ANKARA (AA) - Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Rusya ile gerek Soçi gerek Astana'da bazı görüşmeler, anlaşmalar oldu. Bu anlaşmalara Rusya'nın sadık kalması halinde, biz de aynı sadakatle yola devam ederiz. Şu an itibarıyla maalesef Rusya, Astana'ya da, Soçi'ye de sadık değil." dedi.
Erdoğan, Senegal ziyaretinden uçakla yurda dönüşünde gazetecilere açıklamalarda bulundu, soruları yanıtladı.
Afrika ziyaretlerinin ikinci ayağı olan Gambiya'da Cumhurbaşkanı düzeyinde ilk ziyareti gerçekleştirdiklerini belirten Erdoğan, bu ziyareti hem ikili ilişkiler hem de Türkiye'nin Afrika politikası bağlamında önemsediğini vurguladı.
Gambiya ile "gençlik ve spor" ve "arşiv" alanlarında olmak üzere iki iş birliği anlaşması imzaladıklarını aktaran Erdoğan, bunların, iki ülke arasındaki kültürel ve sosyal ilişkileri güçlendireceğine dikkati çekti.
Erdoğan, Türk ve Gambiya iş adamlarının katılımıyla yapılan iş forumunun yeni imkanlara vesile olacağını ifade ederek, "Gambiya FETÖ okullarını Afrika'da kapatan ilk ülkedir. Rohingya Müslümanları konusunda Gambiya'nın gösterdiği hassasiyet memnuniyet verici. Diğer Afrika ülkeleri ile olduğu gibi Gambiya ile de karşılıklı saygı ve çıkar temelinde 'kazan kazan' ilişkisini geliştirmeye devam edeceğiz." diye konuştu.
Afrika ziyaretlerinin üçüncü ve son ayağının ise Senegal olduğunu belirten Erdoğan, Türkiye ile Senegal'in iyi ilişkilerinin olduğunu ve her gün güçlendiğini dile getirdi.
Erdoğan, Senegal'in ekonomi, ticaret, enerji, altyapı, müteahhitlik, savunma ve balıkçılık alanında büyük potansiyele sahip olduğuna işaret ederek, "400 milyon dolar ticaret hedefimize ulaştık fakat geçen yıl biraz gerileme oldu, bu hedefin ötesine geçmek için yoğun bir şekilde çalışmaya devam edeceğiz. Şimdi birlikte belirlediğimiz hedef 1 milyar dolar. 7 anlaşma imzaladık. Böylece ilişkilerimizin ahdi zeminini güçlendiriyoruz." dedi.
- "Afrika ile özel ilişkilerimiz var"
Burada gerçekleştirilen İş Forumu'nda yeni yatırım imkanlarını ele aldıklarını ve iş adamlarını bir araya getirdiklerini aktaran Erdoğan, Senegal'in, FETÖ ile mücadelede Türkiye'nin yanında duran bir ülke olduğunu vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Maarif Vakfı'nın burada şu anda 13 okulla faaliyette olduğunu belirterek, Senegal'le öğrencilere burs da verilerek geleceğe yönelik ilişkilerin çok daha güçlü hale getirileceğini ifade etti.
Dördüncü kez ziyaret ettiği Senegal'in bu sefer çok daha farklı olduğunu vurgulayan Erdoğan, şöyle devam etti:
"Türk müteahhitlerin burada yaptıkları yatırımlarla geleceğe yönelik güçlü adımlar atıyoruz. Bizim Afrika vizyonumuz karşılıklı saygı temelinde 'kazan kazan' ilkesine dayanıyor. Afrika ile özel ilişkilerimiz var, geçmişimizde sömürgecilik yok. Afrika'yı pazar değil, ortak olarak görüyoruz. Afrika'da özellikle Senegal'in çok farklı bazı özellikleri de var. Adeta buradan Amerika'ya, değişik yerlere Goree Adası'ndan köle ticareti yapılırdı. Hakikaten orası çok çok farklı bir yer. Ben orayı ziyaret ettim ve orada kölelerin nasıl zincirlere vurulduğunu, zincirlere vurulan kölelerin nasıl kadırgalarla vesaire ABD'ye kadar gönderildiğini bize rehber olan arkadaş anlatmıştı."
- "5 milyondan fazla Cezayirlinin öldürüldüğünü söyledi"
Erdoğan, daha sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı.
"2'si Fransız, 1'i İngiliz, 3 eski sömürge ülkesini ziyaret ettiniz. Neler gözlemlediniz? Onlar Türkiye'ye nasıl bakıyor? Hem Senegal'de hem de Cezayir'de halk Fransa'ya tepkili. Gözlemlerinizi paylaşır mısınız?" sorusuna Erdoğan, şu yanıtı verdi:
"Özellikle Cezayir'de Cezayir Cumhurbaşkanı Sayın Abdulmecid Tebbun Fransa'ya çok farklı bakıyor. Hatta ben kendisinden bir şey rica ettim. Çünkü bana öyle bir rakam verdi ki bu rakamı öyle zannediyorum ki dünyada siyasi liderler de pek bilmiyor. '130 yılda 5 milyondan fazla Cezayirlinin Fransızlar tarafından öldürüldüğünü' söylüyor. Dedim ki 'Bana bunun belgelerini gönderirseniz, çok memnun olacağız.' Biz milyonlarca biliyorduk da böyle bir rakamı tahmin etmiyordum. Tabi Fransızlar katliamı sadece Cezayir'de değil, Ruanda'da da yaptılar. Yani, birçok Kuzey Afrika ülkesi Fransızların bu tür katliamına tarihte şahit oldu. Bunu bir Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron bilmiyor. Macron'a söylediğimiz zaman kendisi 'Tarih dersi mi veriyoruz?' diyor, böyle bir durum var. Senegal'de de şu anda oraya yönelik olumlu bir bakış yok. Gambiya maalesef işte gördük 3 ülke içinde en fakiri."
Erdoğan, Gambiya'da bazı imkanların olduğunu, bunların değerlendirilmesi gerektiğine dikkati çekerek, "Bunları kendilerine söyledik. Mesela limanları var, 'Bunların işletilmesi noktasında firmalarımız deneyimlidir, size sömürülecek yer diye bakmazlar. Eğer bunu firmalarımız alırsa siz de çok ciddi kazanımlar elde edersiniz.' dedik." diye konuştu.
- "Bir yere kadar sabrederiz"
Gine'nin limanını Türk firmalarının işlettiğini anlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Eskiden yılda 1 milyon, bilemedin 2 milyon gibi bir gelir elde ederken, şu anda 20 milyonun üzerinde yıllık gelir elde ediyorlar. Ayrıca bu rakam sürekli büyüdüğü gibi, 'Oradaki araçların hepsini yeniledik' diyor arkadaşlar." dedi.
Erdoğan, şu anda Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall'in dünyada farklı bir konumunun olduğunu, ülkede toplamda gayri safi milli hasılaya bakıldığında bunun çok daha artması gerektiğini söyledi.
Cezayir'in ise özellikle doğal gaz, petrol noktasında iyi olduğunu dile getiren Erdoğan, bu ülkenin de kısa zamanda kendini toparlayacağına işaret etti.
"2018'de İdlib'in, gerginliği azaltma bölgesi olarak ilanından bugüne gerginlik azalacak gibi durmuyor. Son zamanlarda da saldırılar arttı. Görünen o ki Türkiye'ye basınç uygulayarak göç dalgası planlıyorlar. Bu konudaki değerlendirmeniz nedir?" sorusu üzerine Erdoğan, şu değerlendirmede bulundu:
"Rusya ile gerek Soçi gerek Astana'da bazı görüşmeler, anlaşmalar oldu. Bu anlaşmalara Rusya'nın sadık kalması halinde, biz de aynı sadakatle yola devam ederiz. Şu an itibarıyla maalesef Rusya, Astana'ya da, Soçi'ye de sadık değil. Arkadaşlarımız muhataplarıyla görüşmeler yapıyorlar. Bu görüşmelerde de kendilerine 'İdlib'de bu bombalamaları vesaire durdurdunuz durdurdunuz, durdurmadığınız takdirde bizim artık sabrımız tükeniyor. Bundan sonra ne gerekiyorsa biz de bunu yapacağız.' diye ifade ediliyor. En son Halep'ten bizim tarafa atışları var. Bunlara biz bir yere kadar sabrederiz, sabrettik ama ondan sonra da biz göbeğimizi keseriz. Bu konuda Rusya da eğer biz birbirimize sadık ortaklar isek, tavrını belli edecek. Ya Suriye ile olan süreci farklı yürütecek ya da Türkiye ile olan süreci farklı yürütecek, bunun başka yolu yok. Biz, bir şeyleri kapma gayretinde değiliz. Bir şeyleri almanın, toprak kapmanın gayreti yok bizde. Biz oradaki mazlum, mağdur insanları kurtarmanın gayreti içerisindeyiz."
- "Arzumuz Rusya'nın gereken uyarıları yapması"
Rusların "Teröristlere karşı mücadele ediyoruz." dediğini aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Kim terörist? Kendi toprağını savunanlar mı terörist? Bunlar direnişçi. Şu anda bunlara sorarsan Türkiye'deki yaklaşık 4 milyon Suriyeli de terörist. Bunlar nereden kaçtı geldi? Esed'in zulmünden kaçtı geldi. Şu anda bu insanlar bize barınmış durumdalar." dedi.
Erdoğan, İdlib'de devam eden süreçle ilgili Türkiye'nin briket barınaklar yaptığını belirterek, "Bu kışın soğuğunda bunlar çadırlarda duramazlar. Bunlara briket barınaklar yapalım. Bunları ben Sayın Putin'e de söyledim. Bu insanlar şu anda çadırlarda nereye kadar? Bunun için Esed'e söylenmesi gerekeni siz söylerseniz, bu insanları da biz konforu yüksek hale getirebiliriz. Onun için de biz bu işi gevşetemeyiz, aynı kararlılıkla sahip çıkmaya devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.
"Bu süreçte şantaj görüyor muyuz?" sorusuna Recep Tayyip Erdoğan, "Bunu şantaj olarak nitelemeyelim. Aylar geçtikçe göreceğiz ama bizler ilgili arkadaşlarımız, şahsım görüşmelere devam edeceğiz. Arzumuz bir an önce burada Rusya'nın dost olarak gördüğü rejime gereken uyarıyı yapmasıdır." karşılığını verdi.
(Sürecek)