İran İslam Cumhuriyeti ile imzalanan "Kültür Varlığının Yasa Dışı İthali ve İhracının, Transitinin ve Mülkiyet Transferinin Yasaklanması ve Önlenmesine İlişkin Anlaşma" gereğince İran kökenli 55 tarihi eserin iadesi yapıldı.
Yasa dışı yollarla kaçırılmış eserlerin Türkiye'ye iadesiyle ilgili yapılan çalışmalar kapsamında, İran'a ait olduğu tespit edilen 55 eser, Erzurum'a getirilerek Arkeoloji Müzesi'nde düzenlenen törenle İran'a gönderildi.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Birol İnceciköz, burada yaptığı konuşmada, uzun süredir eser kaçakçılığıyla ilgili zahmetli ve kapsamlı çalışma yürüttüklerini söyledi.
Çalışmalarla binlerce eseri aldıklarını ifade eden İnceciköz, "Son 20 yılda ülkemize 20 binden fazla eserimizi iade aldık. Son 7 yılda ise toplam 7 bin 824 eseri ülkemize getirdik." dedi.
İnceciköz, Türkiye'nin bu noktada ciddi yol katettiğini belirterek, "Yasa dışı yollarla kaçırılmış eserlerin ülkemize iadesi noktasında dünyada bu işin kural koyucu ülkelerinden bir tanesi olduk. Ankara'da Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığımız başta olmak üzere, uzmanlarımız, müze ve kazı çalışanlarımız, bu eserlerin ülkemize geri getirilmesi noktasında oldukça zahmetli ve kapsamlı çalışma yürütmektedir. Biz ülke olarak şunu iddia ediyoruz, her kültür varlığı eser, bağlı bulunduğu ülkenin mücevheridir. Mutlaka ait olduğu ülkede sergilenmeli, o toprakların olmalıdır." diye konuştu.
Bu kapsamda İran'a ait olduğu belirlenen eserlerin iadesini yaptıklarını dile getiren İnceciköz, şöyle devam etti:
"Bu politikalarımızın bir sonucu olarak bugün İran tarafına ait olduğunu kanıtladığımız eserlerimizin İran Cumhuriyeti'ne verilmesi için bir araya geldik. 4 ayrı olayda kültür varlıklarının tespiti bizim için önemli ve zahmetli bir çalışmaydı. Bunlardan ilki Erzincan müzemizde koruma altında olan ve Erzincan Emniyeti tarafından gerçekleştirilen bir operasyonda ele geçirilen "Sasani kılıcı", Antalya müzemize getirilerek satılmak istenen ancak müzemizin uluslararası anlaşmalardan doğan sorumluluk bilinciyle yükümlülüklerini yerine getirmesi sonrasında iade çalışmalarını sonuçlandırdığı 42 adet sikke, İstanbul Arkeoloji Müzeleri tarafından bir koleksiyonda görülerek durumunun kendisine açıklanması üzerine ana vatanına dönmesine karar verilen bir bronz sürahi, gümrük görevlilerimizce Doğubayazıt sınır kapısında ele geçirilen genç bronz çağına ve İslami döneme ait 11 eserin bulunduğu toplam 55 kültür varlığını ait olduğu topraklara uğurluyoruz. Kültür varlıklarının ait oldukları topraklara gitmesi bizim bundan sonra ülke olarak yapacağımız tüm çalışmalarda, özellikle tarihi eser kaçakçılığıyla mücadele kapsamında mottomuz olacaktır."
- "Eserlerin bir kısmını bulup iade etmelerinden ötürü Türkiye'ye teşekkür ederim"
İran İslam Cumhuriyeti Erzurum Başkonsolosu Mohammad Ebrahimi de İran topraklarının medeniyet beşiği olduğunu anlattı.
Önemli eserleri gelecek nesillere aktarmaya çalışacaklarını söyleyen Ebrahimi, şunları kaydetti:
"Ecdatlarımız bu topraklarda yaşayarak ve imparatorluklar kurarak bizlere değerli miraslar bırakmış. Bizlerin de görevi bu mirasları gelecek nesillere aktarmaktır. Dolayısıyla gelecek nesiller, bizleri buna göre değerlendirecek. İran ile Türkiye halkı geçmişten bu yakın ilişkilere sahip. Bu ilişkilerin daha da genişleyeceğini ümit ediyorum. İran UNESCO'da en fazla kayıtlı esere sahip kadim ülkelerden biri. Bu kapsamda bu eserlerin bir kısmını bulup kendi ülkesine iade etmelerinden ötürü Türkiye'deki kardeşlerime teşekkür ederim."
Konuşmaların ardından İnceciköz ve Ebrahimi, birbirlerine hediye verdi ve iki ülke arasındaki anlaşmayı imzaladı.
Tarihi eserler ise yetkililerce hazırlanan kutuların içine konularak İran'a gönderilmek üzere konsolosluk görevlilerine teslim edildi.