CEBRAİL CAYMAZ - Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (GAPTAEM) mühendisleri, Antep fıstığı ağaçlarının kurumasına neden olan mantar türüne karşı geliştirdikleri faydalı fungusdan (mantar) olumlu sonuç aldı.
Bölgedeki Antep fıstığı ağaçlarının kuruması üzerine GAPTAEM Bitki Sağlığı Bölümü Mühendisi Şahimerdan Türkölmez sorumluluğundaki ekip, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından desteklenen ve GAPTAEM mühendisleri ile yürütülen "Fıstık Ağaçlarında Ani Kuruma Sebeplerinin Çözümü ve Uygulamaya Aktarılması" projesi kapsamında çalışma başlattı.
Ekip, kentte çeşitli bölgelerdeki fıstık ağaçlarında yaptıkları incelemelerin ardından yaprak ve kökten başlayarak ağaçları kurutan ve bu tür bitkilerde ilk kez görülen "Neoscytalidium Dimidiatum" isimli bir mantar (fungal) türü hastalığının neden olduğunu belirledi.
Faydalı fungusların etkinliğini laboratuvar ve arazi şartlarında araştıran ekip, sıvı ortamda geliştirilmesi başarılan faydalı mantarı hastalıklı fıstık ağaçlarına belirli dozlarda uyguladı.
- Yüzde 90 başarı elde edildi
Ekiplerce yapılan gözlemler ve değerlendirme sonucunda ağaçlarda hastalık ilerlemesinin durduğu ve bitkilerde yeniden gelişimin olduğu gözlemlendi.
Sürdürülebilir çevre dostu bu uygulama yöntemi için önemli bir aşama kaydeden ekipler, hastalığı yüzde 90 iyileştirmeyi başardı.
Çalışmalarda sona yaklaşılan bu formül sayesinde bölgenin en önemli tarım ürünlerinden Antep fıstığındaki hastalıkla daha kolay mücadele edilmesi hedefleniyor.
GAPTAEM Müdürü İbrahim Halil Çetiner, AA muhabirine, Antep fıstığında yaşanan bazı problemlerin çiftçiler tarafından kendilerine iletilmesinin ardından çalışma başlattıklarını söyledi.
Yaptıkları çalışmada fıstık ağaçlarında kurumalara sebep olan hastalığı tespit ettiklerini belirten Çetiner, "Bunun çözümü olarak da bu hastalığa tedavi edecek funguslar geliştirdik. Laboratuvar ortamında geliştirdiğimiz funguslar saksıdaki bitkilere verildiğinde uygulamanın hastalığı bertaraf ettiğini ve yeni sürgünler verdiğini daha da canlandığını, bitkinin verimli hale geldiğini gördük. Çalışmanın sonucunda bu fungus yaygınlaştırılarak ülkemizde fıstık ağaçlarındaki kurumalara neden olan hastalığa karşı bir tedavi olarak kullanılacaktır." dedi.
Mühendis Şahimerdan Türkölmez de 30 yaşındaki ağaçların 2-3 ay içerisinde tamamen kuruduğunu tespit ederek çözüm için çalıştıklarını anlattı.
Faydalı organizmayı arazi çalışmalarında denediklerini, hastalığın tamamen durduğunu, bitkilerin kurumaktan kurtulduğunu gözlemlediklerini dile getiren Türkölmez, şöyle devam etti:
"Faydalı fungus uygulaması yaptığımız fıstık fidanlarında hastalığı verdikten sonra hastalığın tamamen durduğunu ve yeniden gelişimini gözlemlenmesini belirledik. Aynı zamanda faydalı fungusun toprak iyileştirme yönüyle de ilgili bazı özelliklerin olduğunu tespit ettik. Özellikle tuzlu topraklarda tuz seviyesini düşürme, pH'ı düşürme ve bağlı olan mineral madde çözmede önemli başarılar sağladığını tespit ederek bunları makalelerle dünya bilimsel ortamına aktardık. Tamamen doğal bir organizma. Doğada kendi halinde bulunabilen bir organizma. Bunu biz laboratuvar ortamında çeşitli dolgu maddeleri ve organik maddeler kullanılarak sıvı ortamda geliştirmeyi başardık. Sıvı ortamda olması her daim bitkilerde kullanılabilirlik kolaylığı sağladı. Uygulaması çok kolay. Hem can suyu şeklinde hem de yapraktan püskürtme şeklinde uygulanabiliyor. İki şekilde de yüzde 90'ları bulan başarı sağladık."
Türkölmez, faydalı fungusun Antep fıstığı haricinde domates, tıbbi aromatik bitkiler, buğday ve mısırda da rahatlıkla kullanılabileceğini sözlerine ekledi.