BURAK DAĞ - Dünya genelinde son 50 yılda okuryazar sayısındaki istikrarlı artışa rağmen, büyük çoğunluğunu kadınların oluşturduğu 763 milyon kişi hala okuma yazma bilmiyor.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) verilerine göre, son 50 yılda özellikle genç nüfusta okuryazarlık oranının önemli ölçüde artmasına karşın, dünya genelinde temel okuma yazma becerisinden yoksun olanların sayısında bu yıl 8 milyon civarında düşüş yaşandı.
UNESCO verilerinde geçen yıl 771 milyon olan okuma yazması olmayanların sayısı bu yıl 763 milyona düştü.
Genç nüfusta okuryazarlık oranındaki artışa rağmen, UNESCO İstatistik Enstitüsünün bu yıl yayımladığı verilere göre, 2020 yılında dünya genelinde 15 yaş ve üzeri her 7 genç ve yetişkinden en az biri temel okuryazarlık bilgisinden mahrum.
- Okuryazar olmayan nüfusun büyük bölümü Güney Asya bölgesinde
Güney Asya bölgesi, okuryazar olmayan nüfusun neredeyse yarısına ev sahipliği yaparken bu oran, Sahra Altı Afrika için yüzde 27 seviyesinde.
Dünya genelinde okuryazar olmayan nüfusun yüzde 10'u Doğu ve Güneydoğu Asya’da, yüzde 9'u Kuzey Afrika’da, yüzde 4'ü Latin Amerika ve Karayipler'de bulunurken okuryazar olmayanların yüzde 4'ü Batı Asya’da yaşıyor.
Okuryazarlığa olumsuz etkilerine ilişkin Kovid-19 krizinin eğitim ve okuryazarlık bağlamında milyonlarca çocuk, genç ve yetişkinin karşılaştığı zorlukları daha da kötüleştirdiği ifade ediliyor.
UNESCO’ya göre, küresel çaptaki salgın kaynaklı öğrenme kayıpları, bu neslin öğrencilerinin yaşam boyu kazançlarında 21 trilyon dolara yakın gelir kaybına yol açabilir.
- Okuma yazma bilmeyenlerin üçte ikisini kadınlar oluşturuyor
Dünya genelinde kadın okuryazar sayısının erkeklere oranla daha az olması dikkati çekiyor. Son yıllardaki verilere göre, okuma yazma bilmeyenlerin yaklaşık yüzde 65'ini kadınlar oluşturuyor.
Orta ve Doğu Asya, Avrupa, Kuzey Amerika, Latin Amerika ve Karayipler'de kadın ve erkek okuryazarlar arasındaki fark azken Kuzey Afrika, Batı ve Güney Asya ile Sahra Altı Afrika'da cinsiyetler arasındaki okuryazarlık farkı daha fazla.
- Okula gidemeyen 244 milyon çocuk bulunuyor
UNESCO verilerine göre, düşük ve orta gelirli ülkelerde basit metinleri dahi okuyamayan 10 yaşındaki çocukların tahmini oranı 2019'da yaklaşık yüzde 57 iken 2022'de yüzde 70'e yükseldi.
Okula kayıtlı bulunanlar da dahil olmak üzere önemli sayıda çocuk, temel okuma yazma becerilerinden yoksun. Yaşları 6 ila 18 olan 244 milyon çocuk ve genç ise okula dahi gidemiyor.
- Dünya genelinde 15 yaş üstünde okuryazarlık oranı yüzde 86
Dünya genelinde 15 yaş üstü olanların yaklaşık yüzde 86’sı okuma yazma bilgisine sahipken yaşları 15 ila 24 olan gençler için ise bu oran yüzde 91 seviyesinde.
Ayrıca söz konusu veriler, 65 yaş ve üzeri yetişkinlerde okuryazarlık oranının yaklaşık yüzde 78 olduğunu ortaya koyuyor.
- Dünya Okuma Yazma Günü
UNESCO, 1967'de 8 Eylül'ün Dünya Okuma Yazma Günü olarak kutlanmasına karar verdi.
Her yıl 8 Eylül'de kutlanan Dünya Okuma Günü'nde bireylerin ve toplumların okuryazarlığının öneminin vurgulanması ve konuyla ilgili sorunlar hakkında farkındalık yaratılması amacıyla çeşitli faaliyetler düzenleniyor.
Bu yıl Dünya Okuma Yazma Günü, dünya çapında "Geçiş sürecindeki bir dünya için okuryazarlığı teşvik etmek: Sürdürülebilir ve barışçıl toplumların temelini oluşturmak" temasıyla kutlanıyor.