DUYGU AVUNDUK - Trabzon Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatih Koca, akran zorbalığının önlenmesi için ailede eğitimin önemine dikkati çekerek, "Sınırları çizip o sınırlar dahilinde çocuklara seçme özgürlüğü vermemiz gerekiyor." dedi.
Doç. Dr. Koca, AA muhabirine, okullarda öğrenciler arasında yaşanan akran zorbalığının, zorbalık yapan ve buna maruz kalan çocuklar için önemli psikolojik sorunlar oluşturabildiğini söyledi.
Zorbalığın sözel, duygusal, psikolojik ve fiziksel saldırganlık olarak alt türleri bulunduğunu dile getiren Koca, çocukların yaptıkları zorbalığın farkında olmadan hareket ettiklerini aktardı.
Koca, okullardaki zorbalık davranışı sayısında artış olduğuna değinerek, "Milli Eğitim Bakanlığının 2022-2023'te yapmış olduğu analizlerde okullardaki zorbalığın yüzde 30-35 civarını bulduğunu, dünya geneline baktığımızda da Türkiye'nin ortalamasının bir tık üstünde olduğunu söyleyebiliriz." ifadesini kullandı.
- "İlk ve ortaokulda daha çok fiziksel ve sözel içeriklerle gidiyor"
Dünya genelinde her üç çocuktan birisinin zorbalığa maruz kaldığını söyleyen Koca, şöyle devam etti:
"Hemcinslerine veya karşı cinse karşı ne yazık ki hem fiziksel hem de sözel zorba davranışlarda inanılmaz bir artış var. İstatiksel anlamda baktığımızda 2014 ile 2015 arasında Türkiye bu oranla dünya ortalamasının altındayken şu an dünya sıralamasının üzerinde olduğunu söyleyebiliriz. Hatta bu zorba davranışlar ilk ve ortaokulda daha çok fiziksel ve sözel içeriklerle gidiyor. Ne yazık ki yaşla birlikte literatürde zorba davranışların azalması bekleniyor ama Türkiye'de zorba davranışların biçimi değişerek daha çok siber ve ilişkisel zorbalık daha da artıyor."
Doç. Dr. Koca, pandemi döneminde lise öğrencilerinde teknoloji, internet ve sosyal medya kullanımında artış yaşandığını belirterek, ailelerin çocuklar üzerindeki tutumlarının önemli bir faktör olduğunu vurguladı.
Okullarda özellikle önleyici müdahale programlarının yaygın bir şekilde kullanılması gerektiğini ifade eden Koca, "Bu problemin yaygınlaşmaması, okula hatta çevreye yayılmaması çok önemli. Onun için müdahale programlarının Türkiye'ye yayılması gerekiyor. Bunu yapabilmek için TÜBİTAK'la, Avrupa Birliği ile gerekli ödeneklerin alınarak özellikle üniversite işbirliğiyle öğretmenlere bu noktada eğitimler verilmesinin önemli olduğunu düşünüyorum." diye konuştu.
Koca, müdahale programlarının okul öncesi dönemde çocukların hayatına girmesi gerektiğini dile getirerek, akran zorbalığının müdahale edilmezse duygu durum bozukluklarından majör bozukluklara neden olabileceğine işaret etti.
- "En önemli ihtiyaç çocukların psikolojik ihtiyaçlarını karşılamaktır"
Anne ve babanın ayrı olması, tek ebeveynlik gibi farklı durumların akranlar arasında olumsuzluğa neden olabildiğine değinen Doç. Dr. Koca, şunları kaydetti:
"Sınırları çizip o sınırlar dahilinde çocuklara seçme özgürlüğü vermemiz gerekiyor. Anne baba olmak sadece çocuğun karnını doyurmak veya çocuğun fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak değil, en önemlisi çocukların psikolojik ihtiyaçlarını karşılamaktır. O ihtiyacı karşılanmazsa ilerde problemli bireylerin kendi ailelerini kurduğunda kök aile sorununun geçeceğinin de farkında olmaları gerekiyor."