TBMM (AA) - Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye'ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye'den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınacak ya da idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilecek.
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nda değişiklik yapılıyor.
Buna göre, hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye'ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye'den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınacak ya da idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilecek. Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar, yakalamayı yapan kolluk birimince 48 saat içinde geri gönderme merkezlerine götürülecek.
İdari gözetimin devamında zaruret olup olmadığı, valilik tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilecek. Gerek görüldüğünde 30 günlük süre beklenilmeyecek. İdari gözetimin devamında zaruret görülmeyen yabancılar için idari gözetim derhal sonlandırılacak ve bu yabancılara, idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilecek.
İdari gözetim altına alınan yabancıların uyruklarının tespit edilmesi amacıyla elektronik ve iletişim cihazları incelenebilecek. İnceleme sonucunda elde edilen veriler, bu amaç dışında kullanılamayacak.
- İdari gözetime alternatif yükümlülükler
Kanunla, düzensiz göçle mücadele etmek amacıyla idari gözetime alternatif yükümlülükler ile bunlara ilişkin usul ve esaslar belirleniyor.
Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar ya da idari gözetimi sonlandırılan yabancılara, belirli adreste ikamet etme, bildirimde bulunma, aile temelli geri dönüş, geri dönüş danışmanlığı, kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasıyla görev alma, teminat ve elektronik izleme idari gözetime alternatif yükümlülük olarak getirilebilecek.
Yabancıya, bu yükümlülüklerden bir ya da birkaçının getirilmesi durumunda, bu süre 24 ayı geçemeyecek.
İdari gözetim kararı kapsamında olup da idari gözetim altına alınmayan yabancılara bu yükümlülüklerden birinin ya da birkaçının getirilmesi zorunlu olacak.
İdari gözetime alternatif yükümlülüklere tabi tutulduğu, yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına gerekçeleri ile birlikte tebliğ edilecek. Hakkında idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilen yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilecek.
Elektronik izleme yükümlülüğüne tabi tutulan yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, bu karara karşı sulh ceza hakimine başvurabilecek. Başvuru yabancının tabi tutulduğu idari yükümlülüğü durdurmayacak. Sulh ceza hakimi incelemeyi 5 gün içinde sonuçlandıracak ve bu karar kesin olacak.
İdari gözetime alternatif yükümlülüklere uymayan yabancılar idari gözetim altına alınabilecek.
Yabancıya teminat yükümlülüğü getirilmesi ve yabancının teminat süresi içerisinde mücbir sebepler ve mahkeme sürecinin sona ermemesi halleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye'den çıkmaması durumunda teminat Hazineye irat kaydedilecek.
Kanunla çocukların geri gönderme merkezinde yalnızca ebeveynlerinin refakatinde barındırılabilmesi, refakatsiz çocukların Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca barındırılmaları sağlanıyor.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nda yapılan değişiklikle, sınır dışı edilecek yabancıların seyahat masrafları kendilerince karşılanacak.
Buna göre, yabancının mevcut parası sınır dışı seyahat masraflarının tamamını karşılamaya yetiyorsa, sınır dışı seyahat masrafları yabancının mevcut parasından karşılanacak ve artan tutar kendisine bırakılacak.
Yabancının hiç parası yoksa seyahat masraflarının tamamı karşılanacak. Yabancının mevcut parası seyahat masraflarının tamamını karşılamaya yetmiyorsa; seyahat masrafları karşılanacak ve yabancının mevcut parasının her mali yıl başında belirlenen sınır dışı edilecek yabancıların temel gereksinimlerini karşılamaya yetecek tutar kadar kısmı kendisine bırakılarak, artan kısmı seyahat masrafları karşılığında Hazineye gelir olarak kaydedilecek.
Yabancının mevcut parası temel gereksinimlerini karşılamaya yetecek tutarın altındaysa seyahat masrafının tamamı karşılanacak ve mevcut parası kendisine bırakılacak. Masraflar geri ödenmediği sürece, yabancıların Türkiye'ye girişine izin verilmeyebilecek.
- Gönüllü geri dönüş
Hakkında sınır dışı etme kararı alınmış ve ülkesine gönüllü olarak geri dönmek isteyen düzensiz göçmenlerden, Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün uygun gördüğü kişilere ayni veya nakdi destek sağlanabilecek. Düzensiz göçmenlerin gönüllü geri dönüşlerine ilişkin çalışmalar, uluslararası kuruluşlar, kamu kurum ve kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği halinde yürütülebilecek.
- Refakatsiz çocuklar
Kanunla, uluslararası koruma başvurusunda bulunan refakatsiz çocuklar hakkında uygulanacak hükümler de belirleniyor.
Buna göre, refakatsiz çocuklarla ilgili tüm işlemlerde çocuğun yüksek yararının gözetilmesi esas olacak. Başvuru alındığı andan itibaren, haklarında Çocuk Koruma Kanunu hükümleri uygulanacak. Fiziki görünümü ile beyan ettiği yaşı uyumlu görülmeyen yabancıların İçişleri Bakanlığınca sağlık kuruluşlarında yaş tespiti yaptırılarak, 18 yaşından küçük olduğu tespit edilenler Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı il müdürlüklerine teslim edilecek. Refakatsiz çocuğun görüşü dikkate alınarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından uygun konaklama yerlerine veya yetişkin akrabalarının veya koruyucu bir ailenin yanına yerleştirilecek.
Uluslararası koruma başvurusu sahibi kimlik belgesinin geçerlilik süresi ile uzatılmasına ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı tarafından düzenlenecek.
Uluslararası koruma başvuruları, kayıt tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından sonuçlandırılacak. Kararın bu süre içerisinde verilememesi halinde başvuru sahibi bilgilendirilecek. Genel Müdürlük bu yetkilerini valiliklere devredebilecek.
Düzenlemeyle uluslararası koruma statüsüne şartlı mülteci ve ikincil koruma statüleri ekleniyor.
Buna göre, mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsü verilenlere yabancı kimlik numarasını içeren kimlik belgesi düzenlenecek. Kimlik belgeleri hiçbir harca tabi olmayıp, ikamet izni yerine geçecek. Kimlik belgelerinin şekil, içerik, geçerlilik süresi ile uzatılmasına ilişkin usul ve esaslar, İçişleri Bakanlığı tarafından düzenlenecek.
Kanunla, halihazırda şartlı mülteci statüsü alarak üçüncü ülkeye çıkış yapan veya yerleştirilen yabancıların statülerinin sona ermesine ilişkin düzenleme yapılıyor.
Uluslararası koruma statüsü sahibi kişi; kendi isteğiyle Türkiye'den ayrılırsa, üçüncü bir ülkenin korumasından faydalanırsa, üçüncü bir ülkeye insani nedenler veya yeniden yerleştirme kapsamında kabul edilirse, üçüncü bir ülkeye çıkış yaparsa ya da ölürse, uluslararası koruma statüsü sona erecek.
Herhangi bir sağlık güvencesi olmayan ve ödeme gücü bulunmayanlar, uluslararası koruma başvuru kaydından itibaren 1 yıl süre ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine tabi olacak. Özel ihtiyaç sahipleri ve İçişleri Bakanlığınca sigorta kaydının devamı uygun görülenler için 1 yıl süre sınırı aranmayacak. Genel Sağlık Sigortasından faydalanacak kişilerin primlerinin ödenmesi için Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesine ödenek konulacak. Primleri Genel Müdürlük tarafından ödenenlerden ödeme güçlerine göre primin tamamı veya belli bir oranı talep edilecek. Başvurusu hakkında idarece olumsuz karar verilen yabancılar Genel Sağlık Sigortası kapsamından çıkarılacak.
İdari para cezası verilmesi gerektiren haller arasına; idari gözetime alternatif yükümlülüklere ilişkin hükümlere uymayanlar da ekleniyor. Buna göre, idari gözetime alternatif yükümlülüklere ilişkin hükümlere uymayanlara bin lira idari para cezası uygulanacak.
Kanunla, idari para cezası verilmesi gerektiren haller arasına; geçerli seyahat belgesi veya izni olmayan yabancı şahısların barınmasına, konaklamasına imkan sağlayan ve mülkiyetindeki gayrimenkulü bunlara kiralayanlar da ekleniyor.
Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun'da yer alan emniyet teşkilatı disiplin kurullarınca verilen kararların kesinleşmesine ilişkin düzenlemede yapılan değişiklikle, her sınıftan personel hakkında verilen meslekten çıkarma cezalarının İçişleri Bakanı'nın onayı ile kesinleşmesi yönünde düzenleme öngörülüyor.
İçişleri Bakanı onayına sunulan yüksek disiplin kurulu kararlarından uygun görülmeyenler, İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunca kesin karara bağlanabilecek.
Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun'da yer alan Emniyet Personeli Disiplin Amirlerini Ceza Yetkileri Çizelgesi güncellenerek, Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesindeki başkanlıkların yöneticisi olan başkanlar ve merkeze bağlı illerde kurulan Özel Harekat Müdürlükleri yöneticisi olan müdürler, disiplin amiri olarak ekleniyor.
Jandarma Genel Komutanlığı için Özel Harekat ek tazminatının ödeneceği birliklerin belirlenmesi hususunda İçişleri Bakanlığı yetkili kılınıyor.
- Madde ihdasları
Pasaport Kanunu'na ihdas edilen maddeyle, yabancı ülke adli veya idari makamlarınca verilen velayet ya da vesayet kararları, kararın verildiği ülkelerde bulunan Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerindeki pasaport başvurularında kabul edilebilecek.
Taşıt Kanunu'na ihdas edilen maddeyle, TBMM Başkanlık Divanınca tahsis edilen araç plakalarına ilişkin esaslar yeniden düzenlendi.
Buna göre, "TBMM Başkanlık Divanı üyeleri, komisyon başkanları ve grup başkanvekillerine", "komisyon başkanları" eklendi.
Ayrıca, Dernekler Kanunu'na ilişkin düzenlemeleri içeren maddeler, kanun metninden çıkarıldı.
Meclis Başkanvekili Levent Gök, kanunun kabul edilmesinin ardından birleşimi, 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2018 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi'ni görüşmek için 9 Aralık Pazartesi günü saat 12.00'de toplanmak üzere kapattı.
(Bitti)