Çin'in egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan'ın lider vekili Lai Ching-te'nin ABD ziyaretini gerekçe göstererek başlattığı askeri tatbikatın ardından Ada çevresindeki hareketlilik sürüyor.
Tayvan Savunma Bakanlığı, dün akşamdan sabah saatlerine kadar Ada çevresinde Çin'e ait 45 askeri hava aracı ve 9 savaş gemisinin tespit edildiğini bildirdi.
Bakanlığın açıklamasında 45 hava aracından 27'sinin, Tayvan Boğazı'nda tarafların etki alanlarını sınırladığı varsayılan hava ve deniz hattını geçtiği ve Tayvan'ın "Hava Savunma Tanımlama Bölgesi (ADIZ)" ilan ettiği sahada uçtuğu belirtildi.
9 "SU-30", 12 "J-10" ve 4 "J-11" tipi savaş uçağı ile "Z-9" tipi denizaltı savar helikopterin Tayvan Boğazı'ndaki itibari "orta çizgiyi" geçtiği, "Y-9" tipi askeri nakliye uçağının ise ADIZ'ın güneybatısında uçtuğu bilgisinin paylaşıldığı açıklamada, Tayvan Silahlı Kuvvetlerinin savaş uçakları, gemiler, tespit-takip vasıtaları ve karaya konuşlu füze sistemleriyle durumu yakından izlediği kaydedildi.
Çin ordusu, dün Tayvan Adası'nın çevresinde hava ve deniz kuvvetlerinin katıldığı müşterek askeri tatbikata başladığını bildirmişti.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu (ÇHKO) Doğu Cephesi Komutanlığından yapılan açıklamada, Tayvan'ın kuzeyi ve güneybatısındaki hava sahası ve sularda düzenlenen tatbikatın, "Tayvan'ın bağımsızlığını savunan güçlerin dış güçlerle işbirliğine karşı sert bir uyarı olduğu" ifade edilmişti.
Tayvan Savunma Bakanlığı, dün gün içinde Çin'e ait 42 askeri hava aracı ve 8 savaş gemisinin Ada çevresinde görüldüğünü duyurmuştu.
- "Çin'in Tayvan seçimlerini etkileme girişimi"
Tayvan liderinin ofisi, yaptığı açıklamada, Çin'in davranışını "provokasyon" olarak niteleyerek, "Tayvan'da gelecek yıl yapılacak liderlik ve yasama meclisi seçimlerini etkilemeye yönelik bir girişim" olduğunu savundu.
Açıklamada, Tayvan liderlerinin ve lider vekillerinin ziyaretlerinde ABD'de "molalar" vermesinin uzun zamandır görülen bir uygulama olduğu belirtilerek, provokasyonlara gerekçe yapılmaması gerektiği ifade edildi.
Çin'in askeri tatbikatı, Tayvan lider vekili Lai'nin bu hafta Güney Amerika ülkesi Paraguay ziyareti öncesi ve sonrasında ABD'nin New York ve San Francisco şehirlerine uğrayıp Ada'ya dönmesinin ardından geldi.
Lai, Paraguay'ın yeni seçilen Devlet Başkanı Santiago Pena'nın 15 Ağustos'taki yemin törenine katılmak üzere bu ülkeyi ziyareti öncesinde geçiş durağı olarak New York'a, sonrasında ise San Francisco'ya uğramıştı.
Tayvan'da gelecek yıl düzenlenecek liderlik seçimlerinde iktidardaki Demokratik İlerici Partinin (DPP) adayı olan Lai'nin "geçiş ziyaretleri", Ada'yı topraklarının parçası gören Çin'in tepkisini çekmişti.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, Pekin'de düzenlediği günlük basın toplantısında, ABD'nin "mola" olarak tanımladığı ziyaretlere izin vermesinin, "tek Çin" ilkesini ihlal ettiğini ve Çin'in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne zarar verdiğini belirterek, ziyaretleri kınadıklarını ve ABD'yi protesto ettiklerini bildirmişti.
Çin'in Tayvan İlişkileri Ofisi de yaptığı açıklamada, Lai'nin ziyaretlerinin, DPP'nin, Tayvan'ın bağımsızlığına destek için ABD ile işbirliği artırmayı amaçlayan "provokatif bir eylem" olduğunu savunmuştu.
- Çin, Tayvan lideri Tsai'nin ziyaretlerinin ardından da tatbikat düzenlemişti
Tayvan lideri Tsai Ing-wen de nisan ayı başında Orta Amerika ülkeleri Guatemala ve Belize ziyaretleri öncesi ve sonrasında ABD'ye "geçiş ziyaretleri" yapmış, burada ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy ile görüşmüştü.
Çin ordusu, ziyarete tepki olarak Ada çevresinde 3 gün süren askeri tatbikat düzenlemişti.
ABD'nin önceki Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin Ağustos 2022'de Tayvan'a yaptığı ziyaret de Washington ile Pekin arasında krize yol açmıştı.
Çin ordusu, ziyaretin ardından Ada çevresinde fiili abluka oluşturan askeri tatbikatlar düzenlemiş, gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlarda Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan sularına düşmüştü.
Çin, ziyaretin ardından Tayvan çevresindeki uçak ve gemi devriyelerini artırarak Tayvan Boğazı'nı ayıran itibari "orta çizgi"yi geçtiği uçuşları düzenli hale getirmişti.
Çin'in topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulduğu 1949'dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasında iç savaşın ardından ortaya çıkan ayrılık hala devam ediyor.
Pekin, "Tek Çin" ilkesini vurgulayarak Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini şart koşuyor.