay, yapısal reformların tamamlanmasıyla KKTC'ye yönelecek yatırımların katma değer oluşturmasını, adaya teknoloji transferi sağlanmasını, böylece istihdam rakamları ve cari dengenin daha olumlu seyir izlemesini mümkün hale getireceklerini vurguladı.
- "Aşamayacağımız hiçbir engel bulunmamaktadır"
Türkiye ile Kuzey Kıbrıs arasındaki iktisadi ve ticari ilişkiler ile turizm, eğitim ve yatırım ortaklıklarının önemine değinen Oktay, ancak aradaki kardeşlik ilişkisinin daha da çok önem taşıdığını belirtti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kıbrıs Türkleri, geçmişten bugüne hem adada hem Doğu Akdeniz'de barış ve istikrarın belirleyici unsuru olmuştur. Kuzey Kıbrıslı kardeşlerimizin geleceğe güvenli şekilde bakarak, barış ve huzur içinde yaşaması bizim için her zaman önem arz etmiştir. İnanıyorum ki gönül birliğimizi, dayanışma ruhumuzu ve milli davaya olan inancımızı muhafaza ettiğimiz sürece aşamayacağımız hiçbir engel bulunmamaktadır. Kıbrıs meselesinde çözümü ve barışı istemeyen taraf bellidir. Kimsenin Rum tarafının uzlaşmaz siyasetinin bedelini Kıbrıs Türkü'ne ödetmeye hakkı yoktur. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin tavsiyesine rağmen, çözüm için gerekli tüm çabayı sarf eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti üzerindeki kısıtlamaların halen kaldırılmamış olması 21'inci yüzyılın ayıbıdır. Aynı zamanda Kıbrıs Türk halkının her alanda dünya ile bütünleşebilmesinin önündeki engellerin kaldırılması uluslararası toplumun da boynunun borcudur. Her durumda KKTC'nin ekonomik altyapısının güçlendirilmesi ve refahının artırılması için bugüne kadar kararlılıkla attığımız adımları sürdüreceğiz. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ve Türkiye'nin yolunu kesmeye çalışanlara çabalarının beyhude olduğunu göstermeye devam edeceğiz."
Oktay, Yatırım Danışma Konseyi kararlarından oluşan eylem planlarının sistematik şekilde takip edilmesinin ve süreç içinde yaşanılan aksaklıkların giderilmesinin kurul çalışmalarının etkin sonuçlar vermesini sağlayacağını söyledi.
Türkiye ile imzalanan ve imzalanacak, Kuzey Kıbrıs'taki reform sürecini hızlandıracak niteliğe sahip, ekonomik ve mali iş birliği anlaşmalarının ve reform süreçlerinin de tam anlamıyla takipçisi olacaklarını ifade eden Oktay, ana vatan ve garantör Türkiye'nin bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da özverili desteğini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne sağlamaya devam edeceğini vurguladı.
Toplantı, açılış konuşmalarının adından basına kapalı devam etti.