Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de "Batı Azerbaycan'a dönüşün tarihi, kültürel ve hukuki esasları" temalı uluslararası konferans düzenlendi.
İMZA İctimai Birliğinin düzenlediği konferansa Türkiye, Fransa, ABD, İsrail, Macaristan, Sırbistan ve Pakistan'dan siyasetçiler ile uzmanlar katıldı.
Azerbaycan Milli Marşı'nın seslendirilmesi ve devlet büyükleri ile şehitler için saygı duruşunda bulunulmasıyla başlayan etkinlikte, Ermenistan'dan kovulan Azerbaycanlıların ata yurtlarına geri dönme olanakları müzakere edildi.
Sovyetler Birliği döneminde Ermenistan'dan çıkarılan Azerbaycanlıların oluşturduğu Garbi Azerbaycan İcması (Batı Azerbaycan Topluluğu) Başkanı Aziz Alekberli, son 200 yılda, şimdi Ermenistan arazisi olan Batı Azerbaycan'da Türklere karşı etnik temizlik ve soykırım politikası yürütüldüğünü belirtti.
Alekberli, Karabağ sorunu başladığında Ermenistan'daki 277 yerleşim biriminden yaklaşık 300 bin Azerbaycanlının kovulduğunu hatırlatarak, "Kültürel varlıklarımızı, Azerbaycanlılara ait izleri sildiler. Tarihi anıtlarımızı ya Ermenileştirdiler ya da tamamen yok ettiler. Bu konuda uluslararası kurumlara ve UNESCO'ya müracaat ettik. UNESCO Ermenistan'a Azerbaycanlılara ait tarihi anıtların durumunu öğrenmek için misyon göndermelidir. BM'den Ermenistan'a bu konuda çağrı yapıldı. Erivan yönetimi henüz buna yanıt vermedi." diye konuştu.
Ermenistan'dan kovulan Azerbaycanlıların geri dönüşü için hukuki konsept hazırladıklarını söyleyen Alekberli, "Biz barış yoluyla, insanlarımızın güvenliğinin sağlanması şartıyla ve onurlu şekilde dönmek istiyoruz. Ata yurdumuza dönmek bizim yasal hakkımız. Kimse buna hayır diyemez. Ermenistan ile Azerbaycan arasında imzalanacak barış anlaşmasında Batı Azerbaycanlılarının durumuyla ilgili maddeler de yer almalıdır." ifadesini kullandı.
İMZA İctimai Birliği Türkiye Temsilcisi ve eski Bakü Büyükelçisi Hulusi Kılıç da şu an Ermenistan sınırları içinde olan Batı Azerbaycan'dan zorla kovulan Türklerin vatanlarına dönme hakkı bulunduğunu dile getirdi.
Kılıç, Azerbaycan Türklerinin Ermenistan'dan kovulduğunu, mallarına el konulduğunu, dünyanın da buna sessiz kaldığını belirterek, "En son Azerbaycan Türkü 1988'de Batı Azerbaycan'dan zorla çıkarıldı. Bu aslında cinayet ve devlet suçudur. Bugün Ermenistan'ı savunanlar buna göz yumuyor. Erivan ve Zengezur tarihi Türk yurdudur. Oradaki Türkçe isimler değiştirilmiştir. Uluslararası camianın dikkatini bu konuya yöneltmek istiyoruz. Biz bu evrensel cinayet karşısında susmayacağız. Ermenistan, kovulan Azerbaycanlılara dönmeleri için güvenlik garantisi vermelidir." dedi.
Türkiye olarak bugüne kadar olduğu gibi bundan sonda da Azerbaycan'ın yanında olduklarını vurgulayan Kılıç, "Batı bilsin ki Azerbaycan Türkleri yalnız değildir. Azerbaycan Türklerinin, tarihi topraklarına döneceğine inanıyorum. Batı Azerbaycan Türkleri için dünyadan adalet talep ediyorum." ifadelerini kullandı.
Konferans, uzmanların sunumlarıyla devam etti.