TBMM (AA) - AYNUR EKİZ - Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca, Kadın Erkek Fırsat Eşitliğine Duyarlı Bütçeleme yaklaşımının Program Bütçe reformu kapsamında hayata geçirilmesiyle, idarelerin yaptığı harcamalardan kadın ve erkeklerin nasıl etkilendiği izlenebilecek.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca, 2020 bütçesinde Kadın Erkek Fırsat Eşitliğine Duyarlı Bütçeleme konusunda TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonuna sunum yapıldı.
Sunuma göre, Türkiye'de Kadın Erkek Fırsat Eşitliğine Duyarlı Bütçeleme, "Program Bütçe" reformu doğrultusunda hazırlandı.
Söz konusu reform kapsamında "Kadının Güçlenmesi" programı belirlendi. Program, "Kadına yönelik ayrımcılık ve şiddetle mücadele edilmesi" ve "Kadının toplumsal statüsünün geliştirilmesi ve fırsat eşitliğinin sağlanması" alt başlıklarından oluşturuldu.
Program Bütçe sistemi içerisinde hizmetlerdeki ilerlemeyi ölçen, ulusal veya uluslararası düzeyde veri üretilmesini sağlayan anahtar göstergeler yer aldı.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı anahtar göstergeler olarak, "kadınların iş gücüne katılım oranı" ve "kadınların yükseköğretim okullaşma oranı"nı, Sağlık Bakanlığı ise "anne ölüm oranı"nı anahtar gösterge olarak belirledi.
2020 yılı Kadın Erkek Fırsat Eşitliğine Duyarlı Bütçeleme'nin, bütçe döngüsüne bütçenin hazırlanması ve uygulanması sürecinde dahil edilmesi ve alt program hedeflerinin bir kısmının kadın erkek fırsat eşitliğinin izlenmesine yönelik göstergelerle takip edilmesi öngörülüyor.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca, kadın erkek fırsat eşitliğinin sağlanmasında etkinliğin artırılması için kamu hizmetleri sunulurken kadın ve erkeklerin ihtiyaç ve önceliklerinin göz önünde tutulması gerektiği, sunulan kamu hizmetlerinin kadın ve erkekleri nasıl etkilediğinin tespit edilmesi ve kadınların güçlenmesi konusunda sağlanan gelişmelerin ölçülmesi amacıyla göstergeler oluşturulmasının önem arz ettiği vurgulanarak, idarelerden kadın erkek fırsat eşitliğinin izlenmesine yönelik göstergelere mümkün olduğunca yer vermeleri talep edildi. Söz konusu göstergeler aracılığıyla idarelerin yaptığı harcamalardan kadın ve erkeklerin nasıl etkilendiğinin izlenebilmesi amaçlanıyor.
- Bakanlık takip edecek
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı için "Kadının güçlenmesi" programı kapsamında kadına yönelik ayrımcılık ve şiddetle mücadele edilmesine ilişkin göstergeleri de belirlendi.
Buna göre, kadın konukevi sayısı, kadın konukevlerinde kalan kadın sayısı, şiddet önleme ve izleme merkezi sayısı, kadına yönelik ayrımcılık ve şiddetle mücadele kapsamında farkındalık etkinliklerine katılan kişi sayısı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından takip edilecek ve gelişmeler kamuoyuyla paylaşılacak.
- Bütçedeki uygulamalar
Türkiye'de Kadın Erkek Fırsat Eşitliğine Duyarlı Bütçeleme kapsamında yapılanlar şöyle sıralandı;
"Kadınlara yönelik uygulama ve politikalara 2016 yılından bu yana Bütçe Gerekçesinde yer verilmektedir. Eşi vefat etmiş kadınlara aylık 275 TL düzenli nakdi yardım verilmektedir. Bu amaçla ayrılan kaynak 430 milyon TL olarak belirlendi. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bütçesinde kadın konukevlerinin giderleri için yaklaşık 235 milyon TL, şiddet önleme ve izleme merkezlerinin giderleri için 102,3 milyon TL, şiddet mağduru kadınlara sağlanan barınma imkanı için 3,6 milyon TL, çocukları için sağlanan kreş hizmeti için 1,7 milyon TL ödenek öngörülmektedir. Sağlık Bakanlığı Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde kadınların kanser taramaları ücretsiz olarak yapılmaktadır. Ticaret Bakanlığı tarafından kadınlarımızın girişimcilik kabiliyetlerinin artırılması için kooperatif çatısı altında örgütlenmelerine ilişkin çalışmalar yürütülmektedir. KOSGEB tarafından kadın girişimciliğin artırılması ve yaygınlaştırılması hedefiyle yeni kadın girişimcilere yönelik ilave yüzde 20 destek sağlanmaktadır. GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığınca, kadın istihdamını ve kadın girişimciliğini artırmak, kadını güçlendirerek fırsat eşitliğinin sağlanmasına katkıda bulunmak için yürütülen Çok Amaçlı Toplum Merkezleri Projesine 8 milyon TL finansman desteği sağlanması planlanmaktadır. Kız çocuklarının eğitime devam etmeleri ve düzenli sağlık kontrolünden geçmelerinin sağlanması için şartlı nakit transferi uygulamasına devam edilmektedir. Kadın istihdamının artırılması için işveren prim teşviği uygulanmaktadır."
- Türkiye'de Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme ve Planlamanın Uygulanması Projesi
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın ana yararlanıcı Strateji ve Bütçe Başkanlığının ise eş yararlanıcı olduğu "Türkiye'de Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Ve Planlamanın Uygulanması Projesi"nin 2020 yılında başlaması öngörülüyor.
Projeden, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu, Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, pilot belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerin yararlanması planlanıyor.
Bütçede şeffaflık, hesap verilebilirliğin artırılması amacıyla hazırlanan ve Kadın Erkek Fırsat Eşitliğine Duyarlı Bütçeleme yaklaşımının geliştirilmesini sağlayacak Program Bütçe, sistemine geçişin ilk adımı olarak 2020 yılı performans programları, Program Bütçe'ye uygun olarak hazırlandı. 2021 yılı merkezi yönetim bütçesi ise bütün unsurlarıyla Program Bütçe'ye uygun şekilde hazırlanacak ve uygulanacak.