FECRİ BARLIK - Yüksek inşaat mühendisi, mimar ve deprem uzmanı Yoshinori Moriwaki, Kıbrıs'ın deprem açısından riskli yerlerden olduğuna dikkati çekerek, "Kıbrıs'ta 7 civarında (büyüklüğünde) deprem olabilir. Kıbrıs bu konuda tehlikeli bölgelerden." dedi.
Siirt'te düzenlenen deprem sempozyumlarına katılan Moriwaki, AA muhabirine, Türkiye'deki fay hatları hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Doğu Anadolu Fay Hattı'nın Elazığ, Kahramanmaraş ve Hatay'dan Adana ve sonrasında Kıbrıs'a uzandığını belirten Moriwaki, "Kıbrıs'ta 7 civarında (büyüklüğünde) deprem olabilir. Kıbrıs bu konuda tehlikeli bölgelerden. Bu bölgenin birinci olduğunu söyleyebilirim." diye konuştu.
Yoshinori Moriwaki, şöyle devam etti:
"Türkiye'de deprem domino taşı gibi sıra sıra gidiyor. Bingöl-Karlıova, Muş ve Bitlis ise ikinci bölge. Üçüncü bölge ise Ege tarafı. Ege tarafında çok ince ve kısa fay hatları var. Onun için fazla büyük depremler olmuyor ama sık sık oluyor. Dördüncü bölge ise Marmara Bölgesi. 1999'da Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın kuzey kolunda Gölcük'te meydana gelen deprem Yalova'yı da etkiledi. Kuzey Anadolu Fay Hattı'nda kabaca 8 fay hattı bulunuyor. Marmara Bölgesi'nde fay hatlarından biri kırıldığında 6,8 büyüklüğünde, birkaçı beraber kırılırsa 7 büyüklüğünde deprem olabilir."
Moriwaki, 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin biriken büyük bir enerjiyi boşaltması nedeniyle bölgede büyük bir deprem beklenmediğini ifade etti.
Kahramanmaraş merkezli depremlerin yumuşak zemine sahip Hatay'ı da etkilediğini hatırlatan Moriwaki, Kıbrıs tarafında denizde bir deprem meydana gelmesi durumunda buranın zeminden kaynaklı tekrar etkilenebileceğini belirtti.
Yoshinori Moriwaki, Doğu Anadolu Fay Hattı'nın ilerisinde bir deprem riski bulunduğunu fakat bunun için zaman vermenin mümkün olmadığını söyledi.
- "Özellikle 2000 yılından sonra yapılan binalar genel olarak iyi"
Deprem gerçeğinin kabul edilip, hazırlıklı olunmasının önemine değinen Japon uzman, depreme hazır olunması durumunda hasarın büyük ölçüde önlenebileceğini kaydetti.
Ev alacak veya kiralayacak kişilere de nelere dikkat etmeleri gerektiği konusunda önerilerde bulunan Moriwaki, şunları söyledi:
"Önce zemin iyi mi kötü mü? Bunu internette de bölge olarak görebilirsiniz. Zemin iyiyse deprem hızlı gidiyor, sallantı fazla olmuyor. Yumuşak ise kötü. 1999'da İzmit'te deprem oldu, İstanbul'da fazla sıkıntı yok ama uzaklığına rağmen Avcılar'da binalar çok çöktü çünkü yumuşak zemin. İkincisi ruhsat var mı, iskan var mı? Yani izin alınan bina mı? İzin alınmamış ise ne yapıldığı belli değil. Malzemeden mi çalındı, kötü malzeme mi kullanıldı, belli değil. Üçüncü olarak da 2000 yılından önce mi sonra mı inşa edilmiş çünkü 1999'da yönetmelik değişikliği oldu. Özellikle 2000 yılından sonra yapılan binalar genel olarak iyi. Mutlaka zeminin sondajı, kontrolü yapılsın, zemin kötüyse iyileşme yapılsın denildiği için 2000'den sonraki binalar iyi diyebiliriz."
- "Kentsel dönüşüm yapmak lazım"
Japon uzman, depreme hazırlıklı olunması için ihtiyaca göre kentsel dönüşüm ya da güçlendirme yapılması gerektiğini belirtti.
Moriwaki, "Kolonlara bakacaksın. Betonun içindeki donatı pas olunca bu şişiyor, betonu parçalıyor. Yani deprem olunca bina çökebilir. Belediyelerce kentsel dönüşüm yapmak lazım. Binalarda yaşayanların da dönüşüm için izin vermesi lazım. Güçlendirme yapılabilecek binalar da var." diye konuştu.